«Μην περιμένετε» | Πώς να μιλήσετε στους έφηβους για την πορνογραφία

Της Μαριαλένας Κατσούρα*

Όταν ο Jed άκουσε για πρώτη φορά από φίλους ότι υπάρχουν ιστοσελίδες όπου θα μπορούσε να δει γυμνές γυναίκες, του φάνηκε πολύ καλό για να είναι αληθινό. Έτσι ένα απόγευμα, σε ηλικία 11 χρονών και με το μυαλό του να ξεστρατίζει απ’ τα μαθήματα, ενώ η μητέρα του ήταν απασχολημένη, πληκτρολόγησε τις λέξεις ‘βυζιά’ και ‘σεξ’ στη μπάρα αναζήτησης του οικογενειακού laptop.

«Η πρώτη μου αντίδραση ήταν: Αυτό είναι μπερδευτικό. Ξέρω λίγα πράγματα για το σεξ, αλλά γιατί οι άνδρες κάνουν στις γυναίκες πράγματα που πονάνε;», θυμάται.
Αφού προσπάθησε για λίγο να κατανοήσει αυτό που έβλεπε, ο Jed βγήκε από τη σελίδα και καθάρισε το ιστορικό πλοήγησης. «Αλλά δεν μπορούσα να το βγάλω από το μυαλό μου, γι’ αυτό μισή ώρα αργότερα, έριξα άλλη μία ματιά».

Τώρα, οχτώ χρόνια αργότερα και στο πρώτο έτος του Πολυτεχνείου, ο Jed είναι μέλος μιας γενιάς που μεγάλωσε με πορνό και υπολογίζει ότι περνά περίπου πέντε ή έξι ώρες την εβδομάδα παρακολουθώντας.

Όντως, μια ανάλυση του 2016 με 1.001 παιδιά ηλικίας από 11 έως 16 ετών που διεξήχθη από το Middlesex University για λογαριασμό του Επιτρόπου Παίδων και του NSPCC κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τουλάχιστον το 56% των αγοριών και το 40% των κοριτσιών έχουν εκτεθεί στην online πορνογραφία έως την ηλικία των 16. Σύμφωνα με τη μελέτη, τα αγόρια όχι μόνο είναι πιο πιθανό να συνεχίσουν να το αποζητούν μόλις εκτεθούν σε αυτό (59% σε σύγκριση με το 25% των κοριτσιών), αλλά είναι πιο πιθανό να έχουν και θετική στάση απέναντι στο πορνό.

Όσο η κυβέρνηση [του ΗΒ] προετοιμάζει ένα πρόγραμμα ηλικιακής επαλήθευσης ώστε να αποτρέπει την τόσο εύκολη πρόσβαση στην πορνογραφία σε άτομα κάτω των 18, εγώ μίλησα με παιδιά και νεαρά άτομα ώστε να αποσαφηνίσω τον αντίκτυπο (καθαρά για λόγους χωρητικότητας ασχολήθηκα μόνο με την ετερόφυλη πορνογραφία, ωστόσο το άρθρο του Lev Rosen για την πορνογραφία και τους γκέι εφήβους που δημοσιεύτηκε τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους ίσως φανεί χρήσιμο).

«Είναι φυσιολογικό», δηλώνει ο Jake, 19 ετών, αντηχώντας πολλά από τα αγόρια με τα οποία μίλησα. «Εάν κάποιος από τους φίλους μου δεν είχε δει, θα το θεωρούσα περίεργο». Για τον Jason, έναν 17χρονο μαγκάκο, το πορνό είναι μια κατευναστική ρουτίνα, κάτι πρακτικό με το οποίο ξεκινά και κλείνει τη μέρα του. «Αποσυμφορεί από το άγχος και θέλει λιγότερη δουλειά από τη συναναστροφή με τα κορίτσια», δηλώνει.

Όταν οι γονείς του Samuel ανακάλυψαν στο ιστορικό πλοήγησης έναν κατάλογο που θεωρούσαν ότι περιελάμβανε ακραίες σεξουαλικές πράξεις («Τίποτα το σοβαρό», δήλωσε ο 16χρονος Samuel, «διπλή και τριπλή διείσδυση»), ο ίδιος δεν ντράπηκε. Μάλλον ενοχλήθηκε: «Σκέφτηκα ‘Και τι έγινε; Όλοι το βλέπουν». Ο Tom, 17 χρονών, λέει: «Ξέρουμε ότι είναι ψεύτικο. Οι φίλοι μου γελάνε μ’ αυτό».

«Μπορεί να γελάνε μ’ αυτό» λέει ο Dr. Gail Dines, ένας ακαδημαϊκός της πορνογραφίας και επίτιμος καθηγητής κοινωνιολογίας και γυναικείων σπουδών στο Wheelock College της Βοστώνης, «αλλά αυνανίζονται κιόλας ενώ βλέπουν. Λένε ότι γνωρίζουν ότι είναι ψεύτικο, αλλά τι σημαίνει αυτό; Δεν έχουμε ένα μυαλό που να επεξεργάζεται το ψεύτικο υλικό και ένα άλλο που να επεξεργάζεται το πραγματικό. Έχουμε μόνο ένα μυαλό και ένα σώμα που ερεθίζεται. Εάν ξεκινήσει κανείς να αυνανίζεται με ψυχρό, σκληρό, βίαιο πορνό, οι μελέτες δείχνουν ότι δεν μεγαλώνει προδιατεθειμένος για οικειότητα και σύνδεση».

Τα περισσότερα κορίτσια με τα οποία μίλησα φαινόταν προβληματισμένα με την απώλεια της οικειότητας που φαίνεται να προκύπτει από τη χρήση πορνό των συνομήλικων αγοριών. Παρόλο που υπήρχαν ορισμένα κορίτσια που βλέπουν πορνό, τα περισσότερα με τα οποία μίλησα ήταν εξοργισμένα με τις ομάδες αγοριών που βλέπανε πορνό σε εκδρομές ή μιλούσαν στην καφετέρια του σχολείου για τα βίντεο που είχαν δει.

Η Nia είναι 14 ετών και παρόλο που αποφεύγει το πορνό, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν την έχει επηρεάσει. Λέει ότι της είναι εύκολο να διακρίνει μεταξύ των αγοριών αυτούς που κάνουν συστηματική χρήση. «Είναι αυτοί που δεν ξέρουν τι να πουν στα πάρτι και στη συνέχεια κάνουν σεξουαλικά σχόλια στις αναρτήσεις σου στο Instagram».

Η Megan, 15 χρονών, έχει επισκεφτεί ορισμένες πορνογραφικές σελίδες κάποιες φορές γιατί άκουσε τις φίλες τις να κάνουν στοματικό και σκέφτηκε «Ακούγεται σαν κάποια δεξιότητα που καλύτερα να ξέρεις πώς γίνεται. Δεν θέλεις να το κάνεις λάθος». Η Ayeesha, 17 χρονών, μιλά για το πώς η πορνογραφία παραμορφώνει τα πράγματα. «Τα αγόρια θέλουν να διανθίζουν λίγο τα πράγματα, γιατί το συνηθισμένο σεξ θεωρείται βαρετό», λέει. «Και τα κορίτσια πιστεύουν ότι το πρωκτικό σεξ θα κάνει τα αγόρια να τις αγαπήσουν.» Όταν η Ayeesha έκανε σεξ, βαθμολόγησε την απόδοσή της σαν να ήταν μπροστά στον φακό της κάμερας. «Την πρώτη φορά που το έκανα, σκεφτόμουν, «Το σώμα μου γράφει ωραία».

Όταν η Rhianna, 21 ετών, αναπολούσε τις εφηβικές σεξουαλικές σχέσεις της, θυμήθηκε ότι της ζητήθηκε να αναπαραστήσει σκηνές που ο φίλος της είχε δει σε πορνό. «Δεν είχε να κάνει με το τι ήθελα εγώ. Ήταν σαν να ήμουν κάποιου είδους θηλυκής κούκλας με την οποία θα μπορούσαν να αναπαραστήσουν σκηνές από τα αγαπημένα τους βίντεο».»

Τώρα που είναι μεγαλύτερη, η Rhianna ξεκίνησε να απαιτεί σεξ με τους δικούς της όρους και να απολαμβάνει και η ίδια το πορνό. «Όσο δεν είναι βίαιο ή δεν δείχνει βιασμούς, είναι ΟΚ να το βλέπουν άτομα άνω των 18. Πιστεύω ότι μπορεί να είναι και διασκεδαστικό παρέα με τον σύντροφο».

Ήταν αδύνατο να μην ακούσω την ανησυχία και τη σύγχυση στη φωνή της Ciara, μιας 20χρονης μαθητευόμενης, όταν δήλωνε ότι κατά τη γνώμη της το εξαναγκαστικό σεξ είναι το τίμημα που χρειάζεται να πληρώσει για να βρίσκεται σε μια σχέση. «Όλα τα αγόρια θέλουν πράγματα που έχουν δει σε πορνό. Εάν πεις ότι πονάει, δε φαίνεται να το λαμβάνουν σοβαρά υπόψη. Είναι σαν να αποτελεί φυσιολογικό μέρος της διαδικασίας».

Όμως υπάρχει ελπίδα: κάποια από τα μεγαλύτερα αγόρια με τα οποία μίλησα φαίνεται να έχουν αποκτήσει κάποια επίγνωση των αρνητικών πτυχών της πορνογραφίας. Ο Henry, 20 χρονών, αποφάσισε να το κόψει όταν κατάλαβα ότι δεν μπορούσε να αυτοϊκανοποιηθεί χωρίς πορνό. «Μαγεύεσαι από αυτό. Το να μην το δίνω στον εαυτό μου και να με πιέζω να χρησιμοποιήσω τη φαντασία μου ήταν πραγματικά δύσκολο για μένα».

Πέραν αυτού, άρχισε να αναγνωρίζει πώς επηρέαζε και τη γνώμη του για τις γυναίκες. «Έβλεπα κορίτσια στον δρόμο και συνειδητοποιούσα ότι δεν μπορούσα να κάνω ένα κλικ και να τις δω γυμνές. Μιλούσα με κάποια και απογοητευόμουν που δεν μπορούσα απλά να κάνω σεξ μαζί της».

Ο Mitchell, 19 χρονών, ξεκίνησε να καταλαβαίνει τη σύνδεση μεταξύ αυτού που βλέπει και του τρόπου με τον οποίο συμπεριφέρεται. «Εάν τα κορίτσια δεν θέλουν να κάνουν κάτι, τα πιέζεις γιατί θεωρείς ‘πολλές γυναίκες το κάνουν στα πορνό, εσύ γιατί όχι;’». Δηλώνει ότι άρχισε να αισθάνεται «σαν να μην ήταν παρών στο σώμα του».

Οι επιπτώσεις της πορνογραφίας έχουν βαθιές ρίζες – το 53% των αγοριών και το 39% των κοριτσιών στη μελέτη του Middlesex University τη θεωρούσαν «ρεαλιστική απεικόνιση» του σεξ. Ακόμη και με τους αναμενόμενους νέους ηλικιακούς ελέγχους, το δωρεάν πορνό θα αναδυθεί με άλλους τρόπους. Ήδη έχει εμφανιστεί σε πλατφόρμες που χρησιμοποιούν τα παιδιά από νεαρή ηλικία, όπως τα Snapchat και Instagram.

Το να αφήνουμε τα παιδιά να μάθουν για το πορνό από μόνα τους, είναι σαν να τα βγάζουμε στην εθνική χωρίς δίπλωμα οδήγησης: ίσως βρουν τον δρόμο τους, αλλά προτού μάθουν να παίρνουν τον έλεγχο, ίσως στην πορεία βλάψουν τον εαυτό τους και άλλους. Χρειάζονται μαθήματα οδήγησης από την αρχή. Για παράδειγμα:

Πώς να μιλήσετε στα παιδιά για το online πορνό

Μην περιμένετε

Ξεκινήστε από μικρή ηλικία και χωρίς να μιλάτε συγκεκριμένα για την πορνογραφία, ξεκαθαρίστε ότι ορισμένα κομμάτια του Ίντερνετ δεν απευθύνονται σε παιδιά.

Μιλήστε για τη διαφορά “έρωτα” και “μίσους”

Όσο αρχίζουν να καταλαβαίνουν περισσότερα για το σεξ, εξηγήστε τους ότι πρόκειται για ένα φάσμα, που ξεκινά από αυτό που συμβαίνει στην πραγματική ζωή και φτάνει μέχρι αυτό που εκτυλίσσεται στο Ίντερνετ. Στο ένα άκρο της πραγματικής ζωής, υπάρχει η οικεία και κοινώς απολαυστική πράξη του ‘κάνω έρωτα’. Στο άλλο άκρο, υπάρχει αυτό που ο Καθ. Gail Dines περιγράφει ως ‘κάνω μίσος’ και συχνά περιλαμβάνεται στην online πορνογραφία.

Εξηγήστε τη βιομηχανία του πορνό

Βγάζει χρήματα κερδίζοντας την προσοχή με το να προβάλλει τις πιο ακραίες και συχνά κατασκευασμένες πρακτικές – πολλές από τις οποίες δεν ανταποκρίνονται και πολύ στην πραγματικότητα. Οι νέοι άνθρωποι δηλώνουν ότι μαθαίνοντας για το πώς λειτουργεί η βιομηχανία του σεξ και συνειδητοποιώντας ότι ορισμένες γυναίκες κακοποιούνται, είναι ανήλικες ή θύματα trafficking έχουν στα χέρια τους ένα λογικό επιχείρημα για να σταματήσουν να παρακολουθούν.

Μιλήστε για τη συγκατάθεση

Η πορνογραφία ενθαρρύνει την ιδέα ότι το σεξ είναι πάντα διαθέσιμο και κανείς δε λέει ποτέ όχι. Η ψυχολόγος Lisa Damour προτείνει να καθοδηγούμε τους νέους προς την κοινή και ενθουσιώδη συναίνεση όταν θα έρθει η ώρα τους να καταστούν σεξουαλικά ενεργοί.

Πηγή: The Guardian/
Συγγραφέας: Tanith Carey

Ελ. μετάφραση: Μαριαλένα Κατσούρα
Μαριαλένα Κατσούρα είναι MSc in Person-Centered Counseling and Psychotherapy, Cos-P Facilitator, P.E.T./T.E.T. Trainer, Focusing Companion, EFT trained, ADHD Professional