Η εγκυμοσύνη, μία από τις ενδιαφέρουσες – πλούσιες σε νέα ερεθίσματα και συναισθήματα – περιόδους στη ζωή μίας γυναίκας έχει ιδιαιτερότητες, προβλήματα, κινδύνους. Το σάκχαρο είναι ένας από αυτούς. Αποκαλούμενο και ως διαβήτης κύησης, εμφανίζεται μεν παροδικά, χρειάζεται όμως προσοχή, αφού 4 στις 10 εγκύους ενδέχεται να εμφανίσουν το πρόβλημα, κυρίως στην αρχή του τρίτου τριμήνου.
Παρά το γεγονός ότι τα επίπεδα του σακχάρου επηρεάζονται ως ένα βαθμό σε όλες τις εγκύους, ειδικοί τονίζουν εντούτοις ότι μόνον το 2% – 4% πληροί τα διαγνωστικά κριτήρια του προβλήματος.
Η παρακολούθησή του κρίνεται μάλιστα σκόπιμη μέχρι και δυο μήνες μετά τον τοκετό, οπότε η γυναίκα πρέπει να επαναλάβει τις εξετάσεις σακχάρου. Το παρηγορητικό είναι ότι η παθολογική αυτή κατάσταση κατά κανόνα εκλείπει μετά τον τοκετό, καθώς τα επίπεδα του σακχάρου επανέρχονται σε φυσιολογικά επίπεδα.
Αίτια:
Ο διαβήτης κύησης οφείλεται στο γεγονός ότι, καθώς αναπτύσσεται ο πλακούντας, αυξάνεται η αντίσταση στην ινσουλίνη. Στις περισσότερες γυναίκες ο οργανισμός αντιμετωπίζει το πρόβλημα με παραγωγή περισσότερης ινσουλίνης. Σε κάποιες άλλες, όμως, το πάγκρεας δεν καταφέρνει να ανταποκριθεί και έτσι το σάκχαρο αυξάνεται περισσότερο από το φυσιολογικό.
Πρόληψη:
Ολες οι γυναίκες, ανεξαρτήτως από το αν αντιμετωπίζουν παράγοντες κινδύνου ή έχουν σχετικό ιστορικό, θα πρέπει να κάνουν μία εξέταση, τη δοκιμασία ανοχής γλυκόζης, ανάμεσα στην 23η και την 26η εβδομάδα της κύησης.
Για την εξέταση απαιτείται νηστικό στομάχι από το προηγούμενο βράδυ και για τουλάχιστον 12 ώρες. Τις τρεις ημέρες που προηγούνται της εξέτασης, πρέπει να καταναλώνονται τουλάχιστον 200 γρ. υδατάνθρακες την ημέρα, ποσότητα που αντιστοιχεί σε 1 μερίδα δημητριακών στο πρωινό, 1 μερίδα ζυμαρικών στο μεσημεριανό, 3 φρούτα και 2 φέτες ψωμί.
Η παραμονή στο μικροβιολογικό εργαστήριο είναι τρίωρη, ώστε να γίνουν επανειλημμένως αιμοληψίες:
• Στην πρώτη, μετριέται το σάκχαρο νηστείας.
• Στη συνέχεια, καταναλώνονται 100 γρ. γλυκόζης (διαλυμένα σε ένα ποτήρι νερό). Το σάκχαρό τους θα μετρηθεί ξανά με 3 αιμοληψίες μετά από 1, 2 και 3 ώρες αντίστοιχα.
Παθολογία:
Η σχετική διάγνωση, και για να μπορεί να θεωρηθεί το πρόβλημα υπαρκτό, απαιτεί τουλάχιστον δυο τιμές μεγαλύτερες από τις παρακάτω φυσιολογικές:
• γλυκόζη νηστείας μέχρι 95 mg/dl.
• Στα 60΄ μέχρι 180 mg/dl.
• Στα 120΄ μέχρι 155 mg/dl.
• Στα 180΄ μέχρι 140 mg/dl.
Αν βρεθούν τουλάχιστον δύο τιμές χαμηλότερες από 65mg/dl, πρόκειται για προδιαβητική κατάσταση (εξαιτίας υπερβολικής έκκρισης ινσουλίνης). Χρειάζεται να συμβουλευτείτε διαβητολόγο για να σας δώσει οδηγίες (π.χ. συχνά γεύματα).
Προσοχή!
Ορισμένοι γυναικολόγοι συστήνουν τη μίνι καμπύλη (εξέταση με μικρότερη ποσότητα γλυκόζης και λιγότερες αιμοληψίες), αλλά πρόκειται για αμφιλεγόμενη, αν όχι και λανθασμένη, πρακτική. Ολες οι γυναίκες θα πρέπει να κάνουν την καμπύλη με 100 γρ. γλυκόζης και 4 αιμοληψίες.
Θεραπεία:
Στην περίπτωση διάγνωσης διαβήτη, πρέπει να απευθυνθείτε σε διαβητολόγο και διαιτολόγο: οι οδηγίες τους θα σας βοηθήσουν να ρυθμίσετε το πρόβλημα.
• Με σωστή διατροφή, ελαφριά άσκηση και τακτικές μετρήσεις του σακχάρου του αίματος.
• Σε κάποιες περιπτώσεις ίσως χρειαστεί να πάρετε ινσουλίνη, αφού τα αντιδιαβητικά φάρμακα αντενδείκνυνται στην εγκυμοσύνη.
• Επίσης, πρέπει να κάνετε συχνά υπερηχογραφήματα για να παρακολουθείτε την ανάπτυξη του μωρού και την ποσότητα του αμνιακού υγρού, που τείνει να αυξάνεται όταν το σάκχαρο δεν είναι καλά ρυθμισμένο.
Οι έγκυες που κινδυνεύουν περισσότερο:
• Εχουν οικογενειακό ιστορικό διαβήτη τύπου 2.
• Εχουν ατομικό ιστορικό παθολογικής εξέτασης ανοχής γλυκόζης.
• Εχουν παρουσιάσει σάκχαρο στα ούρα (σακχαρουρία) σε πρόσφατη εξέταση ούρων.
• Είναι παχύσαρκες ή έχουν πάρει πολλά κιλά στην εγκυμοσύνη.
• Είναι μεγαλύτερες από 25 ετών.
• Είχαν παρουσιάσει σε προηγούμενη εγκυμοσύνη το ίδιο πρόβλημα.
• Εχουν γεννήσει μεγαλόσωμα μωρά.
• Αντιμετώπισαν αυτόματη αποβολή (πριν από την 20ή εβδομάδα).
• Είχαν αυξημένη ποσότητα αμνιακού υγρού σε προηγούμενη εγκυμοσύνη.
Η σημασία της σωστής διατροφής
Προτιμήστε:
• Αφθονα φρούτα και λαχανικά, για να παίρνετε τις βιταμίνες τους, αλλά κυρίως τις φυτικές τους ίνες.
• Τρόφιμα ολικής άλεσης, γιατί θα σας χορτάσουν χωρίς να σας ανεβάσουν τόσο το σάκχαρο.
• Γαλακτοκομικά, χαμηλά σε λιπαρά.
• Ελαιόλαδο, αλλά με μέτρο, γιατί έχει πολλές θερμίδες.
• Τα απαραίτητα λιπαρά οξέα (ω-3 και ω-6) από ψάρια, ξηρούς καρπούς κλπ.
• Απαχο κρέας και κοτόπουλο.
Αποφύγετε:
• Τρόφιμα με απλά σάκχαρα (γλυκά, χυμούς, λευκό ψωμί, προϊόντα ζύμης), γιατί αυξάνουν τα επίπεδα γλυκόζης του αίματος και συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στην ανάπτυξη διαβήτη κύησης.
• Τα σπορέλαια, τα υδρογονωμένα ή τα μερικώς υδρογονωμένα λίπη που υπάρχουν σετυποποιημένα τρόφιμα, πατατάκια, μπισκότα, κρουασάν και τηγανητές πατάτες εμπορίου.
• Τρόφιμα σε κονσέρβες ή προτηγανισμένα και προμαγειρεμένα τρόφιμα.
Καταναλώστε με μέτρο:
• Πατάτες, μακαρόνια και ρύζι, που μπορεί να αυξήσουν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα, κυρίως όταν καταναλώνονται ως κυρίως γεύμα και όχι ως συνοδευτικό πρωτεΐνης (κρέας, ψάρι, κοτόπουλο).
Μπορεί να υπάρξουν επιπλοκές;
Αν ο διαβήτης κύησης διαγνωστεί έγκαιρα, ρυθμιστεί και παρακολουθείται συστηματικά, η εγκυμοσύνη μπορεί να συνεχιστεί φυσιολογικά. Διαφορετικά, ενδέχεται να προκληθούν προβλήματα:
• Στην έγκυο (π.χ. αυξημένο αμνιακό υγρό, υπέρταση, προεκλαμψία ή εκλαμψία).
• Στον τοκετό (τα μωρά αυτά είναι ιδιαίτερα μεγάλα και πρέπει να γίνει καισαρική). Συνήθως, οι γυναικολόγοι επιλέγουν την προγραμματισμένη καισαρική τομή στην 38η εβδομάδα της κύησης, σε περίπτωση που η μητέρα έχει διαβήτη κύησης.
• Στο έμβρυο (π.χ. να εμφανίσει υπογλυκαιμία αμέσως μετά τη γέννηση, πνευμονική ανωριμότητα).
Άρης Τσιγκρής – Μαιευτήρας Γυναικολόγος – Χειρουργός-aristsigris.gr