Ηλεκτρονικός εκφοβισμός – Cyber bullying – Συμβουλές για γονείς και παιδιά
Μάριος Πλουτάρχου, Υπεύθυνος διαλέξεων CYTA για την ασφάλεια στο διαδίκτυο
Τι είναι το cyberbullying;
Ο όρος cyber bullying δημιουργήθηκε από τον Καναδό Bill Belsey και έχει τις ρίζες του στον παραδοσιακό σωματικό ή ψυχολογικό εκφοβισμό όπου ο στόχος του επιτιθέμενου είναι να προκαλέσει ζημιά ή να βλάψει το θύμα του. Ο εκφοβισμός μέσω του διαδικτύου είναι οποιαδήποτε πράξη εκφοβισμού, επιθετικότητας, παρενόχλησης, τρομοκρατικής ή αυταρχικής συμπεριφοράς που πραγματοποιείται μέσω της χρήσης των ψηφιακών συσκευών επικοινωνίας, συγκεκριμένα του διαδικτύου και των κινητών τηλεφώνων και η οποία επαναλαμβάνεται ανά τακτά ή άτακτα χρονικά διαστήματα.
[babyPostAd]Ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός διενεργείται μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, δωματίων συνομιλίας, σελίδων κοινωνικής δικτύωσης ή άλλων ιστοσελίδων σχετικών με ηλεκτρονικά παιχνίδια ή υπηρεσιών άμεσης ανταλλαγής μηνυμάτων.
Πώς εκδηλώνεται το cyberbullying;
- Με αποστολή κειμένων, e-mail ή άμεσων μηνυμάτων με βλαβερό και απειλητικό περιεχόμενο ή με αποστολή «αστείων» που γελοιοποιούν τον παραλήπτη και σε αυτή την περίπτωση ένα παιδί. Τα μηνύματα αυτά μπορεί να σταλθούν απευθείας σε ένα παιδί ή να σταλθούν σε ομάδα ατόμων, προκειμένου να ενθαρρυνθούν να συμμετέχουν στον εκφοβισμό.
• Με δημοσίευση ή αποστολή προσωπικών πληροφοριών ή ευαίσθητων πληροφοριών (όπως, για παράδειγμα, σεξουαλικές προτιμήσεις ή κάποιο προσωπικό πρόβλημα) σε πολλαπλούς παραλήπτες και με δημοσίευση δυσάρεστων φωτογραφιών ή μηνυμάτων για άλλους σε ιστολόγια (blogs), σε ιστοχώρους κοινωνικής δικτύωσης (π.χ. Facebook), ή σε άλλες ιστοσελίδες.
• Με τη δημιουργία ψεύτικου διαδικτυακού προφίλ σε κάποια σελίδα κοινωνικής δικτύωσης, με στόχο τη γελοιοποίηση κάποιου παιδιού, ή με τη δημιουργία «σελίδας» ή «γκρουπ», π.χ. στο facebook, το οποίο στοχεύει στον εξευτελισμό και στη διαπόμπευση ενός ανηλίκου.
• Με αποστολή κακοποιητικών και εξευτελιστικών μηνυμάτων, βίντεο μέσω κινητών τηλεφώνων ή μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, ή με αποστολή απειλών για τη σωματική ακεραιότητα στο θύμα ή σε άλλους παραλήπτες.
• Με αποστολή ιών ή άλλων πειρατικών προγραμμάτων, με σκοπό να βλάψουν τον υπολογιστή κάποιου παιδιού ή να το κατασκοπεύσουν.
• Με τη δημιουργία κάποιου είδους «ψηφοφορίας» σε έναν ιστοχώρο, όπου τα παιδιά μπορούν να ψηφίσουν για το ποιο είναι το πιο άσχημο ή το πιο χοντρό παιδί του σχολείου, με σκοπό να εξευτελίσουν και να πληγώσουν κάποιο παιδί.
• Με απειλή συμπαικτών στα διαδικτυακά παιχνίδια, όπως στις περιπτώσεις όπου κάποιοι παίκτες απειλούν άλλους συμπαίκτες στα παιχνίδια αυτά, κλειδώνοντας κάποιους έξω από το παιχνίδι, διαδίδοντας ψεύτικες φήμες, κλέβοντας κωδικούς, προκειμένου να αποκτήσουν πρόσβαση στο λογαριασμό του παίκτη.
• Κλέβοντας την ταυτότητα ή παραβιάζοντας προσωπικό λογαριασμό χρησιμοποιώντας το όνομα ξένου χρήστη με σκοπό τη διάδοση φημών και ψεμάτων για κάποιον τρίτο ή για οποιοδήποτε άλλο σκοπό.
• Με επαναλαμβανόμενες νεκρές κλήσεις.
• Με τη δημιουργία ιστοσελίδων που στοχοποιούν συγκεκριμένα άτομα καλώντας και άλλους να δημοσιεύουν μηνύματα μίσους που μπορεί να περιλαμβάνουν παραδείγματα ρατσισμού, σεξισμού κ.λ.π.,
• Με δημοσίευση πραγματικών ή ψεύτικων φωτογραφιών σεξουαλικού περιεχομένου που απεικονίζουν ένα συγκεκριμένο παιδί και με αποστολή τους σε πλήθος παραληπτών.
• Με την εγγραφή κάποιου παιδιού σε ιστοχώρο πορνογραφικού περιεχομένου, χωρίς τη συγκατάθεσή του, αποστέλλοντας πορνογραφικό υλικό.
Συμβουλές για παιδιά / εφήβους
• Μη δίνεις ποτέ τους κωδικούς σου σε κανέναν ούτε στους καλύτερους φίλους σου.
• Μη στέλλεις μηνύματα, όταν είσαι θυμωμένος. Είναι δύσκολο να πάρεις πίσω αυτά που έχεις πει πάνω στο θυμό σου.
• Να βγαίνεις αμέσως έξω από ένα ιστοχώρο και να διακόπτεις τη συνομιλία που έχεις, όταν κάτι δε σου φαίνεται σωστό και σε κάνει να αισθάνεσαι άσχημα.
• Μην ξεχνάς ότι η διαδικτυακή επικοινωνία δεν είναι πάντα ιδιωτική, καθώς οι άλλοι μπορούν να αντιγράψουν, να εκτυπώσουν και να μοιραστούν με άλλους τα λεγόμενά σου ή τις φωτογραφίες σου.
Πώς αντιδράς, αν εσύ ή κάποιος άλλος στο περιβάλλον σου, είστε θύμα εκφοβισμού;
• ΑΝΑΦΕΡΕ ΤΟ
Αν γνωρίζεις ότι υπάρχει εκφοβισμός στο σχολείο, τότε έχεις υποχρέωση να το αναφέρεις σε κάποια/ο δασκάλα/ο ή διευθυντή /διευθύντρια.
• ΑΝΑΛΑΒΕ ΔΡΑΣΗ
Ως παρατηρητής έχεις μεγαλύτερη δύναμη από αυτόν που εκφοβίζει. Άλλωστε, υπάρχουν περισσότεροι παρατηρητές παρά θύτες! Κάνε κάτι, για να βοηθήσεις το θύμα να απομακρυνθεί από το θύτη. Ακόμη κι αν νιώθει ασφαλής, μπορείς να ζητήσεις από το θύτη να σταματήσει.
• ΜΙΛΑ ΣΕ ΚΑΠΟΙΟΝ ΠΟΥ ΕΜΠΙΣΤΕΥΕΣΑΙ
Όταν πέσεις θύμα εκφοβισμού, μπορεί να αισθάνεσαι φόβο και μοναξιά. Δε χρειάζεται να το περνάς μόνος/η σου. Όταν μοιραστείς την εμπειρία σου με κάποιον που εμπιστεύεσαι και σέβεσαι (συνομήλικό σου ή ενήλικα), μπορεί να σε βοηθήσει να βρεις τρόπους να το αντιμετωπίσεις.
• ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΟΥ
Αν δείξεις στο θύτη ότι αυτό που κάνει σε ενοχλεί, αυτό μπορεί να τον ενθαρρύνει να συνεχίσει. Πάρε μια ανάσα και απομακρύνσου. Όταν είσαι ασφαλής, εκφράσου ελεύθερα. Είναι φυσικό να αισθάνεσαι θυμό και φόβο.
• ΖΗΤΑ ΒΟΗΘΕΙΑ
Έχεις το δικαίωμα να αισθάνεσαι ασφάλεια στο σχολείο και είναι ευθύνη των ενηλίκων να βεβαιώνονται ότι το σχολείο σου είναι ασφαλές. Μιλώντας στο γονιό σου δεν είσαι μόνος/η σου και μαζί μπορείτε να βρείτε μια λύση.
• ΚΑΝΕ BLOCK ΤΟ ΘΥΤΗ
Παρά να απαντήσεις, δοκίμασε να κάνεις block το θύτη, αλλιώς επικοινώνησε με την εταιρεία τηλεφώνου/διαδικτύου και ζήτα τους να τον κάνουν αυτοί block.
• ΜΗΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΘΥΤΗ
Όπως όλα τα είδη εκφοβισμού, η ανάρτηση άσχημων μηνυμάτων είναι ένας τρόπος, για να αντιδράσει το θύμα. Όσο και αν σε πληγώνει και σε προσβάλλει η ανάρτηση αυτή, εάν απαντήσεις θα κάνει την κατάσταση χειρότερη.
• ΣΚΕΨΟΥ ΠΡΙΝ ΜΙΛΗΣΕΙΣ
Μην πεις ποτέ κάτι στο διαδίκτυο που δεν θα το έλεγες κατ’ ιδίαν στο άλλον. Να θυμάσαι, όταν ανέβει κάτι στο διαδίκτυο, είναι πολύ δύσκολο να σβηστεί ή να κρατηθεί ως προσωπικό στοιχείο.
• ΚΡΑΤΑ ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ.
Αποθήκευσε και εκτύπωσε όλα τα email, sms, posts κτλ.
Μην σβήσεις τίποτα! Όσο καλύτερα προετοιμασμένος είσαι για το cyberbullying τόσο καλύτερα μπορείς να αξιοποιείς τα οφέλη γνώσης, ψυχαγωγίας και επικοινωνίας που προσφέρει το διαδίκτυο.
Επειδή η ασφάλεια στο διαδίκτυο αποτελεί για τη Cyta πρωταρχικό στόχο, σε συνεργασία με τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό “Hope for Children” UNCRC Policy Centre. Έχουν δημιουργήσει την εφαρμογή HFCBeatBullying app, την οποία μπορούν τα παιδιά να «κατεβάσουν» δωρεάν στο κινητό τους και εύκολα και ανώνυμα να καταγγείλουν περιπτώσεις bullying, να ενημερωθούν για το θέμα κ.α.
Συμβουλές για γονείς / ενήλικες
• Ας μην ξεχνάμε ότι το να έχουμε πάντα ανοιχτό το κανάλι επικοινωνίας με τα παιδιά μας είναι εξαιρετικής σημασίας, προκειμένου τα παιδιά να νιώθουν την ασφάλεια και την εμπιστοσύνη να συζητήσουν μαζί μας οποιοδήποτε θέμα τα απασχολεί ή τα φοβίζει.
• Ας θυμόμαστε ότι, όταν τα παιδιά είναι στον υπολογιστή που έχουμε στο σπίτι μας, αυτό δε σημαίνει ότι είναι ασφαλή και προστατευμένα.
• Ας γίνουμε και οι ίδιοι μέρος της διαδικτυακής ζωής των παιδιών μας και ας εξοικειωθούμε με το διαδίκτυο. Αυτό θα βοηθήσει και τα ίδια τα παιδιά να μοιραστούν μαζί μας τις διαδικτυακές τους εμπειρίες. Το διαδίκτυο είναι ένα σημαντικό εργαλείο που ήρθε και θα παραμείνει στη ζωή μας και η δαιμονοποίησή του σίγουρα δεν ωφελεί.
• Ας μάθουμε τους διαδικτυακούς φίλους των παιδιών μας, όπως γνωρίζουμε τους φίλους τους στην πραγματική ζωή!
• Ας μάθουμε στα παιδιά μας να προστατεύουν τα προσωπικά τους δεδομένα.
• Ας είμαστε σε επιφυλακή για ενδείξεις ότι το παιδί μας έχει γίνει στόχος ηλεκτρονικού εκφοβισμού. Ενδείξεις όπως συναισθηματική αναστάτωση, αποφυγή φίλων, σχολείου, δραστηριοτήτων, πτώση επιδόσεων, άγχος, φόβος. Δεν υποτιμούμε τα συναισθήματα του παιδιού, επειδή το πρόβλημα δε λαμβάνει χώρα στο φυσικό περιβάλλον, καθώς το διαδίκτυο αποτελεί πια μέρος της πραγματικότητας, ειδικά των νέων παιδιών, και οτιδήποτε συμβαίνει εκεί, μπορεί να έχει άμεσες επιπτώσεις στη συναισθηματική και ψυχική τους υγεία.
• Να εξηγήσουμε στα παιδιά και να τα πείσουμε ότι, αν γίνουν θύματα ηλεκτρονικού εκφοβισμού, δε φταίνε τα ίδια, γι’ αυτό να νιώθουν ελεύθερα να αναφέρουν οτιδήποτε τους προκαλεί πρόβλημα στο διαδίκτυο ή στο κινητό τους, για να μπορούμε έγκαιρα να δράσουμε και να βοηθήσουμε.
• Εάν κάποιο παιδί είναι θύμα του ηλεκτρονικού εκφοβισμού, θα ήταν καλό να ερευνήσουμε εάν ο δράστης βρίσκεται στο κοντινό του περιβάλλον (π.χ. συμμαθητής, φίλος, γνωστός). Συχνά ο θύτης είναι συμμαθητής ή φίλος που για κάποιο λόγο θέλει να παρενοχλήσει, να γελοιοποιήσει ή να εκφοβίσει το παιδί ή που απλά το κάνει «για πλάκα», μη έχοντας συναίσθηση των πιθανών συνεπειών. Σε μια τέτοια περίπτωση θα ήταν καλό να μιλήσουμε άμεσα με τους γονείς του θύτη, καθώς και με τη διεύθυνση του σχολείου.
• Τα παιδιά πρέπει να γνωρίζουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους και πώς να σέβονται τα δικαιώματα των άλλων. Ας διδάξουμε στα παιδιά ότι η ανωνυμία στο διαδίκτυο δεν είναι το μέσο για ανεύθυνη συμπεριφορά. Όλοι μας αφήνουμε ηλεκτρονικά ίχνη στο διαδίκτυο, συνεπώς πρέπει να συμπεριφερόμαστε ευγενικά, με κανόνες και με ηθική, όπως και στον πραγματικό κόσμο.
ΠΗΓΗ: paidiatros.com