Μεγαλοκυτταροιός (CMV) στην εγκυμοσύνη – 10 απαντήσεις

Τι είναι ο μεγαλοκυτταροιός;

Ο μεγαλοκυτταροιός ή CMV είναι ιός της οικογένειας του έρπητα με αρκετά εύκολο τρόπο διάδοσης αλλά μικρή νοσηρότητα ή εκδήλωση συμπτωμάτων στον γενικό πληθυσμό. Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της γης φαίνεται πως έχει έρθει σε επαφή με τον ιό, ο οποίος δεν αφήνει αναμνηστική ανοσία. Παρουσιάζει ύφεση και έξαρση όπως και όλοι οι ιοί της αντίστοιχης οικογένειας και δεν απειλεί την ζωή του ατόμου.

Η εκδήλωσή με συμπτώματα αφορά πιο ανοσό-κατασταλμένα άτομα ενώ τα συμπτώματά του μοιάζουν με αυτά της λοιμώδους μονοπυρήνωσης ή της τοξοπλάσμωσης.

Πως μεταδίδεται ο μεγαλοκυτταροιός;

Ο CMV είναι ένας ιός που μεταδίδεται με την επαφή μέσω των σωματικών υγρών από άνθρωπο σε άνθρωπο και συμβαίνει κυρίως μέσω των ρινοφαρυγγικών εκκρίσεων, του σάλιου, των ούρων, του σπέρματος, των κολπικών υγρών και του αίματος ή του μητρικού γάλακτος.

Η πιο συχνοί χώροι μετάδοσης είναι οι παιδικοί σταθμοί και τα νηπιαγωγεία όπου τα παιδιά φαίνεται στην συντριπτική τους πλειοψηφία να έρχονται σε επαφή με τον ιό έως τα 2-3 χρόνια της ζωής τους. Η μετάδοση γίνεται άμεσα στους γονείς μέσω της επαφής με το παιδί τους.

Η αμνοιοπαρακέντηση στην εγκυμοσύνη δεν φαίνεται να είναι αιτία μετάδοσης της νόσου στο έμβρυο.

Τι και πότε πρέπει να προσέχετε στην εγκυμοσύνη για να αποφύγετε την μόλυνση από μεγαλοκυταρροιό;

Στην εγκυμοσύνη μόνο το 25-50% των γυναικών μπορεί να ανιχνευθεί πως δεν έχει έρθει σε επαφή με τον CMV. Η πρόληψη της επαφής με τον ιό μέσω εφαρμογής καλής υγιεινής του σώματος, το συχνό πλύσιμο των χεριών, ιδιαίτερα στην περίπτωση που περιβάλλεστε από παιδιά κάτω των 3 ετών που περιθάλπονται σε παιδικούς σταθμούς.

Η επαφή για πρώτη φορά με τον ιό στην διάρκεια του πρώτου τριμήνου φαίνεται να έχει τις σημαντικότερες επιπτώσεις για την υγεία του μωρού σας γι αυτό λάβετε μέτρα πρόληψης και αποφυγής ατόμων υψηλού κινδύνου όπως οι ανοσο-κατασταλμένοι ασθενείς (HIV) και τα μικρά παιδιά που δεν βρίσκονται στον κοντινό σας περίγυρο.

Πώς και πότε εξετάζεστε στην εγκυμοσύνη για μεγαλοκυταρροιό;

Αν και η διεθνής κοινότητα δεν κρίνει σκόπιμη την εξέταση ρουτίνας για μεγαλοκυτταροιό στην εγκυμοσύνη καθότι αποτελεσματικός τρόπος πρόληψης, θεραπείας ή αποφυγής της επιμόλυνσης του εμβρύου δεν υπάρχει, ο γιατρός και η μαία σας ίσως σας συστήσουν την διενέργεια εξέτασης αίματος για την ανίχνευση της δικής σας ανοσίας έναντι του CMV.

Η εξέταση αυτή συνήθως λαμβάνει χώρα στο πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης και αποτελεί μια εξέταση που συμπεριλαμβάνεται στο πακέτο των εξετάσεων εγκυμοσύνης του προγεννητικού ελέγχου.

Η εξέταση αυτή γίνεται μέσω της ανίχνευσης του τίτλου αντισωμάτων IgG ή ΙgM και μπορούν να δώσουν μια πρώτη εικόνα σχετικά με την προηγούμενη ή όχι επαφή σας με τον ιό και τον χρόνο που πιθανολογείται πως αυτό έχει γίνει. Οι πληροφορίες αυτές θα βοηθήσουν το γιατρό και την μαία σας να σας παράσχει την κατάλληλη συμβουλευτική ή ακόμη να προχωρήσουν σε περαιτέρω εργαστηριακό έλεγχο για την εξακρίβωση της ύπαρξης ενεργούς λοίμωξης στο τελευταίο τρίμηνο ή όχι.

Η επανάληψη της εξέτασης χωρίς άλλες ενδείξεις κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης δεν φαίνεται να παρουσιάζει κανένα όφελος εφόσον δεν συνάδουν κλινικά σημεία είτε στην μητέρα είτε στο έμβρυο.

Γιατί εξετάζεστε στην εγκυμοσύνη για τον μεγαλοκυτταροιό;

Ο μεγαλοκυτταροιός μπορεί σπάνια να επηρεάσει την πορεία της υγείας του μωρού σας. Παρότι 40.000 νεογνά ετησίως στην Αμερική φαίνεται να φέρουν τον ιό μόνο το 5-6% αυτών παρουσιάζουν συγγενή λοίμωξη από CMV.

Τα συμπτώματα της συγγενούς λοίμωξης από CMV, μπορεί να είναι μειωμένη ανάπτυξη, μικροκεφαλία, ενδοκρανιακή απολίθωση, χοριοαμφιβληστροειδίτιδα, νοητική και κινητική καθυστέρηση, νευροαισθητηριακές ελλείψεις, ηπατοσπληνομεγαλία, ίκτερο, αιμολυτική αναιμία και τέλος θροβμοκυτοπενική πορφύρα. Η συνολική κατάσταση χαρακτηρίζεται ως σύνδρομο και εμφανίζει εξαιρετικά μεγάλη νοσηρότητα.

Ωστόσο η παρουσία πρωτογενούς λοίμωξης στο πρώτο μισό της εγκυμοσύνης, που γενικά είναι αρκετά σπάνια, φαίνεται να αποτελεί την σοβαρότερη έκφραση της ασθένειας καθώς μπορεί να επηρεάσει το 40% των εμβρύων. Η επανεμφάνιση της ασθένειας –δευτερογενής λοίμωξη στην μητέρα φαίνεται να επηρεάζει μόνο το 0,15 έως 1% τω εμβρύων.

Η προϋπάρχουσα επαφή σας με τον ιό σε προηγούμενη εγκυμοσύνη ή την προηγούμενη ζωή σας φαίνεται να προστατεύει κατά 70% την εμφάνιση του συνδρόμου συγγενούς μεγαλοκυταρροιού στην επόμενη εγκυμοσύνη σας.

Πόσο συχνή είναι η εμφάνιση μεγαλοκυταρροιού στην εγκυμοσύνη;

Όπως αναφέρθηκε ο CMV είναι ένας ιός που μένει στο σώμα χωρίς ποτέ να θεραπεύεται όπως όλοι οι έρπητες. Παρουσιάζει εξάρσεις και υφέσεις. Στην εγκυμοσύνη όταν ήδη έχετε έρθει σε επαφή με τον ιό από πριν, η πιθανότητα έξαρσης του CMV δεν υπάρχει, καθώς η δευτερογενής λοίμωξη δεν παρουσιάζει συνήθως συμπτώματα.

Η πιθανότητα να έρθετε σε επαφή με τον ιό πρώτη φορά στην εγκυμοσύνη είναι 1 έως 4% και πάλι όμως δεν συνοδεύεται από συμπτώματα. Μόνο το 15% των γυναικών που θα εκδηλώσουν ξανά ή θα έρθουν πρώτη φορά σε επαφή με τον ιό στην εγκυμοσύνη θα εκδηλώσουν συμπτώματα.

Ποια είναι τα συμπτώματα του μεγαλοκυταρροιό στην εγκυμοσύνη;

Συνήθως είτε πρόκειται για πρωτογενή ή για δευτερογενή λοίμωξη ο CMV σπάνια εκδηλώνει συμπτώματα στους ενήλικες.

Ωστόσο τα συμπτώματά του μοιάζουν με αυτά της λοιμώδους μονοπυρήνωσης ή της τοξοπλάσμωσης και μπορεί να περιλαμβάνουν, υψηλό πυρετό, φαρυγγίτιδα, λεμφαδενοπάθεια και πολυαρθρίτιδα.

Πως μπορεί να ανιχνευθεί ο μεγαλοκυτταροιός στην εγκυμοσύνη;

Σε εσάς, την μητέρα η ανίχνευση του μεγαλοκυτταροιού γίνεται μέσω εργαστηριακών εξετάσεων στα πλαίσια του προγεννητικού ελέγχου στο πρώτο μισό της εγκυμοσύνης σας ενώ στην περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων ίσως ο γιατρός και η μαία σας να αποφασίσουν για την επανάληψη αυτών.

Στο μωρό σας κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης και εφόσον ο μεγαλοκυτταροιός περάσει τον πλακουντιακό φραγμό και επιμολύνει το έμβρυο τότε χαρακτηριστικά ευρήματα μέσω ενός υπερήχου, αξονικής ή μαγνητικής τομογραφίας δίνουν την ίδια εικόνα με αυτή ενός νεογνού που έχει το σύνδρομο (μικροκεφαλία, ηπατοσπληνομεγαλία, υπερηχογενές έντερο, εγκεφαλική ασβεστοποίηση, κοιλιομεγαλία και ολιγοάμνοιο).

Η διάγνωση του συνδρόμου CMV γίνεται μέσω της διενέργειας αμνοιοπαρακέντησης και της λήψης αμνιακού υγρού από την ενδομήτρια κοιλότητα.

Ποια είναι η προτεινόμενη θεραπεία;

Θεραπεία ή αποτελεσματική στρατηγική πρόληψης ή εμβόλιο για CMV δεν υπάρχει.

Ακόμη και στην περίπτωση βέβαια που εκδηλώσετε πρωτογενή λοίμωξη στο πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, όταν το ρίσκο είναι μεγαλύτερο, τα περισσότερα έμβρυα αναπτύσσονται κανονικά.

Εάν μετά την γέννηση εκδηλωθούν σημάδια που προέρχονται από το κεντρικό νευρικό σύστημα τότε συνίσταται η ενδοφλέβια λήψη ganciclovir για 6 εβδομάδες, αποτέλεσμα του οποίου είναι η διατήρηση της ακοής του. Υπάρχουν ακόμα πολλά υποσχόμενες θεραπείες που όμως χρειάζονται στατιστική μελέτη πριν την άμεση διάθεση στο ευρύ κοινό.

Υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος πρόληψης του μεγαλοκυτταροιού;

Δυστυχώς όχι καθότι κανένα εμβόλιο δεν έχει μέχρι στιγμής εφευρεθεί ή αποτελεσματικός τρόπος πρόληψης της διάδοσης του CMV.

H πρόληψη βασίζεται στην αποφυγή ατόμων υψηλού κινδύνου στο πρώτο μισό της εγκυμοσύνης σας, όπως τα παιδιά κάτω των 3 ετών τα οποία δεν είναι μέσα στο άμεσο περιβάλλον σας.