α. Αί – Βασίλης.
Ποιανού το όνομα αρχίζει από Α, έρχεται απ τον μακρινό βορρά με ένα σάκο δώρα και κάνει το γύρο του κόσμου πάνω σε έλκηθρο; Τι ερώτηση. Ο Άι – Βασίλης.
Όλοι γνωρίζουμε γι αυτόν.
Σίγουρα; Για απαντήστε τότε σε τούτο: Μπορούμε να πάρουμε τηλέφωνο τον Άι – Βασίλη;
Σωστό ή Λάθος;
Λάθος
Ο Άγιος Βασίλης δεν έχει τηλέφωνο. Αν σου δώσουν έναν αριθμό και σου πουν ότι είναι του Άγιου Βασίλη, μην πάρεις. Πρόκειται σίγουρα για φάρσα. Ο Άγιος Βασίλης προτιμά να παίρνει γράμματα. Γιατί συχνά μέσα στα γράμματα υπάρχουν και παιδικές ζωγραφιές. Ο Άγιος Βασίλης κρεμάει στο σαλόνι του τις πιο πετυχημένες.
Αν θες να του δώσεις μεγάλη χαρά, ζωγράφισε και στείλε του μια γάτα.
β. Βασιλόπιτα.
Μυρίζεις τη μοσχοβολιά της; Είναι η τσουπωτή βασιλόπιτα που κρύβει στον πάτο της το τυχερό φλουρί.
Όποιος το βρει θα είναι ο γουρλής της χρονιάς. Σε ποιανού κομμάτι θα πέσει; Στου σπιτιού, στου Χριστού, στου παππού ή στης γιαγιάς, στου μπαμπά, στης μαμάς ή στις θείας…μέχρι να καταλήξουμε στο πιο μικρό μέλος της οικογένειας. Γιατί μ αυτήν τη σειρά κόβεται η βασιλόπιτα.
γ. Γαλοπούλα.
Το έθιμο να σερβίρεται πουλερικό στο γιορτινό γεύμα είναι παλιό. Στην Ελλάδα ήταν πάντα κότα γεμιστή με κάστανα, σταφίδες και κιμά. Αλλού ήταν φασιανοί, χήνες και παγόνια. Ξαφνικά, όμως, πήραν τ απάνω τους οι γαλοπούλες και άφησαν τα άλλα χαζοπούλια στην άκρη.
δ. Δέντρο.
Φυσικό η ψεύτικο, με φωτάκια, μπιχλιμπίδια και γιρλάντες, το χριστουγεννιάτικο έλατο είναι λατρεία.
Το έθιμο είναι πολύ παλιό, από τότε που ακόμη δεν υπήρχαν Χριστούγεννα, Όταν οι άνθρωποι έφερναν δέντρα στα σπίτια τους και τα στόλιζαν για να πάει καλά η σοδειά τους.
ε. Έλκηθρο.
Αιώνες τώρα, φορτωμένο με τα δώρα των παιδιών, το έλκηθρο του Άι – Βασίλη διανύει σ ένα βράδυ ολόκληρη τη Γη. Πώς αντέχει;
Για καύσιμο, λένε, έχει αστερόσκονη και για τους τάρανδους ζαχαρωτά. Και ένα μυστήριο ηλεκτρονικό σύστημα το οδηγεί στα φρόνιμα παιδιά.
ζ. Ζαχαρωτά.
Ζαχαρωτά υπάρχουν όλο το χρόνο. Τα χριστουγεννιάτικα, όμως, ξεχωρίζουν. Λιγουρευτά και πολύχρωμα, τα βρίσκουμε σε μύρια όσα γιορτινά σχήματα: σε χιονάνθρωπους κι αγιοβασίληδες, σε τάρανδους, μανιτάρια ή μπότες, σε ριγέ μπαστουνάκια και σε μπισκοτόσπιτα. Όρεξη να υπάρχει…
η. Ήλιος χαρμόσυνος!
Δεν είναι μόνο η Γέννηση. Είναι και οι μέρες που μεγαλώνουν. Από τις 22 Δεκεμβρίου και μετά, οι μέρες αρχίζουν να μεγαλώνουν.
Γι αυτό και δεν είναι τυχαίο που η γέννηση του Χριστού συνδέθηκε με τον Ήλιο και το Φως.
θ. Θείο βρέφος.
Γεννήθηκε στ αλήθεια 25 Δεκεμβρίου του έτους μηδέν; Μάλλον όχι υποστηρίζουν οι επιστήμονες. Η 25η Δεκεμβρίου καθιερώθηκε, λένε, από τους χριστιανούς της Ρώμης προκειμένου να παραγκωνίσουν τον ειδωλολάτρη θεό Μίθρα, θεό του φωτός, που γιόρταζε εκείνη τη μέρα.
ι. Ιστορία Χριστουγεννιάτικη.
“…παραμονή Χριστουγέννων. Σκυμμένος πάνω απ το γραφείο του, ο Εμπενέζ Σκρουζ δούλευε ασταμάτητα. Το δωμάτιο ήταν μάλλον κρύο, γιατί τα λιγοστά κάρβουνα στη σόμπα δεν ζέσταιναν αρκετά. Όχι ότι έλειπαν του Σκρουτζ τα χρήματα για ν αγοράσει περισσότερα κάρβουνα. Αλλά ο Εμπενέζερ Σκρουτζ ήταν ένα φοβερός τσιγκούνης. Στο διπλανό δωμάτιο, χωρίς θερμάστρα, εργαζόταν ο Μπομπ Κράτσιτ, ο κλητήρας του, που έτρεμε ολόκληρος από την παγωνιά. Ξαφνικά η πόρτα άνοιξε κι ένας χαμογελαστός άντρας μπήκε στο γραφείο.
“Θείε, Καλά Χριστούγεννα”. “Κακά, ψυχρά κι ανάποδα…” γκρίνιαξε ο Σκρουτζ. “Θείε μου, μη μουτρώνεις. Ήρθα να σε καλέσω για το μεσημέρι”, είπε ο Φρεντ, ο ανιψιός του. Αλλά ο Σκρουτζ αρνήθηκε την πρόσκληση. Ποτέ του δεν γιόρταζε τα Χριστούγεννα. Τα θεωρούσε χάσιμο χρόνου…
Χάσιμο χρόνου τα Χριστούγεννα; Που ακούστηκε; Αμέσως αναλαμβάνουν δράση τα Πνεύματα των Χριστουγέννων, που μέσα από ένα μαγικό ταξίδι στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της ζωής του Σκρουτζ τον κάνουν να αναθεωρήσει ….(απόσπασμα από τη “Χριστουγεννιάτικη Ιστορία” του Καρόλου Ντίκενς).
κ. Καλικάντζαροι.
Μαυριδεροί και ασχημούρηδες, με κόκκινα μάτια και τραγίσια πόδια, τρυπώνουν στα σπίτια και κάνουν ζημιές. Και όλοι, μα όλοι έχουν κουσούρι: άλλος κουτσός, άλλος στραβός, άλλος μονόφθαλμος. Αλλά σ ένα πράγμα μοιάζουν: στην κουταμάρα. Τι να ζηλέψουν απ αυτούς οι Κουραμπιέδες και τα Κάλαντα, και τα άλλα γράμματα από “Κ”; Έτσι, παραχώρησαν ευχαρίστως τη θέση τους στο γιορτινό αλφαβητάρι.
λ. Λαμπάκια.
Τι ωραία που φωτίζονται τα δέντρα με το φως! Ας τους βάλουμε κεριά. Έτσι στολίζονταν τα πρώτα χριστουγεννιάτικα δέντρα, με κεριά. Όμως έπαιρναν φωτιά. Ευτυχώς που με το πέρασμα του χρόνου ήρθε ο ηλεκτρισμός και ….έβαλε τα λαμπάκια στη θέση τους.
μ. Μπότες.
Ήσουν καλός; Ο Άι – Βασίλης θα σου γεμίσει την μπότα δίπλα στο τζάκι με παιχνίδια και γλυκίσματα. Ήσουν άτακτος; Η παράδοση θέλει να βρεις μέσα ένα κομμάτι κάρβουνο. Παλιότερα, οι άνθρωποι έβαζαν τις μπότες και τις κάλτσες που φορούσαν καθημερινά. Τώρα, φτιάχνονται μπότες και κάλτσες ειδικά γι αυτόν το σκοπό.
ν. Νερό αμίλητο.
Πρωί – πρωί Πρωτοχρονιάς, σε πολλά μέρη της Ελλάδας είχαν το συνήθειο οι κοπέλες και τα μικρότερα αγόρια των σπιτιών να πηγαίνουν στη βρύση να φέρουν τ “αμίλητο νερό”. Πηγαίνοντας ή γυρνώντας, δεν έπρεπε να μιλήσουν σε κανέναν. Και μόνο όταν έφταναν σπίτι μπορούσαν να ευχηθούν.
ξ. Ξωτικά των Χριστουγέννων.
Είναι τα μαγικά ξωτικά που ζουν στον Βόρειο Πόλο μαζί ε τον Άι – Βασίλη και εργάζονται ακούραστα μέρα – νύχτα στο πολύβουο εργαστήρι του, για να φτιάξουν τα δώρα των παιδιών. Χωρίς ξωτικά παιχνίδια δεν έχει.
ο. Ου.
Στις γιορτές το βλέπεις παντού. Έχει μικρούς κόκκινους καρπούς και σκληρά κατσαρά φύλλα που τρυπάνε – αχ, πώς τρυπάνε!. Το όνομά του είναι ου, αλλά εσύ το φωνάζεις λαθεμένα γκι. Το πραγματικό γκι έχει λευκούς καρπούς και λεία φύλλα. Κι αυτό το λάθος χαλάει τις παραδόσεις.
Στο “Φ” και θα καταλάβεις τι εννοώ.
π. Ποδαρικό.
“Με το δεξί” προστάζει το ποδαρικό. Κι εμείς οι νοικοκυραίοι το σεβόμαστε. Μόλις αλλάξει ο χρόνος, βάζουμε έναν γουρλή άνθρωπο να μπει στο σπίτι μας με το δεξί πόδι, για να πάει καλά η χρονιά.
ρ. Ρόδι.
Η θεά του γάμου η Ήρα και η θεά του έρωτα Αφροδίτη θέλησαν και οι δύο να προστατέψουν τη ροδιά. Από τότε ο καρπός της θεωρείται φρούτο της γονιμότητας και της οικογενειακής ευτυχίας. Γι αυτό και το “σπάσιμο του ροδιού” μέσα στο σπίτι την Πρωτοχρονιά θεωρείται γούρικο.
σ. Σμύρνα.
Χρόνια ακολουθούσε ο Γκάσπαρ μαζί με τους άλλους Μάγους το άστρο για τον νεογέννητο βασιλιά. Μόλις έφτασε, προσκύνησε και πρόσφερε σμύρνα, ένα πολύτιμο ρετσίνι βγαλμένο απ το φλοιό ενός μικρού δέντρου της ερήμου, που συμβόλιζε τη γήινη πλευρά του Χριστού. Τα άλλα δώρα των Μάγων, εξίσου πολύτιμα, ήταν ο χρυσός και το λιβάνι.
τ. Τάρανδος.
Μεγάλο είδος ελαφιού με πλατιά κέρατα, που ζει στα κρύα κλίματα. Να ναι άραγε απ το ίδιο σόι με τους ταράνδους που σπρώχνουν το έλκηθρο του Άι -Βασίλη; Όψι, Οι 9 τάρανδοι του Άι – Βασίλη είναι μαγικοί και πετούν. Και τους γνωρίζουμε όλους με τα ονόματά τους: ο Ντάσερ, ο Ντάνσερ, ο Πράνσερ, ο Βίξεν, ο Κόμετ, ο Κιούπιντ, ο Ντόνερ, ο Μπλίτζεν και ο Ρούντολφ.
υ. Ύμνος των Χριστουγέννων.
6ος αι. μ.Χ. Στην πόλη Έμμεσα της Συρίας γεννιέται ένα παιδί. Το παιδί είχε απέραντη πίστη στον Θεό και μεγάλη επιθυμία να γράψει εκκλησιαστικούς στίχους και να ψάλει ύμνους.
Αλλά η φωνή του ήταν άσχημη και οι στίχοι του άτεχνοι. Μια νύχτα Χριστουγέννων πέφτει να κοιμηθεί. Τότε βλέπει την Παναγία να του δίνει ένα τυλιγμένο χαρτί, λέγοντάς του να το φάει. Και κείνο, στ όνειρό του, το κατάπιε. Όταν ξύπνησε, όλα ήταν διαφορετικά. Μέσα σε λίγα λεπτά φτιάχνει έναν από τους ωραιότερους ύμνους που λέμε σήμερα τα Χριστούγεννα….
“Η Παρθένος σήμερον τον υπερούσιον τίκτει
και η γη το σπήλαιον τω απροσίτω προσάγει.
‘Αγγελοι μετά ποιμένων δοξολογούσι.
Μάγοι δε μετά αστέρος οδοιπορούσι.
Δι ημάς γαρ εγεννήθη Παιδίον νέον.
ο προ αιώνων Θεός”
….και τρέχει στο ναό να τον ψάλει. Όλοι μένουν με το στόμα ανοιχτό. Ο άμουσος νέος είχε μεταμορφωθεί σε μια νύχτα σε έναν καλλίφωνο υμνογράφο, που θα έμενε στην ιστορία ως “Ρωμανός ο Μελωδός”.
Μπροστά στους Ύμνους του υποχωρεί ακόμη και ο αγιασμός των Υδάτων, που αλλιώς θα ήθελε να πάρει μέρος στο “Υ”.
φ. Φιλί κάτω από το γκι (μήπως να το λέμε, Ου;).
Σύμφωνα με μια παράδοση, το φιλί κάτω από ένα γκι (δηλαδή Ου) την παραμονή της Πρωτοχρονιάς σημαίνει ευτυχία με το αγαπημένο μας πρόσωπο. Πώς βγήκε, όμως, αυτό; Μια εκδοχή λέει πως κάποτε, στα χρόνια των σκανδιναβικών μύθων, ο κακός θεός Λόκι σκότωσε με ένα βέλος από γκι (Ου) τον γιο της θεάς της αγάπης Φρίγγα. Για μέρες η χαροκαμένη μητέρα αγωνιζόταν να φέρει τον γιο της ξανά στη ζωή. Όταν τελικά τα κατάφερε, φιλούσε από χαρά όλους όσοι περνούσαν κάτω από το φυτό. Κι εδώ γεννιέται η απορία: αν δώσουμε φιλί κάτω από το πραγματικό γκι, αυτό με τα λευκά μπαλάκια, θα πιάσει το ίδιο;
χ. Χρυσοβασιλίτσα (κρεμμύδα).
Η χρυσοβασιλίτσα είναι μια μεγάλη κρεμμύδα που αυτή την εποχή βγάζει φύλλα και ξαναρχίζει τον κύκλο της ζωής της. Κάθε τέτοιες μέρες τη βάζουμε στα σπίτια μας γιατί διώχνει, καθώς λένε, τους καλικάντζαρους και φέρνει καλοτυχία τη νέα χρονιά.
ψ. Ψωμί του Χριστού.
Ανήμερα των Χριστουγέννων σε πολλά μέρη της χώρα μας, αντί για ψωμί, τρώνε χριστόψωμο. Το χριστόψωμο ζυμώνεται σε καρβέλια και στολίζεται με ένα σταυρό και κεντίδια από ζυμάρι. Μετά το σταυρώνουν, το κόβουν και το μοιράζουν στην οικογένεια και στους καλεσμένους.
ω. Ω έλατο!
Ω! Έλατο ….Ω! Έλατο…
μ αρέσεις, πώς μ αρέσεις!
Τι ωραία την Πρωτοχρονιά,
μας φέρνεις δώρα στα κλαδιά.
Ω! Έλατο…Ω! Έλατο…
μ αρέσεις, πώς μ αρέσεις!