Η φύση -σοφή ούσα- προίκισε τη γυναίκα με δυο μαστούς, εξυπηρετώντας τον παράλληλο θηλασμό των διδύμων νεογνών, αλλά και εξασφαλίζοντας τις αυξημένες απαιτήσεις για παραγωγή μητρικού γάλακτος
[babyPostAd] Ζούμε, δημιουργούμε, διαιωνίζουμε και υποκλινόμαστε στο θαύμα και στην πρόνοια της φύσης, η οποία έπλασε με μαεστρία τον άντρα και τη γυναίκα και τους έχρισε δημιουργούς μέσα από την ένωσή τους.
Η πιο αποδεκτή και αναμφισβήτητη δύναμη της γυναίκας είναι επομένως η μητρότητα. Η γυναίκα απαράμιλλα προικισμένη με ένα κορμί, που καρτερικά «θρέφει» το μωρό στα σπλάχνα της, είναι εξίσου ικανή να συνεισφέρει στην καλύτερη ανάπτυξη του μωρού ή των μωρών της και μετά τη γέννηση.
Η δίδυμη κύηση δεν είναι σύγχρονο φαινόμενο. Άλλωστε, δίδυμες κυήσεις αναφέρονται από αρχής κόσμου. Ο Κάστορας και ο Πολυδεύκης ήταν δίδυμοι και λατρεύτηκαν ως θεοί. Επίσης, η Φοίβη και η Ιλάειρα ήταν δίδυμες. Ο Ρώμος και ο Ρωμύλος, θεμελιωτές της αρχαίας Ρώμης κατά τη μυθολογία, ήταν δίδυμοι.
Αναμφίβολα όμως, οι πολύδυμες κυήσεις έχουν αυξηθεί αισθητά τις τελευταίες δεκαετίες τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Σημείο των καιρών ή αναπόφευκτη εξέλιξη των ραγδαίων κοινωνικοπολιτισμικών αλλαγών που επηρεάζει το γυναικείο ρόλο;
Η γνωστοποίηση μιας πολύδυμης κύησης στους γονείς δημιουργεί δικαίως αμφιθυμικά συναισθήματα. Η χαρά εναλλάσσεται με άγχος για το βάρος μιας μη αναστρέψιμης ευθύνης, καθώς η φροντίδα διδύμων εύλογα απαιτεί μεγαλύτερο χρόνο και συνεπάγεται υψηλότερο οικονομικό κόστος για την οικογένεια.
Η μητέρα μάλιστα γνωρίζοντας τον πολυσήμαντο ρόλο της επιφορτίζεται με επιπρόσθετες ανησυχίες. Αδιαμφισβήτητα, οι μητέρες διδύμων χρειάζονται περισσότερη υλική, αλλά και συναισθηματική στήριξη από τις μητέρες που φροντίζουν ένα μόνο νεογνό.
Οι επαγγελματίες υγείας, που ασχολούνται με πολύδυμες κυήσεις αλλά και με τη φροντίδα των νεογνών στη λοχεία, καλούνται να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους με έναν πολυδιάστατο τρόπο. Ο καθησυχαστικός, υπεύθυνος και διευκρινιστικός λόγος τους, αλλά και οι συμβουλές που παρέχουν σε πρακτικά θέματα εδραιώνουν τον γονεϊκό ρόλο απαλλαγμένο από το αίσθημα της ανεπάρκειας.
Χαρακτηριστική είναι πολυετής έρευνα (National WIC Breastfeeding Promotion) που καταδεικνύει την σπουδαία επίδραση των επαγγελματιών υγείας, του συντρόφου, των συγγενών και των φίλων στα ποσοστά θηλασμού πριν και μετά από ένα συμβουλευτικό πρόγραμμα στήριξης στο Μαιευτήριο και στο οικείο περιβάλλον και την ανάγκη ενθάρρυνσης του θηλασμού στο σπίτι.
Συνεπώς, συνειδητοποιούμε ότι ο θηλασμός δεν εξαρτάται αποκλειστικά από τη μητέρα και το νεογέννητο, αλλά και από την παρουσία κάποιου, ο οποίος θα παρέχει τις κατάλληλες πληροφορίες, θα στηρίζει το ζευγάρι και θα το διευκολύνει με λύσεις και προτάσεις.
Στα πλαίσια των υγειονομικών και μαιευτικών παροχών της χώρας μας, η μαία θεωρείται ο κατεξοχήν επαγγελματίας υγείας, ο οποίος ανταποκρίνεται στις προσδοκίες τόσο των γονέων, όσο και σε ένα γενικευμένο πρόγραμμα προώθησης του μητρικού θηλασμού. Μια προσπάθεια που, αν μη τι άλλο, θα ξεκινά στηριζόμενη στο ευνοϊκά πλασμένο γυναικείο σώμα.
Η φύση -σοφή ούσα- προίκισε τη γυναίκα με δυο μαστούς, εξυπηρετώντας τον παράλληλο θηλασμό των διδύμων νεογνών, αλλά και εξασφαλίζοντας τις αυξημένες απαιτήσεις για παραγωγή μητρικού γάλακτος.
Τα πλεονεκτήματα του μητρικού θηλασμού είναι πολλά και γνωστά. Τι γίνεται όμως, όταν καταστάσεις όπως η μέθοδος τοκετού, η προωρότητα ή ο αριθμός των εμβρύων περιπλέκουν την κατάσταση;
Τα δίδυμα έμβρυα συνήθως γεννιούνται πολύ πριν την πιθανή ημερομηνία τοκετού τους με τη μέθοδο της καισαρικής τομής, χωρίς να ξεχνάμε ότι υπάρχουν και εξαιρέσεις.
Έχει παρατηρηθεί ότι η καισαρική τομή δυσχεραίνει τον θηλασμό. Ο πιθανός πόνος, η δυσκολία στην κίνηση, η αλλαγή θέσεων, η στήριξη του μωρού πάνω στα κοιλιακά τοιχώματα της μητέρας, αλλά και το είδος της αναισθησίας επηρεάζει την ανταπόκριση της μητέρας και του νεογνού.
Οι συμβουλές της μαίας στο Μαιευτήριο θα επικεντρωθούν στα διατροφικά πλεονεκτήματα του μητρικού θηλασμού, στην ψυχολογία των γονέων και την συμπεριφορά τους απέναντι στα δίδυμα παιδιά τους, σε πρακτικά ζητήματα όπως:
Ενθαρρύνουμε τη μητέρα να επιλέξει μια άνετη θέση για να θηλάσει (στο κρεβάτι ή σε μια πολυθρόνα, καθιστή ή ξαπλωμένη στο πλάι). Θα χρειαστεί μαξιλάρια για να στηρίζει την πλάτη της, ίσως και για να ακουμπήσει τα μωρά της, ούτως ώστε να τα φέρει πιο κοντά στο στήθος και να αποφύγει πόνους από την κακή στάση και το βάρος των νεογνών. Ένα ποτήρι με νερό θα πρέπει να βρίσκεται διαθέσιμο κοντά της, για να ξεδιψάσει οποτεδήποτε χρειαστεί.
Συνήθως είναι ευκολότερο να τα θηλάζει χωριστά, καθώς αυτό της δίνει την ευκαιρία να γνωρίσει τα νεογνά της ατομικά, ως δύο ξεχωριστές υπάρξεις. Προτού βγει από το Μαιευτήριο θα ήταν καλό να προσπαθήσει να τα θηλάσει και παράλληλα για να μπορέσει να ανταποκριθεί σε τυχόν ταυτόχρονη ζήτηση. Η μαία θα μπορούσε να παρευρίσκεται στη διάρκεια του θηλασμού παρέχοντας συμβουλές και υποστήριξη.
Οφείλουμε να ενημερώσουμε τη γυναίκα ότι η σύσταση του μητρικού γάλακτος αλλάζει στη διάρκεια του θηλασμού. Η ποιότητα του μητρικού γάλακτος και η ικανότητα παραγωγής του ανταποκρίνεται στην ηλικία του νεογνού. Στην αρχή παράγεται το λεγόμενο foremilk, ενώ μετά από λίγα λεπτά παράγεται το hintmilk, διαφορετικής θρεπτικής αξίας μεταξύ τους. Για αυτόν τον λόγο συνιστάται ο θηλασμός να ξεκινά και να ολοκληρώνεται στον ένα μαστό, χωρίς εναλλαγή μεταξύ τους. Στην περίπτωση που τα δίδυμα δεν θηλάζουν ταυτόχρονα, το επόμενο γεύμα ξεκινά από τον αντίθετο μαστό, από αυτόν τον οποίο τελείωσε.
Εμπειρικά έχει παρατηρηθεί ότι τα δίδυμα συνήθως «μοιράζονται» τους μαστούς κατά προτίμηση. Το καθένα εκδηλώνει την αρέσκειά του σε συγκεκριμένο μαστό.
Η μητέρα παράγει γάλα, ανάλογα με το βάρος και τις ανάγκες του νεογνού της. Οι μητέρες διδύμων μάλιστα παράγουν περίπου διπλάσια ποσότητα μητρικού γάλακτος.
Ο μητρικός θηλασμός διδύμων μολονότι διαρκεί περισσότερη ώρα απαλλάσσει το ζευγάρι από το υψηλό κόστος της τεχνητής διατροφής και από τη χρονοβόρα διαδικασία καθαρισμού και αποστείρωσης των μπιμπερό.
Στην περίπτωση που ο θηλασμός δεν είναι εφικτός, ενθαρρύνουμε τη γυναίκα να αφαιρεί το γάλα της με θήλαστρο εκμεταλλευόμενη την ύψιστη διατροφική αξία, την ανοσολογική προστασία (πρώτο φυσικό εμβόλιο) και τον υπακτικό ρόλο που έχει το μητρικό γάλα.
Η αύξηση και η διατήρηση του μητρικού θηλασμού επιτυγχάνεται με προσπάθεια και επιμονή, είτε τοποθετώντας τα νεογνά στο στήθος είτε αντλώντας το γάλα με θήλαστρο σε τακτά χρονικά διαστήματα.
Στην περίπτωση γέννησης διδύμων δε θα πρέπει να παραβλέπουμε το ενδεχόμενο της προωρότητας, η οποία συνεπάγεται παραμονή του ενός ή και των δύο νεογνών στην αντίστοιχη μονάδα. Η κατάσταση του νεογνού θα αξιολογηθεί από τους επαγγελματίες υγείας της μονάδας νεογνών και μαζί με τους γονείς θα συναποφασίσουν τον κατάλληλο τρόπο σίτισης των διδύμων, λαμβάνοντας υπ’ όψιν και την επιθυμία της μητέρας να θηλάσει.
Οι γονείς των διδύμων, τα οποία χρειάζονται την υποστήριξη της μονάδας νεογνών, αποχωρίζονται τα παιδιά τους και αισθάνονται ότι έχουν ελάχιστα να προσφέρουν στη βελτίωση της κατάστασης των μωρών τους.
Οι επαγγελματίες υγείας οφείλουν να τους εξηγήσουν ότι δεν πρέπει να αισθάνονται ένοχοι για την κατάσταση αυτή, να τους ενθαρρύνουν να έχουν σωματική επαφή με τα νεογνά τους και να τους δώσουν τον χρόνο να βρεθούν ως οικογένεια μέσα στη μονάδα.
Η γυναίκα έχει τη δυνατότητα να θηλάσει στις ώρες του επισκεπτηρίου της μονάδας ή να φέρει μπιμπερό με μητρικό γάλα, το οποίο έχει αφαιρεθεί με θήλαστρο από το σπίτι. Προτιμότερο είναι το ηλεκτρικό θήλαστρο, καθώς δεν κουράζει τη μητέρα και ορισμένα μοντέλα αυτού διευκολύνουν την παράλληλη άντληση γάλακτος και από τους δύο μαστούς.
Ο σωστός καθαρισμός και η αποστείρωση του θηλάστρου και των μπιμπερό επιβάλλεται για την υγεία των νεογνών. Η συντήρηση του μητρικού γάλακτος γίνεται σε αποστειρωμένα μπιμπερό ή σε ειδικά σακουλάκια φύλαξης, είτε σε θερμοκρασία δωματίου για 1 έως 4 ώρες είτε στο ψυγείο για ένα 24ωρο. Υπάρχει και η δυνατότητα κατάψυξης μητρικού γάλακτος. Η μεταφορά του μητρικού γάλακτος από το σπίτι θα γίνει κατόπιν συνεννοήσεως με το προσωπικό της μονάδας νεογνών.
Το γεγονός ότι το έμβρυο κάνει άρρυθμες θηλαστικές κινήσεις, με μεγάλα διαστήματα παύσεων, από την 32η εβδομάδα κύησης αποτελεί ενθαρρυντικό παράγοντα για τους γονείς που επιθυμούν να προσφέρουν μητρικό γάλα στα παιδιά τους.
Ανεξαρτήτως προωρότητας ή μη, οι γονείς θα πρέπει να γνωρίζουν τους εναλλακτικούς τρόπους χορήγησης του μητρικού γάλακτος, πλην του μπιμπερό, και να συζητήσουν με τους επαγγελματίες υγείας την όποια επιλογή τους, έτσι ώστε να διευκολύνουν την μετάβαση στον θηλασμό σε ευδόκιμες συνθήκες.
Σαφώς η μετάβαση στη γονεϊκότητα προκαλεί ποικίλα συναισθήματα τόσο στη μητέρα όσο και στον πατέρα, ο οποίος καλείται να αντεπεξέλθει στις διπλές οικονομικές απαιτήσεις των διδύμων, χρειάζεται να αφιερώνει επιπλέον χρόνο στη φροντίδα των νεογνών θέτοντας σε δεύτερη μοίρα τόσο τον ύπνο του όσο και την επιθυμία του για ερωτική επαφή με τη σύντροφό του.
Ο ρόλος του πατέρα είναι εξίσου σημαντικός, γι’ αυτό και οι επαγγελματίες υγείας έχουν χρέος να ενθαρρύνουν τη συμμετοχή του πατέρα στη φροντίδα των νεογνών. Η παρουσία και των δυο γονέων στη διάρκεια του επισκεπτηρίου στη μονάδα είναι επιβεβλημένη.
Εάν όμως επαγγελματικά κωλύματα αποκλείουν την δυνατότητά του να συνοδέψει τη μητέρα στο μαιευτήριο, μπορεί να είναι αυτός που θα μεταφέρει το μητρικό γάλα στη μονάδα, που θα πάει μόνος στο επισκεπτήριο για να δει ή ακόμα και να ταΐσει π.χ. το ένα νεογνό, εάν το άλλο έχει επιστρέψει σπίτι.
Πρέπει όλοι να συνειδητοποιήσουμε ότι σε αυτά τα ζευγάρια η ευτυχία χτυπά την πόρτα τους διπλά, άρα έχουν ανάγκη την υποστήριξη όλων μας για να αντεπεξέλθουν στις διπλές τους ανάγκες.
Το πρόβλημα είναι πιο έντονο, όταν τα ζευγάρια αυτά επιστρέφουν στο σπίτι με τα διδυμάκια τους – κατ’ επιθυμία και με τα δυο μαζί ή μόνο με το ένα, αν η κατάσταση του άλλου χρήζει την παραμονή του στην μονάδα – για αυτό και η προετοιμασία στο Μαιευτήριο παίζει καταλυτικό ρόλο. Θα ηρεμούσε και θα εξυπηρετούσε τους γονείς, τηλεφωνική υπηρεσία ή κατ’ οίκον επίσκεψη μιας μαίας.
Αν ο θηλασμός αποτύχει, δεν σημαίνει αποτυχία και στην μητρότητα. Ο γονεϊκός ρόλος είναι πολυδιάστατος και οι επαγγελματίες υγείας οφείλουν να στηρίζουν κάθε διάστασή του. Η αγάπη και η προσπάθεια είναι αυτό που πάντα μετράει.