Τι είναι η δυσορθογραφία και πως να την αντιμετωπίσουμε…
Πολλά παιδιά παρουσιάζουν δυσκολίες στη σχολική τους επίδοση, παρόλο που καταβάλλουν μεγάλες προσπάθειες. Η χαμηλη επίδοση μπορεί να οφείλεται σε πολλούς λόγους. Ένας από αυτούς τους λόγους μπορεί να είναι κάποια μαθησιακή δυσκολία. Στην περίπτωση αυτή, οι γονείς δεν πρέπει να πιέζουν παιδιά ή να απογοητεύονται. Χρειάζεται να συζητήσουν με τους εκπαιδευτικούς του σχολείου, ώστε να αξιολογηθεί το παιδί και να γίνει διάγνωση.
Σε προηγούμενο άρθρο, είχαμε αναφερθεί στις Μαθησιακές Δυσκολίες.
Πρόκειται για μια ομάδα διαταραχών, η οποία μπορεί να εκδηλωθεί στην ανάγνωση, τη γραφή, την ομιλία, την ακρόαση, τις μαθηματικές ικανότητες.
Μπορούμε να διακρίνουμε τις Μαθησιακές Δυσκολίες σε δύο κατηγορίες:
- Δυσλεξία (δυσαναγνωσία, δυσγραφία, δυσορθογραφία, δυσαριθμησία)
- ΔΕΠ – Υ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητα).
Στο παρόν άρθρο θα ασχοληθούμε με τα συμπτώματα της δυσορθογραφίας και στον τρόπο με τον οποίο μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν τα παιδιά τους.
Τι είναι η δυσορθογραφία;
Δυσορθογραφία είναι η δυσκολία που παρουσιάζει κάποιος στην εκμάθηση της ορθογραφίας, αλλά και των κανόνων της. Δυσκολία επίσης παροσιάζεται και στην αντιστοιχία φωνημάτων (δηλαδή των «ήχων») με γραφημάτων (δηλαδή των συμβόλων – γραμμάτων).
Η δυσορθογραφία μπορεί να συνοδεύεται κι από άλλες μαθησιακές δυσκολίες, αλλά μπορεί να υφίσταται και μόνη της.
Ποια είναι τα συμπτώματα της δυσορθογραφίας;
Γενικά, τα παιδιά με δυσορθογραφία δυσκολεύονται να κατανοήσουν τους γραμματικούς κανόνες, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να τους εφαρμόσουν, ακόμα κι αν τους γνωρίζουν ως θεωρία.
Πιο συγκεκριμένα:
- Παραλείπουν γράμματα είτε συλλαβές σε κάποια λέξη. Μπορεί ακόμα να παραλείψουν ολόκληρη λέξη σε μια πρόταση.
- Προσθέτουν συλλαβές ή γράμματα στις λέξεις.
- Απλοποιούν τα συμπλέγματα (για παράδειγμα, γράφουν ‘στώνω’ αντί για ‘στρώνω’)
- Αντιστρέφουν τα γράμματα, τις συλλαβές ή ακόμα και τις λέξεις ή μετακινούν τη θέση των γραμμάτων μέσα σε μια λέξη (για παράδειγμα, αντί για ‘ακρούδα’ γράφουν ‘αρκούδα’).
- Αντικαθιστούν τα δίψηφα σύμφωνα με άλλα που μοιάζουν ακουστικά (για παράδειγμα, μπερδεύουν το ‘τζ’ με το ‘τσ’).
- Μπερδεύουν τα γράμματα που μοιάζουν μεταξύ τους ως προς τον ήχο ή ως προς τη μορφή, καθώς δυσκολεύονται να απομνημονεύουν τα χαρακτηριστικά κάθε γράμματος. (το ‘β’ με το ‘φ’, το ‘φ’ με το ‘θ’, το ‘δ’ με το ‘β’ ή με το ‘θ’, το ‘π’ με το ‘μ’ κλπ).
- Γράφουν καθρεπτικά, αλλάζουν δηλαδή τον προσανατολισμό ως προς την κατεύθυνση των γραμμάτων (για παράδειγμα, 3 αντί για ε ή q αντί για ρ).
- Δεν μπορούν να εφαρμόσουν τους βασικούς κανόνες γραμματικής, όταν γράφουν (για παράδειγμα, γράφουν το παιδή, διαβάζο, η λίμνι).
- Γράφουν ενωμένες δύο λέξεις σαν να ήταν μία (για παράδειγμα, τοπαιδί) ή αφήνουν μικρό ή πολύ μεγάλο κενό ανάμεσα στις λέξεις.
- Δεν βάζουν καθόλου τόνους ή τονίζουν λανθασμένα τις λέξεις.
- Χρησιμοποιούν κεφαλαία γράμματα χωρίς να χρειάζεται ή γράφουν μόνο με μικρά, ακόμα και τα κύρια ονόματα ή μετά από τελεία.
- Δεν γράφουν πάνω στις γραμμές του τετραδίου ή περνούν τα περιθώρια.
- Μπορεί να χρησιμοποιήσουν την ίδια λέξη δυο φορές σε ένα κείμενο γράφοντάς την με διαφορετική ορθογραφία κάθε φορά.
- Κάνουν συντακτικά λάθη.
- Επαναλαμβάνουν μια λέξη δύο φορές (για παράδειγμα, το το παιδί).
- Δυσκολεύονται ή δεν μπορούν να διορθώσουν το γραπτό τους, ακόμα κι αν τους έχουμε επισημάνει τα λάθη (χωρίς να τα έχουμε διορθώσει εμείς).
Κάθε παιδί πρέπει να παρουσιάζει περισσότερα από ένα συμπτώματα και για για χρονικό διάστημα τουλάχιστον έξι μηνών για να διαγνωστεί με δυσορθογραφία.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να βοηθήσουν το παιδί με δυσορθογραφία;
Αν οι γονείς παρατηρήσουν κάποια από αυτά τα συμπτώματα πρέπει να απευθυνθούν στους εκπαδευτικούς, οι οποίοι θα τους παραπέμψουν στο Κέντρο Διαφοροδιάγνωσης Διάγνωσης και Υποστήριξης (Κ.Ε.Δ.Δ.Υ), όπου θα γίνει και η διάγνωση.
Πρέπει να σημειωθεί ότι τα παιδιά με δυσορθογραφία (αλλά και γενικά με κάποια μαθησιακή δυσκολία) δεν είναι «τεμπέλικα». Ούτε φυσικά, οι μαθησιακές δυσκολίες επηρεάζουν την νοημοσύνη. Οι μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να έχουν φυσιολογικό ή υψηλό δείκτη νοημοσύνης.
Τα παιδιά αυτά μπορούν να «μάθουν» και να βελτιώσουν τη σχολική τους επίδοση, διδάσκοντάς τα όμως με διαφορετικό τρόπο. Χρειάζονται περισσότερο χρόνο και συγκεκριμένες τεχνικές για να μπορέσουν να βελτιωθούν.
Για να βοηθήσουν το παιδί, οι γονείς μπορούν:
- Να μιλήσουν στο παιδί για τη μαθησιακή δυσκολία που παρουσιάζει, χωρίς όμως να του βάλουν «ετικέτα». Μπορούν να του εξηγήσουν γιατί δυσκολεύεται και να του δείξουν πως αν προσπαθήσει θα καταφέρει να βελτιωθεί.
- Να επιβραβεύουν το παιδί κυρίως για την προσπάθεια που καταβάλλει και όχι τόσο για το αποτέλεσμα.
Όσον αφορά τις μεθόδους, τις οποίες μπορούν να εφαρμόσουν:
- Για να μάθει την ορθογραφία δεν είναι απαραίτητο να διαθέτει πάντα χαρτί και μολύβι!
- Μπορεί να λέει προφορικά ένα ένα τα γράμματα των λέξεων που πρέπει να μάθει ή να σχηματίζει τα γράμματα στον αέρα με το δάκτυλό του, πριν τελικά τις γράψει.
- Μπορεί να γράφει την ορθογραφία στον υπολογιστή.
- Μπορεί να γράφει την ορθογραφία με κάρτες γραμμάτων (ή με τα πλακάκια του Scrabble).
- Μπορεί να σχηματίζει τα γράμματα με πλαστελίνη.
- Η χρήση εικονογραφημάτων είναι πολύ σημαντική. Τα παιδιά «εικονοποιούν» τις λέξεις, με αποτέλεσμα να τις θυμούνται (για παράδειγμα, αν έχουμε τη λέξη «φωλιά», μπορούμε να ζωγραφίσουμε πάνω στο ‘ω’ μικρά πουλάκια ή αυγά, ώστε να φαίνεται σαν φωλιά).
- Παιχνίδια (όπως η κρεμάλα, το Scrabble ή το «πρόσωπο – ζώο – πράγμα) μπορούν επίσης να βοηθήσουν το παιδί να βελτιωθεί στην ορθογραφία.
- Τα παιδιά μπορούν να φτιάξουν ένα «χρωματιστό λεξικό ορθογραφίας». Σε μπλε σελίδες θα γράφουν τις λέξεις που γράφονται με ‘ο’, σε κίτρινες σελίδες αυτές που γράφονται με ‘ω’, σε κόκκινες με ‘ει’ κ.οκ..
- Η αυτοδιόρθωση αποτελεί βασική δεξιότητα για κάθε παιδί. Οι γονείς μπορούν αρχικά να επισημαίνουν στο παιδί τη λέξη που έχει λάθος χωρίς όμως να τη διορθώνουν οι ίδιοι. Σταδιακά, θα του επισημαίνουν σε ποια σειρά υπάρχει το λάθος ή σε ποια παράγραφο μέχρι ο μαθητής να μπορεί να διορθώνει μόνος του το γραπτό του.
Οι τρόποι αντιμετώπισης είναι ενδεικτικοί. Ο ρόλος των γονιών είναι πολύ σημαντικός, ωστόσο πρέπει να απευθυνθούν σε ειδικούς παιδαγωγούς που θα καθοδηγήσουν τους ίδιους, αλλά και το παιδί.