Μητρικός θηλασμός: Όλα όσα θέλετε να ξέρετε
Το μητρικό γάλα είναι χωρίς αμφιβολία, η καλύτερη τροφή που μπορεί μία μητέρα να προσφέρει στο παιδί της, τουλάχιστον για τους πρώτους 6 μήνες όταν η μόνη τροφή του είναι το γάλα.
[babyPostAd]Επιθυμητό είναι ο θηλασμός να συνεχίζεται συμπληρωματικά με τις στερεές τροφές, μέχρι το βρέφος να συμπληρώσει τον 1ο χρόνο ζωής.
Το μητρικό γάλα έχει πολύ σημαντικά οφέλη για το βρέφος:
– έχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται το βρέφος μέχρι την ηλικία των 6μηνών.
– προστατεύει το βρέφος από ωτίτιδες, λοιμώξεις του αναπνευστικού και του πεπτικού, άσθμα, αλλεργίες, έκζεμα και σύμφωνα με νεότερες μελέτες, από το σύνδρομο αιφνιδίου θανάτου (SIDS)
– προωθεί υγιείς σιτιστικές συνήθειες στο βρέφος. Η ποσότητα του προσλαμβανόμενου γάλακτος ρυθμίζεται από το ίδιο το βρέφος ενώ η σύσταση του μητρικού γάλακτος το εκθέτει σε πληθώρα τροφικών αντιγόνων που καταναλώνει η μητέρα, ώστε αργότερα να δεχθεί τις στερεές τροφές πιο ισορροπημένα
– μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης κολικών, αναγωγών και δυσκοιλιότητας
Ο θηλασμός δρα ευεργετικά και στη μητέρα:
– έχει προστατευτικό ρόλο μειώνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών
– ευοδώνει την ομαλή απώλεια βάρους της μετά τον τοκετό
– η διαδικασία του θηλασμού προσφέρει στιγμές ηρεμίας, χαλάρωσης και ευχαρίστησης
Περιττό να αναφερθεί ότι με το μητρικό θηλασμό ενισχύεται ο ισχυρός συναισθηματικός δεσμός μητέρας-βρέφους.
Χρονική στιγμή έναρξης θηλασμού
Ο θηλασμός ξεκινά μόλις γεννηθεί το μωρό, δηλαδή μέσα στη αίθουσα τοκετού. Είναι πολύ σημαντικό ο θηλασμός να ξεκινήσει τις πρώτες ώρες ζωής του νεογέννητου. Τις πρώτες ημέρες παράγεται μικρή μόνο ποσότητα κιτρινωπού γάλακτος που λέγεται πρωτόγαλα(colostrum) και περιέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται εκείνη τη στιγμή το νεογέννητο. Μετά από 2-3 ημέρες η μητέρα αρχίζει και παράγει μεγαλύτερες ποσότητες γάλακτος.
Τρόπος κρατήματος του βρέφους που θηλάζει
Υπάρχουν αρκετοί τρόποι κρατήματος του βρέφους. Ο παιδίατρος ή η μαία θα επιδείξει όλους τους πιαθνούς τρόπους και η μητέρα θα διαλέξει εκείνον τον τρόπο που βολεύει την ίδια και το μωρό της ώστε να θηλάζει άνετα και ξεκούραστα.
Συχνότητα και διάρκεια γευμάτων θηλασμού
Το νεογέννητο πρέπει να θηλάσει όταν δείχνει σημάδια πείνας:
-όταν ξυπνάει από (ακόμη και ολιγόλεπτο) ύπνο
-όταν κάνει κινήσεις αναζήτηςης, ψάχνοντας με το κεφαλακι του αριστερά/δεξιά για το μαστό
-όταν πιπιλάει τα χεράκια του ή γλείφει τα χείλη του
-όταν κλαίει (καθυστερημένο σημάδι πείνας)
Το κάθε μωρό θηλάζει με διαφορετικό ρυθμό/πρόγραμμα/διάρκεια, ειδικά τις πρώτες εβδομάδες. Ορισμένα θηλάζουν σε τακτικά χρονικά διαστήματα και τελειώνουν τα γεύματα τους γρήγορα ενώ άλλα θηλάζουν πολύ συχνότερα και για μεγαλύτερα διαστήματα.
Με λίγα λόγια: Το μωρό θηλάζει όσο και όταν θέλει κι έτσι ευοδώνεται ο μηχανισμός παραγωγής γάλακτος προσαρμοσμένος στις ανάγκες του.
Σημεία ότι το μωρό τρώει αρκετά
Το μωρό τρώει ικανοποιητικά εάν:
-ηρεμεί όταν τοποθετείται στο στήθος και φαίνεται ότι υπάρχει γάλα στο στόμα του και κανει καταποτικές κινήσεις
-έχει τουλάχιστον 6 βρεγμένες πάνες/ημέρα
-έχει τουλάχιστον 4 κενώσεις/ημέρα. Οι κενώσεις του θα είναι μαλακές, κιτρινωπές, με κόκκους
-κατά την παιδιατρική εξέταση επιβεβαιώνεται ότι λαμβάνει βάρος
Πιθανά προβλήματα κατά το θηλασμό
Τα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν, ιδίως τις πρώτες ημέρες του θηλασμού:
-τραυματισμός θηλών από ανεπιτυχή τοποθέτηση του μωρού και “latch on” (τρόπος σύλληψης της θηλής κ θηλαίας άλω από το στόμα του μωρού)
-απόφραξη των γαλακτοφόρων πόρων των μαστών που εκδηλώνεται με τοπική ερυθρότητα, σκλήρυνση και άλγος των μαστών
-μαστίτιδα: είναι η φλεγμονή που προκαλείται από την εκτεταμένη απόφραξη των γαλακτοφόρων πόρων και εκδηλώνεται με πυρετό με ρίγος, εντονη ερυθρότητα, σκλήρυνση και άλγος του μαστού
Τρόποι αντιμετώπισης των προβλημάτων κατά το θηλασμό
1) Σε περίπτωση τραυματισμένων θηλών γίνεται επάλειψη του ίδιου του μητρικού γάλακτος που έχει επουλωτικές ιδιότητες, κομπρέσες με φυσιολογικό ορό, αποφυγή υγρασίας και χρήση κρεμών με λανολίνη.
2) Όταν οι μαστοί παρουσιάζουν κατά τόπους σημεία που είναι σκληρά/επώδυνα:
-μασάζ των μαστών με τα χέρια ώστε να μαλακώνεται η προβληματική περιοχή
-τοποθέτηση ψυχρών επιθεμάτων στην επώδυνη περιοχή και λήψη ανταλγητικών (συμβατών με το θηλασμό) για μείωση του πόνου
-αποσυμφόρηση και “άδειασμα” των μαστών από μικρή ποσότητα γάλακτος. Αυτό γίνεται ευκολότερα με ένα ζεστό ντους και ήπιες μαλάξεις, ώστε να απελευθερώνεται λίγο γάλα και να μαλακώνει ο μαστός. Το “άδειασμα” φυσικά επιτυγχάνεται με τη συχνή τοποθέτηση του μωρού για να θηλάζει και να αποσυμφορεί το μαστό.
3) Σε μαστίτιδα απαιτείται χορήγηση αντιβιοτικής και αντιφλεγμονώδους αγωγής
Σε περίπτωση που τα συμπτώματα επιμένουν/επιδεινώνονται, απαιτείται ιατρική εκτίμηση.
Μητρικός θηλασμός, στερεές τροφές, βιταμίνη D
Τα μωρα που θηλάζουν αποκλειστικά πρέπει να λαμβάνουν βιταμίνη D σε μορφή σταγόνων για τους πρώτους 6μήνες. Με την επιπρόσθετη αυτή βιταμίνη προλαμβάνεται τυχόν υποβιταμίνωση D.
Οι στερεές τροφές, σύμφωνα με τις τελευταίες οδηγίες μπορούν να ξεκινήσουν να προσφέρονται στο βρέφος στην ηλικία 4-6μηνών.
Διατροφή της θηλάζουσας μητέρας
Η διατροφή της μητέρας πρέπει να είναι ισορροπημένη, θερμιδικά επαρκής και πλούσια σε υγρά.
Απαγορεύονται στερητικές/υποθερμιδικές δίαιτες, κάπνισμα και κατανάλωση αλκοόλ.
Αποφεύγονται ερεθιστικές για το γαστρεντερικό τροφές (καρυκεύματα, σοκολάτα, ξηροί καρποί), πολλά πράσινα λαχανικά και όσπρια διότι θεωρειται οτι προκαλούν κολικούς.
Επιτρέπεται 1 κούπα καφέ/ημέρα.
Φυσικά το κάθε μωρό είναι ξεχωριστό και έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες, οπότε η κάθε μητέρα θα καταλάβει ποιες τροφές μπορεί να ενοχλούν το μωρό της.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι τις πρώτες εβδομάδες, ο μητρικός θηλασμός είναι απαιτητικός από άποψη σωματικής και ψυχοσυναισθηματικής φόρτισης της μητέρας. Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητη η υποστήριξη και ενθάρρυνσή της.