Λειτουργικά αναλφάβητη κινδυνεύει να ολοκληρώσει το σχολείο μεγάλη μερίδα μαθητών. Δεκαεξάχρονοι υστερούν σημαντικά σε κρίσιμα μαθήματα του σχολείου, τα οποία αντιστοιχούν σε βασικές δεξιότητες για τη ζωή. Η αρμόδια αρχή του Υπουργείου Παιδείας κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, ζητώντας άμεσα μέτρα, τα οποία να ξεκινούν από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση.
Ειδικότερα, η ανεξάρτητη Αρχή Διασφάλισης της Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (ΑΔΙΠΠΔΕ) στην ετήσια έκθεση της για το 2019 παρουσιάζει τις απογοητευτικές επιδόσεις των μαθητών της Β΄ Λυκείου στα γενικά και στα επαγγελματικά λύκεια. Ενδεικτικά, στη Νεοελληνική Γλώσσα το 7,1% των μαθητών γενικού λυκείου έχει βαθμολογηθεί κάτω από τη βάση κατά το σχολικό έτος 2017-2018. Πολύ χειρότερη είναι η κατάσταση στη Φυσική, όπου ο ένας στους δύο (48,4%) βαθμολογήθηκε κάτω από τη βάση. Επίσης, άσχημη είναι η εικόνα των επιδόσεων στα Μαθηματικά: στην Άλγεβρα κάτω από τη βάση είχε το 38,9% και στη Γεωμετρία το 44,2%.
Χειρότερη είναι η εικόνα στις επιδόσεις των μαθητών της Β΄ Τάξης των επαγγελματικών λυκείων. Εκεί ένας στους πέντε (20,4%) πήρε κάτω από τη βάση στη Νεοελληνική Γλώσσα και πάνω από τους μισούς στα Μαθηματικά (το 52,7% στην Αλγεβρα και το 51,3% στη Γεωμετρία). Στη Φυσική και στη Χημεία τα ποσοστά είναι μικρότερα, αλλά επίσης υψηλά (41% και 40,8%, αντίστοιχα). Και να τονιστεί ότι οι επιδόσεις αυτές σημειώθηκαν σε ένα πλαίσιο σχολικών βαθμολογιών όχι ιδιαίτερα αυστηρό, πόσο μάλλον όταν ο μαθητής βρίσκεται στο μεταίχμιο να ξεπεράσει ή όχι τη βαθμολογική βάση.
Η ΑΔΙΠΠΔΕ αναφέρει ότι οι μαθητές αυτοί έχουν αυξημένη πιθανότητα να είναι λειτουργικά αναλφάβητοι και διευκρινίζει ότι «τα προβλήματα που εμφανίζονται στο λύκειο, σε σύγκριση με το δημοτικό σχολείο και το γυμνάσιο, δεν είναι προβλήματα αποκλειστικά του λυκείου, αλλά όλων των βαθμίδων, τα οποία συσσωρευτικά κατέληξαν στο λύκειο. Προβληματίζει, βέβαια, το γεγονός ότι οι αντιλήψεις και οι πρακτικές του Δημοτικού και του Γυμνασίου, ίσως λόγω του υποχρεωτικού χαρακτήρα τους, δεν αποτύπωσαν τα αρχόμενα προβλήματα λειτουργικού αναλφαβητισμού και, ενδεχομένως, δεν κινητοποιήθηκαν εγκαίρως». Και η ΑΔΙΠΠΔΕ προσθέτει: «Σε κάθε περίπτωση και σε αυτή τη φάση η εκπαιδευτική πολιτική πρέπει ταυτόχρονα να παρέμβει τόσο προληπτικά, κυρίως στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, όσο και επανορθωτικά στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ιδιαίτερης φροντίδας πρέπει να τύχει άμεσα το επαγγελματικό λύκειο».
Στην έκθεση, που υπογράφεται από τον πρόεδρο της ΑΔΙΠΠΔΕ, ομότιμο καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Ηλία Ματσαγγούρα, προτείνεται:
• Αναδιαμόρφωση του νομοθετικού πλαισίου που διέπει την αξιολόγηση των μαθητών στις διαφορετικές βαθμίδες.
• Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στην αξιολόγηση των μαθητών/-τριών στο πλαίσιο της διαφοροποιημένης διδασκαλίας.
• Πρόληψη του λειτουργικού αναλφαβητισμού.
• Υποστήριξη των εκπαιδευτικών για την περαιτέρω αξιοποίηση του ψηφιακού ανοικτού εκπαιδευτικού περιεχομένου.