Του κου Βαράκη Νίκου ,Παιδίατρος

Το μωρό μου έχει κόκκινα μάγουλα, μοιάζει να το φαγουρίζουν, είναι ανήσυχο και το δέρμα του είναι ξηρό…

Μάλλον πρόκειται για ατοπική δερματίτιδα (έκζεμα).

Η ατοπική δερματίτιδα (έκζεμα), όπως υποδηλώνει το όνομα της, είναι μια άτοπη δερματίτιδα. Δηλαδή μια φλεγμονή-ερεθισμός του δέρματος (δερματίτιδα), που δεν θα έπρεπε να υπάρχει. Πρόκειται για μια μορφή αλλεργίας (από το «άλλο» «έργο»), όπου ο οργανισμός του παιδιού αντιδρά έντονα σε κάποιο αλλεργιογόνο (ότι «γεννά» αλλεργία), παρουσιάζοντας στο δέρμα του ξηρότητα, έντονο κνησμό (φαγούρα), οίδημα (πρήξιμο), ερυθρότητα, σκασίματα και όχι σπάνια πληγές.

Είναι χρόνια νόσος, που χαρακτηρίζεται από εξάρσεις και υφέσεις, δηλαδή περιόδους κατά τις οποίες το δέρμα είναι πολύ ξηρό και ερεθισμένο και περιόδους με σχεδόν φυσιολογικό δέρμα. Σε κάποια παιδιά ο ερεθισμός περιορίζεται σε μια μικρή περιοχή όπως τα μάγουλα ή τα χέρια, ενώ σε άλλα είναι γενικευμένος σε όλο το σώμα.

Το ατοπικό δέρμα δεν είναι απλά ένα ξηρό δέρμα. Αδυνατεί να κατακρατήσει υγρασία λόγω κατασκευαστικής ατέλειας στην επιδερμίδα (κεράτινη στοιβάδα) με τη ξηροδερμία να συμβάλει στην αύξηση της φαγούρας, άρα και του ξυσίματος, που οδηγεί στις εκζεματικές βλάβες (κοκκίνισμα, πρήξιμο, γδάρσιμο). Είναι φανερό ότι, χαλάει η ακεραιότητα του δέρματος και έτσι το παιδί είναι εκτεθειμένο σε ερεθιστικές ουσίες και σε μικρόβια.

Τυπικά η νόσος αρχίζει περίπου τον 3ο μήνα ζωής, σχεδόν ποτέ από την γέννηση και σπάνια μετά τα πέντε(60% των περιπτώσεων αρχίζουν τον πρώτο χρόνο ζωής και περίπου 90% πριν τον πέμπτο). Έτσι, παιδί που για πρώτη φορά παρουσιάζει εκζεματικές βλάβες μετά τα πέντε χρόνια καλό είναι να ελεγχθεί για άλλα νοσήματα. Όπως σε όλα τα αλλεργικά νοσήματα η κληρονομικότητα παίζει σημαντικό ρόλο, μια που παιδιά με έκζεμα συνήθως ανήκουν σε οικογένειες που έχουν αλλεργίες (άσθμα, αλλεργική ρινίτιδα κλπ), ενώ και τα ίδια συχνά, αργότερα στην ζωή τους παρουσιάζουν αλλεργίες.

Πιθανότητα στον γενικό πληθυσμό να παρουσιάσει κάποιος αλλεργία

Αν και προς το παρόν δεν υπάρχει ριζική θεραπεία, η πρόγνωσή της είναι σχετικά καλή, με τα παιδιά να έχουν αυτόματη ίαση σε ποσοστό 40- 60 %, ιδιαίτερα όταν έχουν ήπια μορφή της νόσου, πριν πάνε σχολείο δηλαδή στην ηλικία των 6-8 χρόνων.Σήμερα όμως, μελέτες δείχνουν ότι ένα ποσοστό των παιδιών αυτών μπορεί να έχουν κάποιο εκζεματικό επεισόδιο ακόμα και στην ενήλικη ζωή συνήθως ήπιο

και εντοπιζόμενο στα χέρια.Κακοί προγνωστικοί παράγοντες είναι η έναρξη της νόσου σε πολύ μικρή ηλικία, η μεγάλη έκτασή της, η συνύπαρξη αλλεργικής ρινίτιδας και άσθματος, το οικογενειακό ιστορικό ατοπικής δερματίτιδος στους γονείς ή τα αδέλφια και τα πολύ υψηλά επίπεδα IgE στο αίμα του παιδιού.

Τα συμπτώματα διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία του παιδιού

Στα βρέφη, η νόσος είναι γενικά πιο οξεία και οι βλάβες συνήθως ξεκινούν από τα μάγουλα και μετά επεκτείνονται στο υπόλοιπο πρόσωπο, στο τριχωτό της κεφαλής, στο λαιμό, στους καρπούς, στα χέρια και στις εκτατικές-εξωτερικές- επιφάνειες των άκρων(αγκώνες και γόνατα). Συνήθως η περιοχή της πάνας μένει ελεύθερη από βλάβες. Αρχικά, παρουσιάζονται κοκκινίλες που προκαλούν έντονη φαγούρα, με το βρέφος να προσπαθεί να ανακουφιστεί, τρίβοντας με μανία το προσωπάκι του στα σεντονάκια του ή στα ρούχα της μαμάς του.

Το ήδη ξηρό και ερεθισμένο, ευαίσθητο βρεφικό δέρμα τραυματίζεται και «αγριεύει» όλο και περισσότερο. Συχνά, επακόλουθο της καταστροφής του δέρματος είναι η τοπική επιμόλυνση, οπότε σχηματίζεται πάνω στο ερεθισμένο δέρμα εφελκίδα- κάκαδο- σαν ξεραμένο μέλι. Σχισίματα πίσω από το πτερύγιο του αυτίού είναι χαρακτητιστικά του βρεφικού εκζέματος

Στην προσχολική ηλικία (3-5 χρονών), υπάρχει μια τάση για ύφεση. Μερικά όμως παιδιά, συνεχίζουν ή ακόμα και πρωτοπαρουσιάζουν, ελαφρά εως μέτρια δερματίτιδα κυρίως πίσω από το γόνατο, στην μέσα πλευρά του αγκώνα, στους καρπούς και το λαιμό.

Στην σχολική ηλικία (>5χρονών), οι βλάβες εντοπίζονται κυρίως στις καμπτικές επιφάνειες των άκρων και έχουν τάση για λειχηνοποίηση(το δέρμα τοπικά γίνεται άγριο, ξηρό, καμιά φορά αλλάζει χρώμα και έχει έντονη φαγούρα).

Εάν το μεγαλύτερο των 5 χρονών παιδί, πρώτη φορά εμφανίσει έκζεμα, καλό είναι να αποκλείσουμε άλλες ασθένειες (ψωρίαση, αυτοάνοσα νοσήματα κ.α.)

Βαράκης Νίκος Παιδίατρος – paidiatre.gr

Το περιεχόμενο της ιστοθέσης είναι μόνο για ενημερωτικό σκοπό και δεν θα πρέπει να αντικαθιστά οποιαδήποτε ιατρική συμβουλή, διάγνωση ή και θεραπεία που χορηγείται από τον γιατρό σας ή από τον εξειδικευμένο επιστήμονα υγείας.