Ο εφιάλτης κάθε γονιού… Η ώρα που θα αφήσει το παιδί στο σπίτι. Μόνο του!!! Eίναι αρκετά μεγάλο αλλά και αρκετά… μικρό! Αν χρειαστεί να μείνει μόνο στο σπίτι, ακόμα και μόνο για λίγη ώρα ή λίγα λεπτά, του έχετε δώσει τα απαραίτητα μαθήματα «επιβίωσης»;
Από πότε μπορούν να μένουν μόνα τους στο σπίτι; Δεν υπάρχει συγκεκριμένη ηλικία από την οποία και μετά θεωρείται «νόμιμο» να μπορούμε να αφήνουμε τα παιδιά μας μόνα τους φεύγοντας από το σπίτι. Το μικρό μας χρειάζεται «επιτήρηση» ακόμη και όταν δεν είμαστε εκεί, γιατί ακόμα και στο κλειστό περιβάλλον του σπιτιού δεν είναι πάντα ασφαλές. Στην καθημερινότητα, βέβαια, αποδεικνύεται ότι δεν μπορούμε να τηρήσουμε από ένα σημείο και μετά αυτό τον κανόνα, οπότε η ασφάλεια του παιδιού μας κρίνεται από το πόσο «ώριμο» είναι, από το εάν το έχουμε βοηθήσει να συνειδητοποιήσει τη σημασία των κινδύνων που υπάρχουν.
5 μέτρα εμπιστοσύνης
Σήμερα είμαστε περισσότερο επιφυλακτικοί και διστακτικοί από ό,τι οι προηγούμενες γενιές. Γι αυτό δεν αφήνουμε ποτέ ένα παιδί μόνο στο σπίτι -ούτε καν για λίγο- αν δεν είμαστε σίγουροι για δύο στοιχεία: Την ασφάλεια και την εμπιστοσύνη. Ας δούμε παρακάτω τον τρόπο με τον οποίο θα σιγουρευτούμε:
- Αξιολογούμε την ωριμότητα του παιδιού
Παρόλο που από την ηλικία των 10 περίπου χρόνων και μετά θεωρούμε ότι ένα παιδάκι είναι ώριμο γι αυτό το βήμα, η ηλικία δεν πρέπει να αποτελεί κριτήριο για τέτοιου είδους αποφάσεις. Μερικά δεκάχρονα μπορούν να τα καταφέρουν πολύ καλά μόνα τους, όμως κάποια άλλα εξακολουθούν να είναι ακόμα παρορμητικά. Κάποια παιδιά πάλι είναι πιο ώριμα, πιο υπεύθυνα, πιο ικανά και με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση από ότι άλλα μεγαλύτερα παιδιά. Έτσι μπορεί να είναι σωστό ν’ αφήσετε μόνο για λίγο ένα δεκάχρονο και λάθος να κάνετε το ίδιο με ένα δωδεκάχρονο. Και κυρίως μην πέσετε στην παγίδα να το κάνετε επειδή το κάνει κάποιος άλλος που έχει παιδάκι της ίδιας ηλικίας με το δικό σας.
- Λαμβάνουμε υπόψη την άποψή του
Το παιδί μπορεί να είναι ώριμο και υπεύθυνο, όμως είναι πιθανό να μην του αρέσει να μένει μόνο στο σπίτι. Μη συνδέετε το βήμα αυτό με υπερβολικές προσδοκίες. Είναι λάθος να το πιέζουμε να το κάνει αν δεν θέλει. Μπορεί να νιώθει φόβο ή ανασφάλεια. Αν, πάντως, θεωρήσουμε ότι υποβόσκει κάποια φοβία, καλό θα ήταν να το συζητήσουμε μαζί του, ελέγχοντας σε ποιο βαθμό αυτό επηρεάζει τη συμπεριφορά του, π.χ. δεν θέλει να μείνει μόνο του ακόμα και για να πεταχτούμε μόνο μέχρι το κοντινό περίπτερο ή για να πληρώσουμε τα κοινόχρηστα; Σε περίπτωση που κάτι τέτοιο ισχύει ίσως χρειάζεται να ζητήσουμε την συμβουλή κάποιου ειδικού. Φυσικά μπορεί να ισχύει και το αντίθετο. Δηλαδή, το παιδί να επιμένει να μείνει μόνο στο σπίτι βρίσκοντας διάφορα προσχήματα, π.χ. να μην θέλει να έρθει μαζί μας σε κάποια επίσκεψη. Το ζήτημα αυτό συχνά συνδέεται με το αίτημα του παιδιού για περισσότερη ανεξαρτησία και ελευθερία και ο τρόπος που θα το αντιμετωπίσουμε θα επηρεάσει στο μέλλον και το θέμα των εξόδων. Η απόφαση για το πότε και το αν θα μείνει μόνο το παιδί πρέπει να προέρχεται πάντα από τους γονείς κι όχι από το παιδί. Δεν πρέπει να είμαστε εκ των προτέρων απόλυτοι και απαγορευτικοί. Συζητάμε μαζί του για το τι είναι κατάλληλο και τι όχι σε σχέση με την προσωπικότητα και την ηλικία του αλλά και τη γραμμή της οικογένειας.
- Προνοούμε για το ζήτημα της ασφάλειας
Είτε το αφήνουμε μόνο για λίγα λεπτά, είτε για λίγη ώρα είναι σημαντικό να του υποδείξουμε με σαφήνεια το πλαίσιο για την περιφρούρηση της ασφάλειάς του. Δηλαδή:
- Πώς να είναι προσεχτικό με την πόρτα. Του δείχνουμε πώς να κλειδώνει την πόρτα, να έχει τα παράθυρα ασφαλισμένα αν μένουμε σε χαμηλό όροφο, να χρησιμοποιεί τα θυροτηλέφωνα ή τη θυροτηλεόραση όταν χτυπάει το κουδούνι, να μην ανοίγει παρά μόνο σε πρόσωπα που του έχουμε εμείς πει, για παράδειγμα στη γιαγιά του. Κάτι άλλο που χρειάζεται να προσέχουμε στα παιδιά είναι η παρορμητικότητά τους. Μπορούμε να κάνουμε και μερικές πρόβες με συγκεκριμένα παραδείγματα, π.χ. «Τι θα έκανες αν ένα τσούρμο παιδιά σου χτυπούσε την πόρτα;».
- Πώς να απαντά στο τηλέφωνο και να παίρνει μηνύματα. Να μη δίνει πληροφορίες (π.χ. όνομα ή διεύθυνση) σε άτομα που δεν γνωρίζει και, κυρίως, να μην αποκαλύπτει αν είναι μόνο στο σπίτι.
- Πώς να καλέσει σε άμεση βοήθεια αν συμβεί κάτι. Πρέπει να θυμόμαστε ότι τα παιδιά, ακόμα κι αν είναι μεγάλα, δεν τα καταφέρνουν καλά με γενικές υποδείξεις, π.χ. «κάλεσε βοήθεια». Θα πρέπει να του εξηγήσουμε ακριβώς τι πρέπει να κάνει σε περίπτωση κινδύνου. Επομένως, πρέπει να κολλήσουμε σε συγκεκριμένο σημείο του σπιτιού ένα χαρτί με τα κινητά μας τηλέφωνα, αριθμούς ατόμων εμπιστοσύνης και τηλέφωνα έκτακτης ανάγκης.
- Καθορίζουμε το πλαίσιο των κανόνων
Μόλις νιώσουμε ότι το παιδί είναι έτοιμο πρέπει να καθίσουμε και να μιλήσουμε για τους κανόνες τους οποίους χρειάζεται να κατανοήσει και να εφαρμόζει κάθε φορά που μένει μόνο στο σπίτι. Είναι σημαντικό να καταλάβει ότι η βασική παράμετρος για το συγκεκριμένο προνόμιο είναι η εμπιστοσύνη. Εξηγούμε με σαφήνεια τους κανόνες, π.χ. όχι φίλοι στο σπίτι όταν λείπουμε, όχι μαγειρέματα, όχι χρήση υπολογιστή, όχι τηλεφωνήματα εκτός και αν προκύψει έκτακτη ανάγκη.
- Αποφασίζουμε για τη διάρκεια και τη συχνότητα
Έχει ιδιαίτερη σημασία πόση ώρα θα αφήσουμε μόνο το παιδί στο σπίτι και πόσο συχνά το κάνουμε αυτό. Καλό είναι να προσεγγίσουμε σταδιακά αυτή τη δοκιμασία, ακόμα κι αν έχουμε απόλυτη εμπιστοσύνη στο παιδί. Ξεκινάμε αφήνοντάς το για δέκα ή δεκαπέντε λεπτά μόνο για να πάμε στο κοντινό σούπερ μάρκετ για ψώνια. Αν δεν υπάρξει πρόβλημα, μπορούμε να το επαναλάβουμε την επόμενη εβδομάδα. Ωστόσο, πρέπει να αποφεύγουμε να το αφήνουμε μόνο τις ίδιες μέρες και ώρες κάθε φορά. Ακόμα κι όταν το παιδί τα καταφέρνει μια χαρά, δεν πρέπει να μένει μόνο του περισσότερο από μία με μιάμιση ώρα. Ας θυμόμαστε: Τα παιδιά βαριούνται γρήγορα και η ανία συνήθως είναι κακός σύμμαχος της ασφάλειας…
Οι παγίδες της μοναξιάς
Υπάρχουν μερικές πολύ συνηθισμένες πηγές κινδύνου για τα παιδιά που μένουν μόνα στο σπίτι, ανεξάρτητα από το πόσο ώριμα τα θεωρείτε. Γι αυτό πάρτε τα μέτρα σας προκαταβολικά! Ιδού, ορισμένα χαρακτηριστικά παραδείγματα
- Τηλέφωνο, τηλεόραση και ηλεκτρονικός υπολογιστής
Θυμηθείτε ότι το μέτρο και τα όρια μπορούν εύκολα να παραβιαστούν. Είναι αδύνατον να ελέγξετε τι θα δει στην τηλεόραση. Στο τηλέφωνο μπορείτε να βάλετε φραγή αποτρέποντας ή επιτρέποντας συγκεκριμένες κλήσεις ή περιορισμένη διάρκεια σε κάθε τηλεφώνημα, ενώ στον υπολογιστή μπορείτε να περάσετε κωδικό ή πρόγραμμα προφύλαξης που επιτρέπει την πρόσβαση σε ορισμένες μόνο διευθύνσεις στο διαδίκτυο.
- Φίλοι «επισκέπτες»
Κάποιοι γονείς δεν επιτρέπουν φίλους στο σπίτι όταν αφήνουν το παιδί μόνο γιατί η ευθύνη είναι διπλή. Σίγουρα πάντως δεν αφήνουμε το παιδί μόνο με ένα φίλο που δεν γνωρίζουμε καλά. Όπως εξηγεί ο κ. Γκρέκας, δύο ή περισσότερα παιδάκια -κι αυτό ισχύει και για τα αδερφάκια- αποκτούν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση για… σκανταλιές!
- Το μικρότερο αδερφάκι
Μπορεί να είναι αρκετά μεγάλο για να μείνει μόνο, αλλά όχι τόσο μεγάλο ώστε να προσέχει και το μικρότερο αδερφάκι του. Θυμηθείτε ότι ακόμα και στην εφηβεία ένα παιδί δεν είναι τόσο ώριμο ώστε να είναι υπεύθυνο για baby-sitting.
Φλώρα Κασσαβέτη – Λάμπρος Γκρέκας – kids.in.gr