Ερώτημα αναγνώστριας
Καλημέρα και συγχαρητήρια για την τόσο χρήσιμη σελίδα σας. Έχω δύο εφηβάκια 16 και 13 χρονών και πήρα το θάρρος να μοιραστώ μαζί σας έναν προβληματισμό μου.
Ο γιος μου το καλοκαίρι γίνεται 16 χρονών και τελειώνει την Α Λυκείου. Είναι ένα παιδί χαμηλών τόνων ευγενικό με λίγες φιλίες. Πηγαίνει σε ΕΠΑΛ γιατί δεν αγαπάει το διάβασμα αλλά συνεχώς ασχολείται με καλώδια κατσαβίδια και βίδες και θέλει να ακολουθήσει τεχνολογική κατεύθυνση.
Ο άντρας μου είναι πωλητής και μας μετέφερε προχθές την ζήτηση ενός πελάτη του στο Αγκίστρι για δουλειά. Ψάχνει άτομα για σερβιτόρους και λάντζα. Πάνω στην κουβέντα του το πρότεινε ότι θα ήταν μια καλή περίπτωση να βγάλει κάποια καλά λεφτά το καλοκαίρι. Στην αρχή δεν απάντησε κάτι αλλά μετά από συζήτηση με φίλο του ήρθε και μου είπε ότι θα ήθελε να πάει αν γίνεται. Του εξήγησα ότι αυτό σημαίνει ότι αν τελικά τον πάρουν θα κουραστεί πολύ αυτό το καλοκαίρι και θα πρέπει να συντηρεί τον εαυτό του, κάτι που δεν το κάνει σπίτι μας.. Βέβαια μετά θα του μείνουν τα χρήματα για να αγοράσει το ποδήλατο που ονειρεύεται και όχι μόνο.
Ο δικός μου ενδοιασμός είναι, μήπως δεν θα έπρεπε να το ζήσει ακόμα αυτό.. μένουμε στην Αθήνα κάτι που σημαίνει ότι θα μπορούμε να τον βλέπουμε μόνο κάποια Σαββατοκύριακα. Φοβάμαι μην μπλέξει, μην ξεκινήσει το κάπνισμα (είχε δοκιμάσει ηλεκτρονικό στη β’ γυμνασίου) ή το ποτό. Δεν φοβάμαι ότι δεν θα μπορεί να ανταπεξέλθει στη δουλειά γιατί όταν θέλει είναι πολύ εργατικός.
Αν τελικά ο άνθρωπος αυτός πει το ναι να τον αφήσουμε να πάει; Ξέρω ότι μεγαλώνει και πρέπει να δέχομαι τις αλλαγές αλλά είναι καιρός για κάτι τέτοιο;
Ποια είναι η κατάλληλη ηλικία για καλοκαιρινή δουλειά και μάλιστα εκτός του τόπου κατοικίας; Δεν υπάρχει – όπως φαντάζεστε – κάποια συνταγή που να μας δίνει μια συγκεκριμένη ηλικία ως την πλέον κατάλληλη. Υπάρχουν ωστόσο συγκεκριμένα κριτήρια και προϋποθέσεις που μπορούν να γίνουν οδηγός στην απόφαση των γονέων, πάντα σε συνεννόηση με τον έφηβο και λαμβάνοντας υπόψη τις επιθυμίες του.
Εκτός της ηλικίας, το κριτήριό μας για να παραχωρήσουμε τέτοιου είδους αυτονομία θα πρέπει να είναι ο βαθμός υπευθυνότητας που έχει κατακτήσει ο έφηβος, η δυνατότητά του δηλαδή να διαχειρίζεται καταστάσεις και σχέσεις με τρόπο που να μη θέτει σε κίνδυνο τη σωματική και συναισθηματική του υγεία όπως επίσης και το να κάνει επιλογές και να παίρνει αποφάσεις μέσα σε πλαίσιο σεβασμού για τον εαυτό του και τις ανάγκες του. Σε άμεση συνάρτηση με το κριτήριο αυτό της ωριμότητας, οι γονείς θα οδηγηθούν στο να εκτιμήσουν τον βαθμό της αυτονομίας που θα παραχωρήσουν από την εμπιστοσύνη που έχει κατακτήσει ο έφηβος στη μεταξύ τους σχέση.
Από την περιγραφή σας φαίνεται πως ο γιος σας είναι ένας έφηβος υπεύθυνος και αξιόπιστος που δεν έχει προδώσει την εμπιστοσύνη σας. Τον περιγράφετε ως έναν έφηβο σοβαρό και συγκροτημένο στην επιλογή των φίλων, του σχολικού προσανατολισμού και των ενδιαφερόντων του.
Η γνώμη μου είναι λοιπόν να τον εμπιστευθείτε και να του επιτρέψετε να δοκιμάσει τις δυνάμεις του. Η καλοκαιρινή δουλειά εκτός σπιτιού θα είναι ιδανική ευκαιρία για τον γιο σας να κατακτήσει δεξιότητες καθημερινής αυτοεξυπηρέτησης και να γίνει έτσι και πιο αυτόνομος στην κάλυψη των καθημερινών του αναγκών μέσα στο σπίτι. Εκτός από αυτό, θα του δώσει αίσθημα επάρκειας για τον εαυτό του και τις δυνατότητές του και αίσθημα χειραφέτησης μέσω της διαχείρισης των χρημάτων που θα κερδίσει ο ίδιος.
Όσο για τους φόβους σας, είναι απόλυτα κατανοητοί. Θα σας υπενθυμίσω όμως ότι οι έφηβοι δεν χρειάζεται να απομακρυνθούν από το σπίτι τους προκειμένου να πειραματιστούν με συμπεριφορές υψηλού κινδύνου. Το ζητούμενο δεν είναι να βρισκόμαστε δίπλα τους κάθε στιγμή ώστε να τους προστατεύουμε. Κάτι τέτοιο δεν θα ήταν ούτε δυνατό, αλλά ούτε και αναπτυξιακά λειτουργικό αφού θα στερούσε από τα παιδιά και τους εφήβους τη δυνατότητα να μάθουν μέσα από τις εμπειρίες και τα λάθη τους.
Σε κάθε περίοδο της ζωής τους προστατεύουμε τα παιδιά μας με τρόπους που ταιριάζουν στην ηλικία τους, στο βαθμό της ωριμότητάς τους και στις ιδιαιτερότητες της ιδιοσυγκρασίας τους, προσπαθώντας να διατηρούμε την ισορροπία ανάμεσα στην παροχή ασφάλειας και στην ενθάρρυνση για πρωτοβουλία. Θα σας πρότεινα λοιπόν να θεωρήσετε τους πιθανούς κινδύνους ως μια επιπλέον πρόκληση στην οποία θα χρειαστεί να ανταποκριθεί ο γιος σας. Η εξάσκηση της κριτικής του ικανότητας και της ικανότητας του για λήψη αποφάσεων θα είναι τελικά ένα πρόσθετο σημαντικό πλεονέκτημα του ανοίγματος στον εργασιακό στίβο.
Φυσικά, επειδή ο γιος σας είναι ακόμα νεαρό άτομο και επειδή αυτό θα είναι ένα πρώτο άνοιγμά του στον έξω κόσμο και μακριά από το σπίτι, θα σας πρότεινα να διατηρήσετε μια εποπτεία της κατάστασης. Με απλά λόγια, είναι σημαντικό για την ασφάλεια του παιδιού σας να γνωρίζετε τους εργοδότες και το εργασιακό περιβάλλον. Αν έχετε τη δυνατότητα, επισκεφθείτε την επιχείρηση πριν ξεκινήσει ο γιος σας να εργάζεται εκεί και μιλήστε με τους ιδιοκτήτες. Βεβαιωθείτε ότι είναι πρόσωπα στα οποία μπορείτε να έχετε εμπιστοσύνη και ζητήστε τους να σας ενημερώσουν αν αντιληφθούν από τη διάθεση και τη συμπεριφορά του ότι κάτι συμβαίνει στον γιο σας. Είναι επίσης αυτονόητο ότι χρειάζεται να αφήσετε το περιθώριο στον γιο σας να σας ανοιχτεί για οτιδήποτε τον προβληματίσει ή τον ανησυχήσει. Αφήστε του επίσης – μέσα από τη στάση σας – το περιθώριο να αλλάξει γνώμη στην περίπτωση που διαπιστώσει ότι για οποιοδήποτε λόγο δεν έχει τη δυνατότητα να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του συγκεκριμένου εγχειρήματος. Υποστηρίξτε δηλαδή την απόφασή του να αναλάβει την εργασία και ενθαρρύνετέ τον, δώστε του όμως τη δυνατότητα να αποδεσμευτεί χωρίς ενοχές και χωρίς αίσθημα μειονεξίας.
Παρόλο που η καλοκαιρινή εργασία δεν αποτελεί μέρος της δικής μας κουλτούρας, στην συλλογική εμπειρία άλλων χωρών αποτελεί ένα δοκιμασμένο στίβο απόκτησης σημαντικών για τη ζωή εμπειριών και δεξιοτήτων. Με βάση το προφίλ του γιου σας όπως το περιγράφετε, θα σας πρότεινα ανεπιφύλακτα να τον ενθαρρύνετε και είμαι αισιόδοξη ότι η εμπειρία θα αποβεί θετική τόσο για τον ίδιο, όσο και για την οικογένειά σας.
Τέλος, θα σας πρότεινα να δώσετε στον γιο σας την απάντησή μου να την διαβάσει και ο ίδιος και να μοιραστεί μαζί σας τη γνώμη του για τα ζητήματα που θίγω.