της Μαριλένα Πούλλου, Νοσηλεύτρια
Αίμα ομφάλιου λώρου
Το αίμα ομφάλιου λώρου, το οποίο επίσης ονομάζεται αίμα του πλακούντα, είναι το αίμα που παραμένει στον ομφάλιο λώρο και στον πλακούντα μετά τη γέννηση του παιδιού. Συνήθως, μετά τη γέννηση ενός παιδιού, το αίμα ομφάλιου λώρου αχρηστεύεται μαζί με τον πλακούντα και τον ομφάλιο λώρο διότι αποτελούν υπολείμματα της γέννας.
Τι είναι τα αρχέγονα κύτταρα;
Τα αρχέγονα κύτταρα είναι τα κύτταρα που δημιουργούν τον μυελό των οστών, παράγουν και ανανεώνουν κατά εκατομμύρια ανά ώρα το αίμα του οργανισμού μας. Δημιουργούν τη βάση για το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Συνεχώς πολλαπλασιάζονται και δημιουργούν τα κύτταρα που συνθέτουν το αίμα του οργανισμού όπως:
Α. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια, τα οποία μεταφέρουν οξυγόνο στον οργανισμό.
Β. Τα λευκά αιμοσφαίρια, τα οποία αποτελούν την άμυνα του οργανισμού στις ασθένειες.
Γ. Τα αιμοπετάλια που βοηθούν στην πήξη του αίματος μετά από πληγή.
Με αυτό τον τρόπο ανανεώνουν το αίμα μας, το μυελό των οστών και το ανοσοποιητικό μας σύστημα.
Τα αρχέγονα κύτταρα βρίσκονται σε μεγάλη περιεκτικότητα στο αίμα ομφάλιου λώρου του παιδιού. Αποτελούν τα δομικά υλικά του αιματολογικού, ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού.
Υπάρχουν τρεις πηγές αρχέγονων κυττάρων:
Α. Μυελός των Οστών
Β. Κυκλοφοριακό Αίμα (το αίμα που κυκλοφορεί στο σώμα)
Γ. Αίμα Ομφάλιου Λώρου
Πώς χρησιμοποιούνται τα αρχέγονα κύτταρα;
Σήμερα, τα αρχέγονα κύτταρα χρησιμοποιούνται κυρίως στην ιατρική για μεταμοσχεύσεις, με στόχο τη δημιουργία μυελού των οστών. Ο μυελός των οστών στην συνέχεια παράγει το αίμα και δημιουργεί το ανοσοποιητικό μας σύστημα.
Για διάφορες ασθένειες όπως η λευχαιμία, χρειάζεται χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία ώστε να καταστραφούν τα ανεπιθύμητα κύτταρα. Στις περιπτώσεις που η χημειοθεραπεία καταστρέψει μαζί με τα ανεπιθύμητα κύτταρα και τα υγιή κύτταρα του ασθενούς, η μεταμόσχευση αρχέγονων κυττάρων είναι απαραίτητη για τη δημιουργία καινούργιου μυελού των οστών. Ακολούθως, ο μυελός των οστών παράγει και τροφοδοτεί τον οργανισμό με κύτταρα αίματος και δημιουργεί καινούργιο ανοσοποιητικό σύστημα.
Η χρήση αρχέγονων κυττάρων για πρόσθετες ιατρικές εφαρμογές, υπήρξε το επίκεντρο εργαστηριακών ερευνών, με ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Η δυνατότητα των αρχέγονων κυττάρων του αίματος ομφάλιου λώρου να μεταλλάσσονται σε άλλα είδη κυττάρων, είναι μία πρόσφατη ανακάλυψη που προσδίδει ελπίδες θεραπείας πολλών άλλων ασθενειών ή παθήσεων, όπως η νόσος πάρκινσον, κατά πλάκας σκλήρυνση, αποκατάσταση της ζημιάς εγκεφάλου μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο, αποκατάσταση κλειστών αρτηριών της καρδίας με την δημιουργία αιμοφόρων αγγείων για αποφυγή εγχείρισης bypass.
Γιατί χρησιμοποιούνται τα αρχέγονα κύτταρα από το αίμα ομφαλίου λώρου
α. Πιο εύκολη ταύτιση
Υπάρχει σχετικά μεγάλη δυσκολία εξεύρεσης συμβατού δότη μυελού των οστών διότι απαιτείται σημαντικός βαθμός ταύτισης του μοσχεύματος δότη με τον λήπτη. Σε αντίθεση, τα αρχέγονα κύτταρα από ομφάλιο λώρο, έχουν χρησιμοποιηθεί επιτυχώς με μειωμένο βαθμό ταύτισης (ιστοσυμβατότητας) δότη – λήπτη. Ο λόγος είναι ότι τα κύτταρα από τον ομφάλιο λώρο είναι «ανώριμα» κύτταρα, συνεπώς λιγότερο αναγνωρίσιμα από τον οργανισμό όταν μεταμοσχευτούν σε σύγκριση με τον μυελό των οστών.
Η αντίδραση απόρριψης μοσχεύματος έναντι ξενιστού ή Graft Vs Host Disease GVHD είναι μία από τις πλέον συνήθεις επιπτώσεις που μπορεί να οδηγήσουν στον θάνατο του ασθενούς, ο οποίος έχει υποβληθεί σε μεταμόσχευση αρχέγονων κυττάρων ή μυελού των οστών. Το σύμπτωμα GVHD συμβαίνει όταν ο οργανισμός του δέκτη αναγνωρίσει τα αρχέγονα κύτταρα που έχουν μεταμοσχευτεί ως ξένο σώμα και εκδηλώσει τάση απόρριψης. Όταν χρησιμοποιηθούν κύτταρα από ομφάλιο λώρο, η συχνότητα της τάσης που εκδηλώνει ο οργανισμός για απόρριψη μοσχεύματος σε σύγκριση με τον μυελό των οστών, είναι σημαντικά μειωμένη. Ο λόγος είναι διότι τα κύτταρα από τον ομφάλιο λώρο είναι «ανώριμα» κύτταρα και ο οργανισμός δεν τα αναγνωρίζει ως ξένο σώμα, στο βαθμό που αναγνωρίζει τα ίδια κύτταρα από τον μυελό των οστών. Επειδή είναι λιγότερο αναγνωρίσιμα από τον οργανισμό του λήπτη, η πιθανότητα εκδήλωσης τάσης απόρριψης είναι σημαντικά μειωμένη σε σύγκριση με τις περιπτώσεις μυελού των οστών. Αυτό επίσης συμβάλλει θετικά στην αύξηση των πιθανοτήτων καταλληλότητας των συγκεκριμένων κυττάρων για τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας.
β. Άμεση διαθεσιμότητα
Τα αρχέγονα κύτταρα από τον ομφάλιο λώρο, όταν φυλαχτούν, είναι διαθέσιμα αμέσως, αν προκύψει ανάγκη, προτού εξελιχθεί η ασθένεια (άμεση θεραπεία περιορίζει την εξέλιξη της ασθένειας), σε αντίθεση με τη χρονοβόρα, αβέβαιη διαδικασία της εξεύρεσης συμβατού δότη μυελού των οστών.
Το μέλλον της χρησιμοποίησης αρχέγονων κυττάρων
Μέχρι σήμερα, τα αρχέγονα κύτταρα που λήφθηκαν από τον ομφάλιο λώρο, χρησιμοποιήθηκαν σε περισσότερες από 3000 μεταμοσχεύσεις σε παιδιά και ενήλικες. Σε αρκετές περιπτώσεις, τα αρχέγονα κύτταρα χρησιμοποιήθηκαν για το αδελφάκι του μωρού. Άλλες μεταμοσχεύσεις έγιναν στο ίδιο το νεογέννητο, στη μητέρα του νεογέννητου, στον πατέρα ή στα ξαδέλφια.
Μόνο τα δύο τελευταία χρόνια, έρευνες κατέδειξαν ότι τα αρχέγονα κύτταρα μπορούν να μεταλλάσσονται σε άλλα είδη κυττάρων που βρίσκονται στον ανθρώπινο οργανισμό. Τα αρχέγονα κύτταρα έχουν χαρακτηριστεί ως μια σημαντική βιολογική πηγή. Γι αυτό οι επιστήμονες διενεργούν συνεχείς έρευνες ώστε να ανακαλύψουν την δυναμική της μελλοντικής εφαρμογής των αρχέγονων κυττάρων για την θεραπεία ασθενειών, όπως η νόσος πάρκινσον, κατά πλάκα σκλήρυνση, καρδιακές παθήσεις, εγκεφαλικά επεισόδια κτλ.
Φύλαξη αίματος ομφαλίου λώρου – Λόγοι
Εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες έχουν επιλέξει να φυλάξουν τα αρχέγονα κύτταρα του αίματος ομφάλιου λώρου των παιδιών τους. Με βάση διάφορες αναφορές, μία στις τέσσερις οικογένειες που έχουν φυλάξει το αίμα από τον ομφάλιο λώρο του νεογέννητου τους, σε συγκεκριμένη Τράπεζα αίματος ομφάλιου λώρου, είναι άτομα που απασχολούνται στον ιατρικό κλάδο. Αυτοί μπορούν να αντιληφθούν – αξιολογήσουν καλύτερα τα δεδομένα. Οι περισσότεροι δεν έχουν άμεση ανάγκη χρησιμοποίησης του αίματος αλλά γνωρίζοντας τις σημερινές ιατρικές εφαρμογές και αντιλαμβάνοντες τις μελλοντικές προοπτικές αξιοποίησης των αρχέγονων κυττάρων του νεογέννητου παιδιού τους, προχωρούν στην φύλαξη ως μια βιολογική πηγή για το μέλλον.
Φύλαξη αίματος ομφαλίου λώρου – Μία ευκαιρία που παρουσιάζεται μόνο μία φορά στη ζωή, την ώρα της γέννησης του παιδιού.
Οι γιατροί, είναι επίσης αισιόδοξοι όσον αφορά την μελλοντική χρήση των αρχέγονων κυττάρων που λαμβάνονται από το αίμα ομφάλιου λώρου, στον αναπτυσσόμενο τομέα της ιατρικής και συγκεκριμένα για εφαρμογές γονιδιακών θεραπειών.
Το αίμα ομφάλιου λώρου του παιδιού είναι πάντα απολύτως ιστοσυμβατό για το ίδιο το παιδί. Υπάρχουν επίσης μία στις τέσσερις πιθανότητες να είναι συμβατό με τα αδελφάκια του. Τα κύτταρα αυτά είναι ανώριμα, λιγότερο αναγνωρίσιμα από τον οργανισμό, ως ξένο σώμα, σε περίπτωση που μεταμοσχευτούν. Για τον λόγο αυτό μπορούν να χρησιμοποιηθούν με μικρότερο βαθμό ιστοσυμβατότητας από ότι ο μυελός των οστών, κατ’ επέκταση αυξάνονται οι πιθανότητες χρησιμοποίησης τους από τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας.
Πηγή: paidiatros.com
Το διαβάσαμε στο mommyandthecity.gr