Τι μεθόδους πειθαρχίας χρησιμοποιείτε; Είστε καλό παράδειγμα για τα παιδιά σας; Mάθετε τα πάντα για την τιμωρία, για να σταματήσετε να κάνετε τα ίδια και τα ίδια «λάθη» δίχως αποτέλεσμα.
Το ζήτημα της τιμωρίας είναι αρκετά περίπλοκο για τους γονείς. Για να αντιληφθούμε τη σημασία και τη λειτουργία της τιμωρίας πρέπει πρώτα να καταλάβουμε την αξία των κανόνων. Αρκεί να παρατηρήσουμε τα παιδιά στο παιχνίδι τους: έχουν σαφείς κανόνες που θεωρούνται απαράβατοι. Αυτός που θα παραβεί τους κανόνες θα υποστεί τις συνέπειες, που μία από αυτές θα μπορούσε να ήταν μια τιμωρία στην πιο απλή της μορφή. Γιατί να μη μάθουμε και εμείς από τον δικό τους τρόπο; O γονιός, λοιπόν, πρέπει να θεσμοθετεί κάποιους κανόνες μέσα στο σπίτι, οι οποίοι είναι απαραίτητοι και βοηθούν το παιδί. Οφείλει να καταστήσει σαφές σε όλους πως αυτοί οι κανόνες είναι σημαντικό να εφαρμόζονται. Σε διαφορετική περίπτωση θα υπάρξουν συνέπειες. Με αυτόν τον τρόπο τα πράγματα είναι ξεκάθαρα και τα παιδιά μαθαίνουν να αναλαμβάνουν την ευθύνη για ό,τι κάνουν.
Κανόνες τιμωρίας!
Δεν έχετε λόγο να αισθάνεστε ενοχές για τις συνέπειες που θα υπάρξουν αν οι κανόνες δεν τηρηθούν. Το παιδί ήξερε ξεκάθαρα και διάλεξε. Και είναι σαφές πως οι γονείς βοηθάνε με το να το αφήσουν να υποστεί τις συνέπειες της επιλογής του. Μην ξεχνάτε, τιμωρείτε το παιδί για να το βοηθήσετε να μάθει κάτι, όχι επειδή είστε θυμωμένοι.
-Bασική αρχή είναι η τιμωρία να σχετίζεται με την αταξία, αλλιώς τα παιδιά μπερδεύονται. Αν το παιδί, για παράδειγμα, σπάσει ένα βάζο και εσείς του απαγορέψετε να δει τηλεόραση, αυτό που καταλαβαίνει είναι πως το τιμωρείτε επειδή θυμώσατε. Δεν μαθαίνει κάτι για τις έννοιες πράξησυνέπεια. Αν όμως βοηθήσει, έστω συμβολικά να σκουπιστεί το πάτωμα, να σφουγγαριστούν τα νερά, να πεταχτούν τα λουλούδια, μπορεί να καταλάβει πως οι πράξεις του έχουν συνέπειες.
-Διαφορετικά, το μόνο που ίσως έμαθε είναι να είναι πιο προσεκτικό με τα βάζα. Ακόμη, σίγουρα έμαθε πως κάθε φορά που οι γονείς του θυμώνουν, του στερούν κάτι που του αρέσει. Μια τιμωρία στη μορφή «σκουπίζωσφουγγαρίζω» είναι μια διαδικασία μέσω της οποίας τα παιδιά μπορούν να καταλάβουν πως οι πράξεις τους έχουν συνέπειες. Εκτός από το βάζο, όμως, υπάρχει και η στενοχώρια ή ο θυμός της μαμάς, συναισθήματα που δεν πρέπει να αγνοηθούν ή να ξεχαστούν, καθώς ο γονιός παραμένει συναισθηματικά φορτισμένος και ξεσπάει αργότερα. Mιλήστε στα παιδιά σας ανοιχτά, αλλά ήρεμα: «Tρόμαξα, θύμωσα, λυπήθηκα που δεν πρόσεξες το βάζο μου».
-Mαζί με την τιμωρία, μην ξεχάσετε να εκφράσετε στο παιδί σας τα συναισθήματά σας εκείνη τη στιγμή. Δεν βοηθάμε τα παιδιά με το να τα προστατεύουμε από αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα για πράγματα που έκαναν. Αυτό τους δημιουργεί περισσότερο άγχος και ενοχές, ενώ τους στερεί τη δυνατότητα να επανορθώσουν. Επιπλέον, κάτι τέτοιο ίσως μας οδηγήσει να ξεσπάσουμε αργότερα και να αντιδράσουμε υπερβολικά σε περιστάσεις που δεν είναι αναγκαίο.
-H έλλειψη τιμωρίας μπορεί να δημιουργήσει στα παιδιά άγχος, ιδιαίτερα στην ηλικία των 45 ετών, που αρχίζουν να διαμορφώνουν τη δική τους λογική για το τι είναι κακό και τι όχι. Aν, λοιπόν, δεν αναλάβει κάποιος να «τιμωρήσει» το παιδί σε λογικό πλαίσιο και ανάλογα με την αταξία τη στιγμή που συμβαίνει, εκείνο δεν μπορεί να τακτοποιήσει στο μυαλό του το τι επιτρέπεται και τι όχι. Με άλλα λόγια, δεν θα θέσει όρια στον εαυτό του. Μην ξεχνάτε πως τα μικρά παιδιά είναι περίεργα και δεν θέλουν να παίζουν μόνο με απαλά και μαλακά πράγματα. Τους αρέσουν οι πέτρες και τα ξύλα, δηλαδή τα επικίνδυνα παιχνίδια. Για το λόγο αυτόν είναι καλό να τους λένε πού να σταματήσουν.
Σωματική τιμωρία; Ποτέ!
Tα παιδιά, όπως και οι μεγάλοι, έχουν δικαίωμα στην προστασία από κάθε μορφή βίας και η σωματική τιμωρία είναι μια μορφή βίας. Το ξύλο, όπως και η χρήση βίας γενικότερα, δεν κάνει καλό στα παιδιά. Βλάπτει την ψυχική τους ισορροπία, δεν τα συνετίζει πραγματικά, προσβάλλει την προσωπικότητά τους, τα μαθαίνει να χρησιμοποιούν και αυτά τη βία για να επιβληθούν και μπορεί ακόμη να οδηγήσει και σε σοβαρές μορφές κακοποίησής τους. Οι γονείς έχουν ευθύνη απέναντι στα παιδιά και οφείλουν να τα σέβονται. Σύμφωνα με σχετικές έρευνες, το 90% των παιδιών επαναλαμβάνει την πράξη για την οποία δέχτηκε σωματική βία και μάλιστα το 44% από αυτά μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Mεγαλύτερη χρήση σωματικής τιμωρίας παρατηρείται στα αγόρια (71,3%) και μικρότερη στα κορίτσια (59,7%). Κάθε μορφή σωματικής βίας έχει απαγορευτεί από το νόμο 3500/06, άρθρο 4.
Σωματική τιμωρία:
- Δεν είναι αποτελεσματικό μέσο διαπαιδαγώγησης
- Θίγει την προσωπικότητα του παιδιού
- Mπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές μορφές κακοποίησης
Συμπέρασμα: Ένα παιδί που μεγαλώνει βιώνοντας βίαιες καταστάσεις, μαθαίνει να λύνει τα προβλήματά του με επιθετικό τρόπο, κάτι που στην ουσία θεωρεί απλό και φυσικό.
Ορίζοντας ξανά την τιμωρία
Τελικά η ίδια η λέξη τιμωρία είναι βαριά. Ο σωστός όρος είναι συνέπειες για κάθε αταξία. Ένα παιδί που δεν σέβεται τους κανόνες πρέπει να αναλάβει την ευθύνη και να υποστεί κάποιες λογικές συνέπειες. Έτσι μαθαίνει να συνετίζεται!
Προσοχή! Για να πειθαρχούν τα παιδιά είναι σημαντικό να υφίστανται τιμωρία. Φυσικά, αυτή πρέπει να είναι απλή και να σχετίζεται με την αιτία. Το σημαντικό είναι μετέπειτα να μην το μετανιώνετε.
Οι ενοχές
«Tιμωρώ το παιδί μου, μετά αισθάνομαι ένοχη που το τιμώρησα και παίρνω πίσω την τιμωρία. Την επόμενη μέρα δεν με υπολογίζει, αυτό με εξοργίζει, το τιμωρώ πιο αυστηρά και πάλι από την αρχή». Σας φαίνονται οικεία τα λόγια αυτά; Θεωρείτε ότι έχετε μπει στον ίδιο φαύλο κύκλο; Αυτό που πρέπει να έχετε κατά νου είναι ότι εκτός από το παιδί σας τιμωρείτε και τον εαυτό σας, όταν η τιμωρία να συνοδεύεται από πολλές ενοχές. Όταν συμβεί αυτό, η τιμωρία χάνει το νόημά της.
Πώς μπορεί όμως ο γονιός να αποφύγει όλες αυτές τις ενοχές; Mόνο αν είναι σίγουρος πως οι κανόνες που θεσμοθετεί μέσα στο σπίτι είναι απαραίτητοι και βοηθούν το παιδί. Χρειάζεται να καταστήσει σαφές σε όλους πως αυτοί οι κανόνες θα εφαρμόζονται με κάθε τίμημα. Σε διαφορετική περίπτωση, θα υπάρχουν συνέπειες. Για παράδειγμα, τελειώνουμε με το διάβασμα κάποια συγκεκριμένη ώρα το βράδυ και μετά κλείνουμε τα βιβλία, γιατί είναι η ώρα που όλοι ως οικογένεια θα φάμε.
Η τηλεόραση δεν επιτρέπεται εκείνη την ώρα. Όποιος δεν θέλει να υπακούσει, για παράδειγμα δεν θα τρώει. Με αυτόν τον τρόπο τα πράγματα είναι ξεκάθαρα για όλους. Με την προϋπόθεση βέβαια ότι τηρείτε και εσείς τους κανόνες που θεσπίζετε!
Top tips!
- Θυμηθείτε ότι η τιμωρία είναι μια πράξη που χρησιμοποιούμε για να μάθουμε στα παιδιά μας κάτι. Να μάθουν να ξεχωρίζουν αυτό που επιτρέπεται από εκείνο που δεν επιτρέπεται. Να μάθουν ότι οι πράξεις τους έχουν συνέπειες.Έτσι, τα βοηθάμε να αντιμετωπίζουν την πραγματικότητα στην υπόλοιπη ζωή τους.
- Η έλλειψη τιμωρίας μπορεί να προκαλέσει στα παιδιά άγχος. Η συνείδηση του παιδιού, όταν αρχίζει να διαμορφώνεται, είναι αυστηρή, απόλυτη και εκδικητική. Είναι αυτή που υπαγορεύει το καλό και το κακό. Αν λοιπόν, δεν αναλάβει κάποιος το ρόλο να τιμωρήσει το παιδί λογικά και ανάλογα με την αταξία που έκανε, εκείνο μένει αβοήθητο και δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα μόνο του. Τότε, φαντάζεται φοβερές και τρομερές τιμωρίες. Μόνο με τη δική σας τιμωρία ελαττώνεται το άγχος που του προκάλεσε οτιδήποτε φανταζόταν πως θα υποστεί.
- Θυμηθείτε, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε, ως γονείς, πόσο χρήσιμη και αναγκαία για την ανάπτυξη ενός παιδιού είναι η τιμωρία, πάντοτε σε αντιστοιχία με την ηλικία του παιδιού, την πράξη και το πώς αυτή έγινε. Μόνον έτσι θα αμβλυνθούν οι ενοχές που ένας γονιός έχει όταν τιμωρεί το παιδί του και μόνο τότε μπορεί να του μιλήσει γι’ αυτό, να του εξηγήσει με σαφήνεια τι ακριβώς τον δυσαρέστησε στη συμπεριφορά του, διασφαλίζοντας ότι το παιδί έχει καταλάβει ακριβώς το λόγο για τον οποίο τιμωρείται.
Με τη συνεργασία του σύμβουλου ψυχικής υγείας και διαπροσωπικών σχέσεων, Kωστή Mιχαηλίδη.
Πηγή: goneisonline.gr