Η λοχεία θεωρείται από τις σημαντικότερες περιόδους στη ζωή μίας γυναίκας. Κατά την διάρκειά της, θεμελιώνεται η σχέση ανάμεσα στην μητέρα και το βρέφος, βασική για την σωματική και ψυχική υγεία και των δύο. Χαρακτηρίζεται από μεγάλη συναισθηματική φόρτιση λόγω των προσδοκιών, της ανησυχίας και της κούρασης.
Σύμφωνα με το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών διαταραχών (DSM-IV, 1994), περίπου 1 στις 100 γυναίκες είναι πιθανόν να εμφανίσει Επιλόχειο Κατάθλιψη*.
Τα συμπτώματα εμφανίζονται με διακυμάνσεις μέσα στην μέρα και αργά το απόγευμα. Η Επιλόχειος Κατάθλιψη έχει έναρξη από 24 ώρες ως 6 μήνες μετά τον τοκετό και περιλαμβάνουν ενδείξεις όπως δυσφορία και ατονία, θλίψη, έλλειψη ικανοποίησης από προηγούμενες ευχάριστες δραστηριότητες, αλλαγές στην όρεξη και τον ύπνο, κόπωση, ανησυχία ότι μπορεί να βλάψει το βρέφος, αισθήματα αναξιότητας, ενοχές, δυσκολία συγκέντρωσης, έμμονες σκέψεις ή ιδεοληψίες και ψυχοσωματικές ενοχλήσεις.
Αν και οι λόγοι εμφάνισης δεν είναι απόλυτα γνωστοί, οι γυναίκες με προηγούμενο ιστορικό, έλλειψη οικογενειακής υποστήριξης, απώλεια της μητέρας σε μικρή ηλικία και οικονομικά προβλήματα ή αλλαγή βιοτικού επιπέδου διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο. Τα βιώματα μέσα από το άμεσο περιβάλλον παίζουν επίσης πολύ σημαντικό ρόλο καθώς διαμορφώνουν πεποιθήσεις και συμπεριφορές.
Ειδικά σε μία τόσο ιδιαίτερη στιγμή στη ζωή μίας γυναίκας, ένα στρεσσογόνο περιβάλλον με προστριβές και εντάσεις μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες εμφάνισης ψυχοπαθολογίας. Επιπρόσθετα, μετά τον τοκετό, σημειώνονται ραγδαίες ορμονικές αλλαγές οι οποίες προκαλούν συμπτώματα ανάλογα συναισθηματικών διαταραχών και κατάθλιψης.
Κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης αυξάνονται τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη που σχετίζονται με την σύλληψη και την εγκυμοσύνη. Μέσα στις πρώτες 24 ώρες μετά τον τοκετό, το ποσοστό αυτών των ορμονών μειώνεται δραματικά και η απότομη αλλαγή είναι επίσης πιθανόν να συμβάλλει στην εμφάνιση συμπτωμάτων ανάλογων της κατάθλιψης.
Οι γυναίκες σε σύγκριση με τους άντρες, σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα, χρειάζονται περισσότερο χρόνο αναπλήρωσης των αποθεμάτων σεροτονίνης ύστερα από κάποιο στρεσσογόνο γεγονός όπως ο τοκετός.
Είναι βασικό να διαχωρίζεται η κατάθλιψη από τα ήπια συμπτώματα δυσφορίας ή κόπωσης (baby blues) τα οποία είναι συχνά μετά τον τοκετό σε ποσοστό από 50 ως 70% των λεχώνων χωρίς όμως να υπάρχει ψυχοπαθολογία. Τα συμπτώματα των blues της λοχείας περιλαμβάνουν: συναισθηματική αστάθεια, κλάμα, ευσυγκινισία,
ευερεθιστότητα, άγχος, άσχημη διάθεση και μεταβολές στον ύπνο ή/και την διάθεση.
Μία γυναίκα είναι απαραίτητο να επισκεφτεί κάποιον επαγγελματία ψυχικής υγείας ή να συμβουλευτεί τον γυναικολόγο της αν τα συμπτώματα άσχημης διάθεσης επιμένουν για περισσότερο από 2 βδομάδες καθώς είναι πιθανή η μετάβαση σε Επιλόχειο Κατάθλιψη.
Η Επιλόχειος Ψύχωση, είναι μία πολύ σοβαρή διαταραχή που χρήζει άμεσης θεραπείας και σε πολλές περιπτώσεις ακόμα και νοσηλείας. Προσβάλλει περίπου 1 στις 10000 γυναίκες και εμφανίζεται συνήθως μερικές μέρες ή βδομάδες μετά τον τοκετό. Μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν οι γυναίκες που έχουν οικογενειακό ή προσωπικό ιστορικό διπολικής διαταραχής ή ψύχωσης. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν: έμμονες και παράξενες ιδέες, ψυχαναγκαστικές σκέψεις, διαταραχές στις διαπροσωπικές σχέσεις λόγω καχυποψίας, ευερεθιστότητα, οπτικές ή ακουστικές ψευδαισθήσεις, παραλήρημα συνήθως διωκτικού τύπου, ιδέες μεγαλείου και σκέψεις ότι θα βλάψει τον εαυτό της ή το μωρό.
Η Γνωστική Συμπεριφορική θεραπεία είναι από τις πιο ενδεδειγμένες και αποτελεσματικές παρεμβάσεις για την Επιλόχειο Κατάθλιψη και μπορεί να συνδυαστεί παράλληλα και με φαρμακοθεραπεία. Ένας θεραπευτής θα σας βοηθήσει να εντοπίσετε τον διαστρεβλωμένο τρόπο σκέψης που οδηγεί σε καταθλιπτική διάθεση και να τον τροποποιήσετε ώστε να αντιμετωπίζετε με πιο ωφέλιμο τρόπο τις καταστάσεις.
Παράλληλα, θα κατανοήσετε την κατάθλιψη σε σχέση με τις διαπροσωπικές σας σχέσεις και το παρελθόν. Κομβικό σημείο για την αντιμετώπιση της επιλόχειας κατάθλιψης και των συναφών συναισθηματικών διαταραχών είναι η έγκαιρη διάγνωση, η σωστή ενημέρωση της λεχώνας και του περιβάλλοντος αυτής, η εξάλειψη των αισθημάτων ντροπής που τη συνοδεύουν και η έγκαιρη θεραπευτική παρέμβαση.
Σε περιπτώσεις Επιλόχειας Ψύχωσης ενδείκνυται σταθεροποίηση των συμπτωμάτων μέσω φαρμακευτικής αγωγής ενώ οι ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις έχουν περισσότερο υποστηρικτικό χαρακτήρα και ρόλο.
Δρ Τέσσα Χριστοδούλου – Κλινική και Δικαστική Ψυχολόγος – Νευροψυχολόγος PhD, CPsych, AFBPsS, Csci
Πηγή: mymommy.gr