Η εισαγωγή στερεών τροφών αφήνοντας την πρωτοβουλία στο μωρό (Baby-led-weaning ή για συντομία BLW) απαιτεί να κατανοήσουμε γιατί αυτή η προσέγγιση μπορεί να θεωρηθεί τόσο λογική όσο και ασφαλής.
Η πρώτη ενότητα εξηγεί τη λογική και τις βασικές αρχές που υποστηρίζουν αυτή τη μέθοδο εισαγωγής στερεών τροφών.
Η δεύτερη ενότητα παρέχει μια γρήγορη λίστα βασικών σημείων.
Ακολουθώντας αυτές τις κατευθυντήριες γραμμές μεγιστοποιείται η πιθανότητα ότι τόσο το μωρό όσο και οι γονείς του θα απολαύσουν τη μετάβαση στις στερεές τροφές, και θα βοηθήσουν να διασφαλιστεί η υγεία του μωρού.
Τα περισσότερα μωρά είναι έτοιμα να αρχίσουν να πειραματίζονται με τις στερεές τροφές από την ηλικία των έξι μηνών περίπου. Οι γονείς μωρών που γεννήθηκαν πρόωρα (δηλαδή πριν από την 37η εβδομάδα κυήσεως), ή που έχουν οποιαδήποτε ιατρική πάθηση που μπορεί να επηρεάσει την ικανότητά τους να χειρίζονται το φαγητό με ασφάλεια ή να μεταβολίσουν μια ομάδα τροφών, καλό είναι να συζητήσουν με τον παιδίατρό τους, όταν θα πρέπει να αρχίσουν να προσφέρουν στο μωρό στερεές τροφές, και πριν αποφασίσουν να χρησιμοποιήσουν αυτή ως τη μόνη μέθοδο.
Ο θηλασμός ως βάση για την αυτο-σίτιση.
Ο αποκλειστικός μητρικός θηλασμός συνιστάται για τους πρώτους έξι μήνες της ζωής ενός μωρού. Ο θηλασμός είναι η ιδανική προετοιμασία για την αυτο – σίτιση με στερεές τροφές. Τα μωρά που θηλάζουν τρέφονται με το δικό τους ρυθμό – πράγματι, είναι αδύνατο να τα εξαναγκάσεις να κάνουν οτιδήποτε άλλο! Ρυθμίζουν μόνα τους την πρόσληψη τροφής και υγρών επιλέγοντας πόσο χρόνο θα διαρκέσει κάθε γεύμα. Και, επειδή το μητρικό γάλα αλλάζει στη γεύση ανάλογα με τη διατροφή της μητέρας, ο θηλασμός προετοιμάζει το μωρό για άλλες γεύσεις.
Φυσιολογικά, υγιή μωρά που θηλάζουν φαίνεται να είναι αρκετά ικανά, με τη σωστή στήριξη από τους γονείς τους, να διαχειριστούν μόνα τους την εισαγωγή στις στερεές τροφές. Ωστόσο, αν και είναι η αυτο – σίτιση η οποία χαρακτηρίζει το θηλασμό που στηρίζει τη θεωρία του baby – led – weaning (BLW), πολλοί γονείς των οποίων τα μωρά ταΐζονται με μπιμπερό έχουν διαπιστώσει ότι αυτή η μέθοδος λειτουργεί εξίσου καλά και για αυτούς. Η μόνη σημαντική διαφορά είναι η ανάγκη να εξασφαλιστεί ότι στο μωρό θα προσφερθούν και άλλα υγρά, εκτός από το γάλα.
Κατανοώντας τα κίνητρα του μωρού
Τα μωρά θέλουν να ανακαλύψουν τον κόσμο που τα περιβάλλει. Αυτή η μέθοδος εισαγωγής στερεών τροφών δίνει στα μωρά την ευκαιρία να ανακαλύψουν τον κόσμο των στερεών τροφών. Χρησιμοποιεί την επιθυμία τους να εξερευνήσουν και να πειραματιστούν, και να μιμούνται τις δραστηριότητες των άλλων. Επιτρέποντας στο μωρό να ρυθμίσει τη διάρκεια κάθε γεύματος, και διατηρώντας την έμφαση στο παιχνίδι και την εξερεύνηση και όχι στο φαγητό, εξομαλύνεται η μετάβαση στις στερεές τροφές. Αυτό συμβαίνει διότι αυτό που παρακινεί τα μωρά για να κάνουν αυτή η μετάβαση είναι η περιέργεια και όχι η πείνα.
Δεν υπάρχει κανένας λόγος οι ώρες που θα προσφερθούν στο παιδί στερεές τροφές να συμπέσουν με τα γεύματα του μωρού με γάλα. Πράγματι, το να σκεφτόμαστε τα γεύματα με γάλα και τα γεύματα στερεών τροφών ως δύο ξεχωριστές δραστηριότητες θα επιτρέψει μια πιο χαλαρή προσέγγιση και θα κάνει την εμπειρία πιο ευχάριστη και για τους δύο, γονείς και παιδί.
Δεν θα πνιγεί;
Πολλοί γονείς ανησυχούν ότι το μωρό τους θα πνιγεί. Ωστόσο, υπάρχουν πολλοί λόγοι να πιστεύουμε ότι τα μωρά διατρέχουν μικρότερο κίνδυνο πνιγμού στην περίπτωση που έχουν τον έλεγχο του τι μπαίνει στο στόμα τους από ό,τι αν τρέφονται με κουτάλι. Αυτό συμβαίνει επειδή τα μωρά δεν είναι ικανά να μετακινήσουν εκ προθέσεως φαγητό στο πίσω μέρος του λαιμού τους, αν δεν έχουν αναπτύξει την ικανότητα να μασάνε. Και δεν αναπτύσουν την ικανότητα να μασάνε, αν δεν έχουν αναπτύξει επαρκώς την ικανότητα να προσεγγίζουν και να αρπάζουν αντικείμενα. Η ικανότητα να πιάνουν πολύ μικρά αντικείμενα εξελίσσεται ακόμα πιο μετά.
Έτσι, ένα πολύ μικρό μωρό δεν μπορεί να θέσει τον εαυτό του σε κίνδυνο εύκολα, επειδή δεν μπορεί να πιάσει και να βάλει στο στόμα του μικρά κομμάτια τροφών.
Η σίτιση με κουτάλι, αντίθετα, ενθαρρύνει τα μωρά να πιπιλίζουν κατευθείαν την τροφή στο πίσω μέρος του στόματος, καθιστώντας δυνητικά πιο πιθανό τον πνιγμό.
Φαίνεται ότι η γενική εξέλιξη του μωρού συμβαδίζει με την ανάπτυξη της ικανότητάς του να διαχειρίζεται το φαγητό στο στόμα του, και να το χωνεύει. Ένα μωρό που δυσκολεύεται να βάλει φαγητό στο στόμα του είναι πιθανότατα ανέτοιμο και να το φάει.
Είναι σημαντικό να αντισταθούμε στον πειρασμό να «βοηθήσουμε» το μωρό στην περίπτωση αυτή, καθώς οι αναπτυξιακές δυνατότητές του είναι αυτό που διασφαλίζει ότι η μετάβαση στις στερεές τροφές γίνεται με το σωστό ρυθμό για το μωρό, διατηρώντας παράλληλα τον κίνδυνο πνιγμού στο ελάχιστο.
Το να γέρνουμε ένα μωρό προς τα πίσω ή να το ξαπλώνουμε κάτω για να προσφέρουμε στερεές τροφές είναι επικίνδυνο. Ένα μωρό που χειρίζεται τροφή πρέπει πάντα να υποστηρίζεται σε όρθια θέση. Αυτό διασφαλίζει ότι τρόφιμα που δεν είναι ακόμη σε θέση να καταπιεί, ή δεν επιθυμεί να καταπιεί, θα πέσουν προς τα εμπρός, έξω από το στόμα. Η υιοθέτηση της BLW προσέγγισης δεν σημαίνει εγκατάλειψη όλων των κανόνων ασφάλειας. Ενώ είναι πολύ απίθανο το μωρό να καταφέρει να πιάσει ένα ξηρό καρπό, ένα φυστίκι για παράδειγμα, ατυχήματα μπορεί να συμβούν και θα συμβούν σε σπάνιες περιπτώσεις – με όποιο τρόπο κι αν σιτίζεται το μωρό. Γενικά, και για τη BLWμετάβαση στις στερεές τροφές, πρέπει να τηρούνται οι συνήθεις κανόνες ασφάλειας, κατά τη διάρκεια του φαγητού και το παιχνιδιού.
Η καλή διατροφή
Τα μωρά που τους δίνεται η δυνατότητα να τραφούν μόνα τους φαίνεται να δέχονται ένα ευρύ φάσμα τροφών. Αυτό ίσως συμβαίνει, επειδή δεν επικεντρώνονται μόνο στη γεύση μιας τροφής. αλλά και στην υφή, το χρώμα, το μέγεθος και το σχήμα. Επιπλέον, δίνοντας στα μωρά τα τρόφιμα ξεχωριστά, ή με ένα τρόπο που τους επιτρέπει να τα διαχωρίσουν μόνα τους, τους δίνει τη δυνατότητα να μάθουν για μια σειρά από διαφορετικές γεύσεις και υφές. Επιτρέποντάς τους να αφήσουν κάτι που φαίνεται να μην τους αρέσει, τα ενθαρρύνουμε να είναι έτοιμα να δοκιμάσουν νέα πράγματα.
Γενικές αρχές της καλής διατροφής για τα παιδιά ισχύουν εξίσου και για τα μωρά που διαχειρίζονται μόνα τους την εισαγωγή στις στερεές τροφές. Έτσι, «φαστ φουντ» και τα τρόφιμα με προσθήκη ζάχαρης και αλατιού θα πρέπει να αποφεύγονται. Ωστόσο, όταν ένα μωρό είναι άνω των έξι μηνών δε χρειάζεται (εκτός και αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό αλλεργίας ή γνωστή ή πιθανολογούμενη διαταραχή του πεπτικού συστήματος) να περιορίσουμε τα τρόφιμα που μπορούν να προσφερθούν στο μωρό.
Φρούτα και λαχανικά είναι ιδανικές τροφές. Τα πιο σκληρά τρόφιμα πρέπει να μαγειρεύονται ελαφρώς, έτσι ώστε να είναι αρκετά μαλακά για να μασηθούν. Το κρέας αρχικά είναι καλύτερο να προσφέρεται ως ένα μεγάλο κομμάτι, για να το εξερευνούν και να ρουφούν τα υγρά του. Όταν το μωρό μπορεί να καταφέρει να πιάνει και να αφήνει χούφτες με τροφές, ο κιμάς είναι μια πολύ καλή επιλογή. (Σημείωση: Τα μωρά δε χρειάζονται δόντια για να δαγκώσουν και να μασήσουν – τα ούλα κάνουν πολύ καλά αυτή τη δουλειά)!
Δε χρειάζεται να κόβουμε τις τροφές σε μπουκιές. Πράγματι, αυτό δυσκολεύει ένα μικρό μωρό να τις χειριστεί. Ένας καλός οδηγός για το μέγεθος και το σχήμα που απαιτείται είναι το μέγεθος της γροθιάς του μωρού, με ένα σημαντικό επιπλέον παράγοντα που πρέπει να έχουμε κατά νου: τα μωρά δεν μπορούν να ανοίξουν τη γροθιά τους για να απελευθερώσουν τα αντικείμενα. Αυτό σημαίνει ότι τα καταφέρνουν καλύτερα με τρόφιμα που έχουν σχήμα τηγανητής πατάτας ή έχουν ενσωματωμένη «λαβή» (όπως το στέλεχος σε ένα κομμάτι μπρόκολο). Μπορούν έτσι να μασήσουν το κομμάτι που εξέχει από τη γροθιά τους και αφήσουν το υπόλοιπο – συνήθως καθώς απλώνουν τα χεράκια τους για να πιάσουν το επόμενο ενδιαφέρον κομμάτι. Καθώς βελτιώνουν την τεχνική τους, λιγότερο φαγητό θα χάνεται.
Τι γίνεται με τα υγρά;
Η περιεκτικότητα σε λίπος του μητρικού γάλακτος αυξάνεται κατά τη διάρκεια ενός γεύματος. Τα μωρά που θηλάζουν αναγνωρίζουν την αλλαγή αυτή και τη χρησιμοποιούν για να ελέγξουν την πρόσληψη υγρών. Αν θέλουν απλά να ξεδιψάσουν θα τραφούν για ένα σύντομο χρονικό διάστημα, ίσως και από τους δύο μαστούς, ενώ αν είναι πεινασμένα, θα θηλάσουν για περισσότερη ώρα. Για το λόγο αυτό τα μωρά που τους επιτρέπεται να θηλάσουν όποτε και όσο θέλουν δε χρειάζονται άλλα υγρά, ακόμα και σε ζεστό καιρό. Η ίδια πρακτική μπορεί να εφαρμοστεί σε όλη τη διάρκεια της περιόδου μετάβασης στις στερεές τροφές αν το μωρό εξακολουθεί να θηλάζει κατά βούληση. Νερό μπορεί να προσφέρεται με τα γεύματα, αλλά δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας αν το μωρό δεν πιει καθόλου.
Τα μωρά που τρέφονται με φόρμουλα χρειάζονται μια ελαφρώς διαφορετική προσέγγιση, διότι η φόρμουλα έχει την ίδια συνοχή σε όλη τη διάρκεια του γεύματος και συνεπώς δεν τα ξεδιψάει. Προσφέροντας νερό σε τακτά χρονικά διαστήματα, όταν το μωρό ξεκινήσει να τρώει μικρές ποσότητες στερεών τροφών είναι το μόνο που χρειάζεται για να εξασφαλιστεί επαρκής πρόσληψη υγρών.
Συνεχίζοντας να προσφέρουμε γεύματα με γάλα όποτε και όσο θέλει το μωρό κατά τη διάρκεια της περιόδου μετάβασης στις στερεές τροφές, έχει το πρόσθετο πλεονέκτημα ότι επιτρέπει στο μωρό να αποφασίσει πώς και πότε θα μειώσει την πρόσληψη του γάλακτος. Σιγά σιγά θα τρώει περισσότερο στα κοινά γεύματα, έτσι θα «ξεχνά» να ζητήσει γάλα ή θα πάρει μικρότερη ποσότητα. Δεν υπάρχει καμία ανάγκη για τη μητέρα να πάρει αυτές τις αποφάσεις για το μωρό της.
Πρέπει και Δεν Πρέπει για τη BLW μέθοδο
Πρέπει:
- να προσφέρετε στο μωρό σας την ευκαιρία να συμμετέχει κάθε φορά που κάποιος στην οικογένεια τρώει φαγητό. Μπορείτε να αρχίσετε να το κάνετε αυτό από τη στιγμή που δείχνει ενδιαφέρον και σας παρακολουθεί να τρώτε, αν και είναι απίθανο να είναι έτοιμο να βάλει κάποια τροφή στο στόμα του μέχρι να είναι περίπου έξι μηνών.
- να εξασφαλίσετε ότι το μωρό σας υποστηρίζεται σε όρθια θέση, ενώ πειραματίζεται με διάφορες τροφές. Στην αρχή, μπορείτε να έχετε το μωρό στην αγκαλιά σας, μπροστά στο τραπέζι. Από τη στιγμή που θα μπορεί να πιάσει την τροφή, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα είναι ώριμο για να κάθεται, με ελάχιστη υποστήριξη, σε ένα ειδικό καρεκλάκι.
- να ξεκινήσετε να προσφέρετε τροφές που είναι στο μέγεθος της γροθιάς του μωρού και κατά προτίμηση να έχουν τέτοιο σχήμα που να μπορεί το μωρό να τα πιάσει. Στο μέτρο του δυνατού, και εφόσον είναι κατάλληλα, μπορείτε να προσφέρετε στο μωρό ό,τι τρώτε, έτσι ώστε να νιώθει ότι παίρνει μέρος σε ό,τι συμβαίνει.
- να προσφέρετε μια ποικιλία τροφών, εμπλουτίζοντας με τον τρόπο αυτό την εμπειρία του μωρού σας με τα τρόφιμα, όπως ακριβώς κάνετε και με τα παιχνίδια.
- να δοκιμάζετε ξανά μετά από μερικές μέρες τροφές που έχουν απορριφθεί. Τα μωρά συχνά αλλάζουν άποψη και δέχονται τροφές που είχαν αρχικά απορρίψει.
- να προσφέρετε νερό σε κυπελάκι. Μην ανησυχήσετε αν το μωρό σας δεν δείξει ενδιαφέρον. Ειδικά τα μωρά που θηλάζουν τείνουν για κάποιο διάστημα να παίρνουν όλα τα υγρά που χρειάζονται μέσω του θηλασμού.
- να είστε προετοιμασμένοι για την ακαταστασία. Ένα καθαρό πλαστικό πανί κάτω από το καρεκλάκι του μωρού, θα προστατέψει το χαλί σας και θα κάνει πιο εύκολο το καθάρισμα. Επίσης θα σας δώσει τη δυνατότητα να ξαναδίνετε στο μωρό τις τροφές που πετάει κάτω, έτσι ώστε να καταλήγετε να πετάτε ελάχιστα (θα εκπλαγείτε ευχάριστα με το πόσο γρήγορα το μωρό μαθαίνει να τρώει με λίγη ακαταστασία!).
- να συνεχίσετε να θηλάζετε το μωρό σας κατά απαίτηση (όποτε και όσο θέλει). Να περιμένετε ότι οι θηλασμοί θα αλλάξουν, τόσο σε συχνότητα όσο και σε διάρκεια, καθώς το μωρό θα τρώει περισσότερες στερεές τροφές.
- απολαύστε αυτές τις ώρες με το μωρό σας, καθώς το βλέπετε να μαθαίνει για το φαγητό και να αναπτύσσει δεξιότητες χεριών και στόματος κατά τη διαδικασία.
Δεν Πρέπει:
- μην πιέζετε το μωρό σας. Αφήστε το να κατευθύνει μόνο του το ρυθμό. Ειδικότερα, μην μπείτε στον πειρασμό να το «βοηθήσετε» βάζοντας την τροφή στο στόμα του γι’ αυτό.
- μην περιμένετε ότι το μωρό σας θα φάει από την πρώτη φορά. Από τη στιγμή που θα ανακαλύψει ότι αυτά τα νέα παιχνίδια έχουν ωραία γεύση, θα αρχίσει να μασάει και αργότερα να καταπίνει.
- μην περιμένετε ότι το μωρό σας θα φάει ολόκληρο κάθε κομμάτι τροφής που του δίνεται. Να θυμάστε ότι ακόμα δεν έχει αναπτύξει την ικανότητα να πάρει την τροφή που είναι μέσα στη γροθιά του.
- μην αφήνετε ποτέ το μωρό σας μόνο του με το φαγητό.
- μην προσφέρετε τρόφιμα που ενέχουν εμφανή κίνδυνο για πνιγμό, όπως τα φιστίκια.
- μην προσφέρετε «φαστ φουντ», έτοιμα γεύματα ή φαγητά στα οποία έχει προστεθεί αλάτι ή ζάχαρη.
Και κάτι τελευταίο: αν το μωρό σας έχει γεννηθεί πρόωρα, αν έχετε οικογενειακό ιστορικό τροφικής δυσανεξίας, αλλεργίας ή προβλήματα του πεπτικού συστήματος συζητήστε τη μέθοδο αυτή με τον παιδίατρό σας πριν ξεκινήσετε.
Πηγή: babyledweaning.gr
Διαβάστε ακόμη:
- Baby-Led Weaning: Το μωρό μας δείχνει το δρόμο της διατροφής του
- Baby Led Weaning: Η νέα «μόδα» στη διατροφή των παιδιών