Ναι στην ενθάρρυνση, όχι στην πίεση!
Στο ξεκίνημα μιας νέας σχολικής χρονιάς βρίσκω αφορμή να γράψω για ένα θέμα που απασχολεί πάντοτε αυτή την εποχή τους εφήβους και τις οικογένειές τους. Πρόκειται για το θέμα της ακαδημαϊκής επίδοσης με στόχο την επαγγελματική αποκατάσταση.
[babyPostAd]Κάθε χρόνο τέτοια εποχή οι μαθητές Λυκείου και οι οικογένειές τους σπεύδουν προς την αναζήτηση του πιο κατάλληλου φροντιστηριακού πλαισίου με την ελπίδα ότι αυτό θα τους εξασφαλίσει την είσοδο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Με αφορμή αυτή την πρακτική, ας σκεφτούμε για λίγα λεπτά την καθημερινότητα του μέσου εφήβου: Σχολείο μέχρι το μεσημέρι, και κατευθείαν σχεδόν καθημερινά όλες τις απογευματινές ώρες και πολλά από τα σαββατοκύριακα στο φροντιστήριο. Είναι προφανές ότι με αυτού του είδους την προετοιμασία για τις τελικές εξετάσεις οι έφηβοι στερούνται πολύτιμες ώρες ύπνου, ξεκούρασης και διασκέδασης. Θα μου πείτε ότι ο ύπνος, η ξεκούραση και η διασκέδαση είναι πολυτέλεια όταν κρίνεται το μέλλον κάποιου. Εγώ όμως θα σας επισημάνω ότι αυτού του είδους οι πιεστικές σε σωματικό και ψυχολογικό επίπεδο συνθήκες της καθημερινότητας, είναι πολύ πιθανό να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην σωματική και ψυχοσυναισθηματική υγεία των εφήβων. Επίσης, θα προσπαθήσω να σας απομακρύνω από τη λογική του «κρίνεται το μέλλον του παιδιού» στην οποία έχουμε παγιδευτεί λόγω του συστήματος.
Φυσικά και αναγνωρίζω όλες τις πιέσεις του σημερινού κοινωνικοπολιτικού και οικονομικού συστήματος και συμμερίζομαι την ανάγκη των νεαρών ατόμων και των γονέων τους να ανταποκριθούν σ’ αυτές με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, με έναν τρόπο δηλαδή που να εξασφαλίζει όσο το δυνατό μεγαλύτερες πιθανότητες για επαγγελματική αποκατάσταση στο μέλλον. Εκτιμώντας ρεαλιστικά τις καταστάσεις, σε καμία περίπτωση δεν ισχυρίζομαι αφελώς ότι, προκειμένου να μην ταλαιπωρούνται, οι έφηβοι δεν πρέπει να θέτουν στόχους για το παρόν και το μέλλον και να εργάζονται προς την επίτευξή τους.
Υπάρχει όμως μια κρίσιμη διαφορά μεταξύ ενθάρρυνσης και πίεσης για επιδόσεις. Μέσω της δουλειάς μου, βλέπω πολύ συχνά την ακαδημαϊκή ζωή του εφήβου να γίνεται πεδίο οικογενειακών συγκρούσεων, ή και εκδηλώσεων άγχους και αντιδραστικότητας από πλευράς του εφήβου.
Η πίεση για επιδόσεις συχνά αντανακλά τις αξίες των γονέων για τις σπουδές και την ακαδημαϊκή και επαγγελματική επιτυχία. Λειτουργεί ως εξωτερικό κίνητρο που δεν αρκεί για να εμπλέξει τα παιδιά στη μαθησιακή διαδικασία, διότι δεν αποκομίζουν εσωτερικά οφέλη από αυτή.
Με απλά λόγια: οι άνθρωποι κινητοποιούνται από εσωτερικά και εξωτερικά κίνητρα. Τα εξωτερικά κίνητρα λειτουργούν ως πίεση και δεν οδηγούν στην επίτευξη στόχων. Κατά κανόνα η υπερβολική πίεση δεν οδηγεί στην επιτυχία και έχει αντίθετα από τα αναμενόμενα αποτελέσματα.
Αυτό που οδηγεί στην επίτευξη στόχων είναι η ανάπτυξη ενός εσωτερικού κινήτρου. Τι σημαίνει ανάπτυξη εσωτερικού κινήτρου; Σημαίνει την καλλιέργεια φιλομάθειας με την έννοια της ανοιχτής διάθεσης για εξερεύνηση. Αν το παιδί ενθαρρυνθεί από μικρή ηλικία να αναπτύξει εσωτερικό κίνητρο για μάθηση, τότε είναι πιθανότερο να έχει τη διάθεση να εργαστεί προς την κατεύθυνση που θα ανταποκρίνεται στα ενδιαφέροντά του και που θα το κάνει να οραματίζεται θετικά την μελλοντική επαγγελματική του ζωή.
Η υπερβολική πίεση για επιδόσεις λειτουργεί αρνητικά τόσο στο παρόν όσο και μακροπρόθεσμα. Το βέβαιο είναι ότι οι έφηβοι θα αναπτύξουν τους δικούς τους τρόπους για απεμπλοκή από την πίεση που δέχονται και, περισσότερο συχνά παρά όχι, αυτοί οι τρόποι είναι δυσλειτουργικοί.
Έτσι, κάποιοι έφηβοι φτάνουν στον ψυχολόγο με σοβαρές ψυχοσωματικές εκδηλώσεις άγχους. Είναι οι έφηβοι που αναπτύσσουν ιδεοψυχαναγκαστικές τάσεις και τελειοθηρία με κόστος για την ψυχική τους υγεία. Συχνά ακόμα καλούμαστε να βοηθήσουμε εφήβους χωρίς κανένα κίνητρο. Είναι οι έφηβοι που παραιτούνται αφού βιώσουν τη ματαίωση ότι δεν φτάνουν τον επιθυμητό στόχο. Αυτοί οι έφηβοι αναπτύσσουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και μπορεί να εμφανίσουν καταθλιπτικές εκδηλώσεις και μη λειτουργικούς τρόπους εκτόνωσης του άγχους όπως παραβατική συμπεριφορά, κατάχρηση ουσιών ή και διαταραχές στην πρόσληψη τροφής.
Επίσης, δεν είναι ασυνήθιστο δυστυχώς τα νεαρά άτομα να δημιουργούν μια πλασματική εικόνα για τον εαυτό τους. Παγιδευμένοι στα πρότυπα της οικογένειας, και ταλαιπωρούμενοι από ενοχές αυτοί οι έφηβοι θα ζήσουν την εφηβεία τους εξαπατώντας τους γονείς και τον εαυτό τους μέχρι να αναζητήσουν βοήθεια στην έναρξη της ενήλικης ζωής τους ώστε να ορίσουν εκ νέου τους στόχους τους και να μπορέσουν να προσανατολιστούν στην κατεύθυνση που τους ταιριάζει.
Τι προτείνω;
Ανοιχτή επικοινωνία και ισορροπία.
Ανοιχτή επικοινωνία ώστε να επιτρέψουμε στον έφηβο να διαμορφώσει και να εκφράσει τις επιθυμίες του, να σεβαστούμε τους περιορισμούς του και να συνεργαστούμε μαζί του στον οραματισμό της μελλοντικής του ζωής.
Ισορροπία μεταξύ ακαδημαϊκών επιδιώξεων και καλλιέργειας προσωπικών ενδιαφερόντων και δραστηριοτήτων εκτός σχολείου και φυσικά ξεκούρασης και δυνατότητας για κοινωνικοποίηση, διασκέδαση και χαλάρωση.
Με λίγα λόγια:
-Όχι στο συσχετισμό της προσωπικής αξίας με την ακαδημαϊκή επιτυχία.
-Ναι στις ρεαλιστικές προσδοκίες που να λαμβάνουν υπόψη τις δυνατότητες και τα ενδιαφέροντα του παιδιού και να το βοηθούν να καλλιεργεί θετική εικόνα εαυτού.
-Όχι στην έκπτωση των προσδοκιών.
-Ναι στην ρεαλιστική εκτίμηση των δυνατοτήτων του παιδιού και στην προσαρμογή των προσδοκιών σε στόχους που να του ταιριάζουν και να ανταποκρίνονται στις δυνατότητες και τις κλίσεις του. Και φυσικά ναι στην ενθάρρυνση και στην παροχή κάθε δυνατής υποστήριξης ώστε το παιδί να αξιοποιήσει το δυναμικό του.
-Όχι στην κριτική και την πίεση. Αν τα παιδιά εκλαμβάνουν τη γονεϊκή παρέμβαση με στόχο την καθοδήγησή τους ως κριτική, είναι πιθανό να αντιδράσουν είτε με απόσυρση και παραίτηση, είτε με πρόκληση απέναντι στους γονείς φτιάχνοντας ένα δικό τους κόσμο που να βρίσκεται όσο το δυνατό πιο μακριά από τις προσδοκίες των γονέων.
-Ναι στην ανοιχτή επικοινωνία ώστε το παιδί να μπορεί να εκφράσει τις επιθυμίες του.
-Ναι στην καλλιέργεια αυτού του είδους της σχέσης που θα μας επιτρέψει να διακρίνουμε τις κλίσεις, τις δυνατότητες και τους περιορισμούς του παιδιού μας.
Πηγή: efiveia.gr
Το διαβάσαμε στο:tvxs.gr