Ο συμβολισμός και τα πιο ωραία έθιμα της Πρωτομαγιάς

Η Πρωτομαγιά είναι η πιο μεγάλη γιορτή της άνοιξης! Είναι η μέρα που γιορτάζεται η αναγέννηση της φύσης. Είναι μία από τις λίγες αργίες που δεν κρύβουν κάποιο θρησκευτικό λόγο. 

Συμβουλές υγείας και φροντίδας για βρέφη και παιδιά

[babyPostAd]Οι ιστορικές πηγές αποκαλύπτουν ότι είναι ένα έθιμο που εντοπίζεται από τα βάθη των αρχαίων χρόνων και αποτελεί ένα σημαντικό κομμάτι της λαογραφικής μας παράδοσης που μας επιτρέπει να απολαύσουμε τη φύση στην ομορφότερη εκδοχή της. Παράλληλα, από τον 19ο αιώνα αποτελεί και ημέρα μνήμης για τους αγώνες κατοχύρωσης των εργατικών δικαιωμάτων.

«Πρωτομαγιά, τα λούλουδα γιορτάζουν και τα πουλιά τα “ταίρια” τους φωνάζουν. Τραγουδούν το Μάη, Μάη γύρω στα κλαδιά, τραγουδούν το Μάη, Μάη στην αμυγδαλιά.».

Τα τραγούδια, οι αναπαραστάσεις, οι προλήψεις, οι γιορτινές συνήθειες, τα έθιμα και οι συμβολισμοί ανθούσαν και παράλλαζαν από περιοχή σε περιοχή της χώρας μας για τη μέρα της Πρωτομαγιάς.

Στην Ελλάδα το πιο διαδεδομένο έθιμο είναι η δημιουργία του πρωτομαγιάτικου στεφανιού φτιαγμένο από καρπούς και λουλούδια κομμένα από τους αγρούς, έθιμο που αποτελεί μια ιδιαίτερα ευχάριστη δραστηριότητα τόσο για τα παιδιά όσο και για τους μεγάλους, που «χαρίζει» στους ενοίκους του σπιτιού υγεία, καλοτυχία και ευφορία. Το κρεμούν στην εξώπορτα ή το μπαλκόνι όπου και το κρατούν μέχρι τις 23 Ιουνίου, παραμονή του Αϊ – Γιάννη του Κλήδονα, οπότε και το καίνε.

Οι αγρότες ωστόσο φτιάχνουν τα πρωτομαγιάτικα στεφάνια με κάπως διαφορετικό τρόπο.

Στη Σέριφο κρεμούν αποβραδίς στην πόρτα του σπιτιού τους ένα στεφάνι από λουλούδια, προσθέτοντας όμως και τσουκνίδες, κριθάρι και σκόρδο. Στην Αγιάσο της Λέσβου, βάζουν μέσα στα λουλουδένια στεφάνια τους και “δαιμοναριά”, άγριο χόρτο με πλατιά φύλλα και κίτρινα λουλούδια για να δαιμονίζονται οι γαμπροί. Στα μέρη της Μικράς Ασίας σε κάθε στεφάνι έβαζαν, εκτός από λουλούδια, ένα σκόρδο για τη βασκανία, ένα αγκάθι για τον εχθρό κι ένα στάχυ για την καλή σοδειά. Στις περιοχές της Σμύρνης, την παραμονή της Πρωτομαγιάς, οι αγρότες πήγαιναν στην εξοχή, για να κόψουν οτιδήποτε είχε καρπό: σιτάρι, κριθάρι, σκόρδα, κρεμμύδια, κλαδιά συκιάς με τα σύκα, κλαδιά αμυγδαλιάς με τα αμύγδαλα, κλαδιά ροδιάς με τα ρόδια.

Πέρα από τον παραδοσιακό μαγιάτικο στεφάνι που έχει σήμερα την τιμητική του πολλά και σχεδόν άγνωστα είναι τα έθιμα που γιορτάζονται την ημέρα αυτή απ’ άκρη σ’ άκρη σε όλη την χώρα μας και μάλιστα κάποια αναβιώνουν ακόμα και στις μέρες μας.

Στην Σκόπελο πλέκουν στεφάνια με λουλούδια και τα χαρίζει η νύφη στην πεθερά. Το στεφάνι πρέπει να έχει οπωσδήποτε μια μεγάλη κορδέλα, που την δένουν φιόγκο και στερεώνουν επάνω του ένα χρυσό νόμισμα, τον πρώτο χρόνο. Συνοδεύεται με καλαθάκι γεμάτο κουλουράκια και την απαραίτητη κανάτα, που περιέχει γάλα και καφέ. Στην Κοζάνη, τα χαράματα της Πρωτομαγιάς όλα τα κορίτσια του χωριού ντύνονται με τοπικές παραδοσιακές φορεσιές και βγαίνουν έξω από το χωριό. Εκεί μαζεύουν λουλούδια και κάνουν στεφάνια. Τρίβουν τα μάγουλά τους για να κοκκινίσουν με τις «κουκλίτσες» (παπαρούνες) και δένουν στο κεφάλι ή στη μέση χλωρή βρίζα για να μην πονούν. Στη συνέχεια χορεύουν και τραγουδούν παλαιά δημοτικά τραγούδια που αναφέρονται στο Μάη. Στα Δωδεκάνησα, μαζεύουν ένα λουλούδι που το λένε “ανοιχτομάτη” και πιστεύουν πως όποιος το έχει είναι πάντα γερός και τυχερός. Σε νησιά του Αιγαίου τα κορίτσια μάζευαν τα λουλούδια από την παραμονή. Την Πρωτομαγιά, σηκώνονταν την αυγή έπαιρναν μαζί τους τα λουλούδια και πήγαιναν στα πηγάδια να φέρουν το «αμίλητο νερό» (αμίλητο γιατί το κουβαλούσαν χωρίς να μιλούν). Όταν το έφερναν στο σπίτι, πλένονταν όλοι με αυτό.

Σε διάφορα χωριά της Κέρκυρας, την τιμητική του έχει το Μαγιόξυλο. Οι κάτοικοι περιφέρουν έναν κορμό κυπαρισσιού, σκεπασμένο με κίτρινες μαργαρίτες που γύρω του έχει ένα στεφάνι με χλωρά κλαδιά. Με το μαγιόξυλο αυτό, οι νέοι εργάτες ντυμένοι με κάτασπρα παντελόνια και πουκάμισα και κόκκινα μαντήλια στο λαιμό βγαίνουν στους δρόμους, τραγουδώντας το Μάη.

Ένα πολύ θεατρικό έθιμο που το συναντάμε σε περιοχές όπως ο Βόλος, το Ζαγόρι της Ηπείρου, ο Καστανιάς Στυμφαλίας, είναι η Ανάσταση του Μαγιόπουλο, ή αλλιώς Φουσκοδένδρι ή Ζαφείρη. Ένας έφηβος στολισμένος με λουλούδια και φύλλα παριστάνει στους αγρούς τον πεθαμένο Διόνυσο. Οι κόρες του χωριού του τραγουδούν τον “Κορμό” ένα θρηνητικό τραγούδι με σκοπό να τον αναστήσουν και μαζί με αυτόν και ολόκληρη τη φύση. Το έθιμο αυτό το βρίσκουμε και στο Ξηροχώρι Ευβοίας, συνδυασμένο με την παράκληση για βροχή. Εκεί ένας χωρικός, ντυμένος σ’ όλο του το σώμα με λουλούδια και κλαδιά ελιάς, καρυδιάς και άλλων δέντρων, λέγεται Πιπεριά. Στο κεφάλι του έχει στεφάνι από λουλούδια και στο στήθος του ένα μεγάλο κουδούνι κρεμασμένο. Άλλοι πέντε ή έξι άντρες τον συνοδεύουν και τραγουδούν, καθώς αυτός γυρίζει από σπίτι σε σπίτι και χορεύει.

Εσείς πού θα πιάσετε το Μάη φέτος; Μήπως να ψάξετε και να ανακαλύψετε μέρη που αναβιώνουν ακόμα και σήμερα κάποια από αυτά τα έθιμα και να τα γνωρίσετε από κοντά;

Πηγή:   mothersbird.gr