Της Έλενας Κρητικού
Μία ημέρα του χρόνου είναι αφιερωμένη σε κάθε γυναίκα που φέρνει στον κόσμο ένα παιδί. Η αποστολή της είναι κοινή, αλλά η διαδρομή εξαρτάται από τον τύπο στον οποίο ανήκει. Γνωστοί παιδαγωγοί καταλήγουν σε πέντε βασικές κατηγορίες που μπορεί να ενταχθεί μία μητέρα, ανάλογα με τον χαρακτήρα και τις προσδοκίες της ζωής της.
Κρέμονται από την φούστα της, ονειρεύονται το φαγητό της όταν είναι στο σχολείο, μυρίζουν το άρωμα της σε ρούχα πλυμένα με Soupline, σε κάθε δυσκολία τρέχουν στην αγκαλιά της για θαλπωρή. Οι παραπάνω εικόνες χτίζονται όταν ένα παιδί είναι μικρό και μεγαλώνει με το πρότυπο της μητέρας. Όταν όμως, οι ίδιες εικόνες συνεχίζονται μέχρι την ενήλικη ζωή, είμαστε σίγουροι πως αυτός είναι ο απαιτούμενος ρόλος της μητέρας;
Στην Αγγλία του 1600, οι υπηρέτες που έμεναν στα σπίτια των αφεντικών τους έπαιρναν αυτή την ημέρα, άδεια για να επιστρέψουν στα σπίτια τους και να αφιερώσουν χρόνο στις μητέρες τους. Σήμερα, η σχέση ανάμεσα σε μια μητέρα και το παιδί της αποκτά συχνά, στοιχεία εθισμού ή απόλυτης απόστασης. Ποιοι λόγοι οδηγούν στα δύο άκρα;
Σύμφωνα με πολλούς ψυχολόγους, μία μητέρα κάνει μεγάλο κακό σε ένα παιδί όταν μαθαίνει να το ταΐζει στο στόμα, το βοηθάει να ξεκουμπώσει ένα κουμπί και γενικότερα, επεμβαίνει σε κάθε δραστηριότητα που πρέπει να αναπτύξει μόνο, στα πρώτα βήματα της ζωής του. “Η μυοκινητική ανάπτυξη ενός παιδιού είναι το ζητούμενο, και εμποδίζεται όταν εμείς κάνουμε κάτι που πρέπει να κάνει το ίδιο για να μάθει”, αναφέρει η Ιταλίδα παιδαγωγός, Μαρία Μοντεσσόρι.
Το ίδιο μάλλον, συμβαίνει, και όταν πολλές μητέρες συγχέουν την φιλικότητα με την φιλία. “Οι γονείς πρέπει να είναι φιλικοί και όχι φίλοι με τα παιδιά τους. Τα παιδιά έχουν δικούς τους φίλους”. Ας δούμε όμως, ποιες είναι οι πέντε βασικές κατηγορίες ταξινόμησης της κάθε μητέρας, με βάση τα πορίσματα του Σκωτσέζου παιδαγωγού, Αλεξάντερ Σάδερλαντ Νηλ και της σύγχρονης παιδαγωγικής. “Η ιδανική, η φιλόδοξη, η αβέβαιη, η κολλητή και η εγωίστρια” είναι οι επικρατέστερες ομάδες. Σας θυμίζουν κάτι;
Η ιδανική
Ξεκινώντας από την “ιδανική” μητέρα, αυτό το μοντέλο συνδυάζει τα καλύτερα στοιχεία και υποστηρίζεται πως αντιπροσωπεύει περίπου, το 10% των μητέρων. Η ιδανική μητέρα χαρακτηρίζεται από συναισθηματική ισορροπία, αποδεχόμενη το γεγονός πως τα παιδιά της είναι αυτόνομες οντότητες και τα βοηθάει να διεκδικήσουν τον δρόμο προς την ανεξαρτησία τους. Ανεξάρτητα από τις υπόλοιπες υποχρεώσεις του σπιτιού, είναι αιώνια δεσμευμένη στον όρκο της μητρότητας, χωρίς να ξεπερνά ποτέ τα όρια.
Η φιλόδοξη
Η μητέρα που είναι “φιλόδοξη”, ή διαφορετικά “τελειομανής”, είναι συνήθως, μία γυναίκα αγχώδης με υπερβολικό έλεγχο των πραγμάτων και εστίαση της προσοχής στην καριέρα και την εξωτερική εμφάνιση. Τα παιδιά της τείνουν να επικρίνουν υπερβολικά τον εαυτό τους, να νιώθουν ανεπαρκή και με συναισθηματικά κενά. Ως συνέχεια της μητέρας τους, φιλοδοξούν για τα πάντα και μοιάζουν να μην ικανοποιούνται από όσα πετυχαίνουν στη ζωή τους. Συχνά, η μητέρα αυτή είναι απούσα, καθώς πρώτα απ’ όλα προσπαθεί να αγαπήσει τον ίδιο της τον εαυτό.
Η αβέβαιη
Θυμωμένη και υπερβολικά συναισθηματική, σε βαθμό που η γονική της συμπεριφορά καθορίζεται από τις ψυχολογικές της διαθέσεις, φαίνεται πως είναι η “αβέβαιη” μητέρα. Αυτό το είδος είναι το πιο χαώδες από τα πέντε. Στο μυαλό της δημιουργούνται προβλήματα, υπερβολικές σκέψεις και κρίσεις που μεταφέρονται και στα παιδιά της.
Η κολλητή
Η μητέρα “κολλητή”, όπως προαναφέρθηκε, κρύβει κινδύνους, παρόλο που θεωρητικά, “μονομαχεί” με την “ιδανική”. Απολαμβάνει να θεωρεί τα παιδιά της ομοίους της, ώστε να αποφύγει την ευθύνη της οριοθέτησης. Ο συγκεκριμένος τύπος μητέρας αποφεύγει τον ρόλο της, καθώς θεωρεί ότι η προσωπική της ζωή θα θυσιαζόταν στον βωμό της μητρότητας. Γονιός και παιδί εναλλάσσονται τον ρόλο του εξομολογητή, αφήνοντας το παιδί χωρίς μητρικό πρότυπο. Σε αυτή την περίπτωση, οι συναισθηματικές ανάγκες της μητέρας είναι τόσο περίπλοκες που η ίδια, έχει ανάγκη το παιδί για να τις καλύψει.
Η εγωίστρια
Όταν μία μητέρα έχει έντονο το στοιχείο του εγωισμού, οι σχέσεις γίνονται πολυσύνθετες. Οι “εγωίστριες” μητέρες αδυνατούν να δουν τα παιδιά τους ως αυτόνομα όντα και τείνουν να είναι εγωκεντρικές και ανασφαλείς. Τα παιδιά τους θα μάθουν από νωρίς πως ο ρόλος απέναντι στη μητέρα τους, είναι διαρκώς, να την αναδεικνύουν. Υπάρχει όμως και η περίπτωση που το παιδί γίνεται το επίκεντρο προσοχής της μητέρας και τότε δημιουργείται μία έκτη κατηγορία, βγαλμένη από την ζωή, εκείνη της μητέρας που “δεν χαλάει χατήρι”.
Παιδιά που μεγαλώνουν μες στην ανασφάλεια, την πλήρη οικειότητα ή την στενή προσκόλληση, την αποστασιοποίηση ή την υπερβολική προσοχή, ακολουθούν συνήθως, την πορεία της γυναίκας που βρίσκεται από τα πρώτα βήματα της ζωής, κοντά τους. Σήμερα, οι μητέρες έχουν την τιμητική τους και κάθε άνθρωπος- μικρός ή μεγάλος- που νιώθει παιδί μαζί τους, οφείλει να ξεχωρίσει από το πλήθος την δική του μητέρα, αλλά όχι μόνο σήμερα, για τους “τύπους”.