Γιατί τα αδέρφια είναι τόσο διαφορετικά μεταξύ τους;
Συχνά πολλοί γονείς (και όχι μόνο) αναρωτιούνται πώς γίνεται και τα δυο τους παιδιά να είναι τόσο διαφορετικά. Βλέπεις τον Γιώργο και είναι καλός μαθητής, ήσυχο παιδί και υπάκουο. Βολικός γενικά και με ενδιαφέροντα. Και μετά είναι και ο Θοδωρής. Πολύ ζωηρό παιδί και σκανταλιάρικο. Έτσι κι έτσι τα πάει στο σχολείο και δε μας αφήνει σε ησυχία. Μα γίνεται να είναι αδέρφια αυτά τα δυο, σκέφτονται όσοι τα γνωρίσουν.
Μεγάλωσαν στην ίδια οικογένεια;
Ο πρωτότοκος, (ο Γιώργος στο παραπάνω παράδειγμα) το πρώτο διάστημα της ζωής του ήταν μοναχοπαίδι. Είχε και τους δυο γονείς να κρέμονται από πάνω του. Είχε την απόλυτη αφοσίωση της προσοχής τους. Ήταν βασιλιάς. Ξαφνικά ήρθε το δεύτερο παιδί και ο Γιώργος έχασε την αποκλειστικότητα. Είναι ένα μεγάλο πλήγμα για το μικρό παιδί να αρχίσει να μοιράζεται την φροντίδα της μητέρας του και γι αυτό το λόγο συχνά τα πρώτα παιδιά ζηλεύουν και μπορεί να γίνουν επιθετικά με τα μικρά αδερφάκια τους.
Ο Θοδωρής από την άλλη ποτέ δεν ήταν μοναχοπαίδι. Δεν έμαθε πώς είναι να είσαι ο αποκλειστικός δέκτης της περιποίησης των γονιών. Από την πρώτη του στιγμή μοιραζόταν τη μαμά και τον μπαμπά. Ταυτόχρονα δε βίωσε και την απώλεια της μονοπωλίου που βίωσε ο Γιώργος και αυτές οι τόσο διαφορετικές συνθήκες των πρώτων χρόνων της ζωής των παιδιών μπορεί να έχουν σημαντικά διαφορετικές επιρροές στο χαρακτήρα τους.
Τα δυο παιδιά λοιπόν, δε μεγαλώνουν στην ίδια οικογένεια. Ο Γιώργος μεγάλωσε σαν μοναχοπαίδι που έχασε το προνόμιο ενώ ο Θοδωρής δε γνώρισε το προνόμιο αυτό ποτέ.
Τους ίδιους γονείς δεν είχαν;
Όταν δυο άνθρωποι κάνουν ένα παιδί είναι μια εμπειρία σοκαριστική. Αλλάζει άρδην η ζωή τους και ξαφνικά ένα ευαίσθητο πλάσμα με πολλές απαιτήσεις εισβάλλει στην καθημερινότητά τους. Το άγχος είναι μεγάλο και συχνά υπάρχει φόβος να μην κάνουν λάθη και να μάθουν ό,τι χρειάζεται για να αντεπεξέλθουν στις περιστάσεις.
Όταν έρχεται το δεύτερο παιδί οι δυο γονείς είναι πλέον πολύ πιο εξοικειωμένοι με τις διαδικασίες. Πολλοί γονείς αναφέρουν ότι το δεύτερο παιδί μεγαλώνει σχεδόν στον «αυτόματο». Είναι λιγότερο αγχωμένοι και πιο έτοιμοι για ό,τι προκύπτει.
Ό,τι συμβαίνει στο πρώτο παιδί συμβαίνει για πρώτη φορά στο ζευγάρι. Είναι μια νέα πρόκληση που χρειάζεται να αντιμετωπίσουν. Η πρώτη φορά που θα κάνουν ένα μωρό μπάνιο,, που διαχειριστούν το θέμα της τουαλέτας, που θα πάει παιδικό, σχολείο, και όλες οι πρώτες φορές ενός ατόμου. Στο δεύτερο παιδί οι γονείς έχουν την εμπειρία και τη γνώση με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Είναι δηλαδή λιγότερο άγχος αλλά πιθανώς και λιγότερος ενθουσιασμός.
Ταυτόχρονα είναι πολύ συχνό το φαινόμενο το πρώτο παιδί να σηκώνει στους ώμους του το βάρος των προσδοκιών των γονιών του για να «πετύχει» στη ζωή. Ενώ το δεύτερο συχνά είναι απαλλαγμένο από αυτό το τεράστιο φορτίο. Τα δυο παιδιά, λοιπόν δεν έχουν τους ίδιους γονείς. Η εμπειρία του πρώτου παιδιού αλλάζει τους γονείς και κατά συνέπεια τη συμπεριφορά τους προς το δεύτερο παιδί.
Μπόνους διαφορετικότητα
Το κάθε παιδί όταν γεννιέται είναι ένα αβοήθητο πλάσμα. Μόνο η προσοχή των γονιών του θα το σώσει από βέβαιο θάνατο. Γι αυτό το λόγο και η Μητέρα Φύση έχει προνοήσει και μας είναι τόσο συμπαθή τα μωράκια (τόσο τα ανθρώπινα όσο και άλλων ειδών) γιατί με αυτόν τον τρόπο κερδίζουν την φροντίδα των ενηλίκων και έχουν περισσότερες πιθανότητες να επιζήσουν.
Το κάθε παιδί, λοιπόν, προσπαθεί να κερδίσει την προσοχή των γονιών του. Της μητέρας του. Το πρώτο παιδί συνήθως μαθαίνει να αφουγκράζεται και να υπακούει στις επιθυμίες των γονιών του για να τους έχει χαρούμενους και δίπλα του. Συχνά γίνεται το καλό και υπάκουο παιδί και ο καλός μαθητής.
Όταν γεννιέται το δεύτερο παιδί όμως χρειάζεται και αυτό να διεκδικήσει το μερίδιό του από την προσοχή της μητέρας. Εκεί υπάρχει ένα δίλημμα. Να κάνει ό,τι και το πρώτο; Να γίνει και αυτό καλό παιδί και υπάκουο; Ένας κλώνος του μεγάλου του αδερφού; Αν το κάνει αυτό ο Θοδωρής τότε ο Γιώργος είναι κάποια χρόνια μπροστά σε αυτό το «παιχνίδι» και πάντα θα τον κερδίζει. Πάντα θα κερδίζει την προσοχή των γονιών καθώς είναι υπερέχει στο να κερδίζει τη συμπάθεια των μεγάλων.
Έτσι ο μικρός «επιλέγει» να γίνει πιο άτακτος. Πιο θορυβώδης. Επιλέγει να διαφοροποιηθεί από τον πρώτο. Γιατί η διαφοροποίηση θα τον σώσει. Δεν μπορεί να παίξει «στα ίσα» τον Γιώργο. Χρειάζεται να κάνει κάτι άλλο. Τι κι αν του φωνάζει η μαμά: «Θοδωρή σταμάτα». «Θοδωρή μου έχεις σπάσει τα νεύρα». Ο Θοδωρής νοιάζεται μόνο για το ότι ασχολείται η μαμά μαζί του. Αυτό τον απασχολεί. Αυτός είναι ο σκοπός του. Προσοχή θέλει. Όχι απαραίτητα θετική προσοχή.
Σε οικογένειες όπου το πρώτο παιδί είναι το πιο ζωηρό, τότε το δεύτερο θα γίνει το γλυκό και υπάκουο. Πρέπει να αποκτήσει διαφορετικές δεξιότητες ώστε να ασχοληθούν μαζί του και να μην είναι στη σκιά του πρώτου.
Ο ανταγωνισμός για την προσοχή των γονιών, οι διαφορετικές συνθήκες της οικογένειας και οι διαφορετικοί λόγω των εμπειριών γονείς, διασφαλίζουν ότι τα αδέρφια θα διαφέρουν σαν δυο σταγόνες κρασί. Ένα κόκκινο και ένα λευκό…