Μεγάλος φόβος να χαθεί η εμπιστοσύνη των παιδιών μας, προς το πρόσωπό μας, έπειτα από ένα αθώο ψέμα.
Ας προσπαθούμε να μην τα παραπληροφορούμε ούτε όταν πρόκειται για «το καλό τους».
Ένα προσόν των παιδιών είναι, όταν κάποιος τους μιλάει με αγάπη και όρεξη να τους εξηγήσει, ακούνε και καταλαβαίνουν. Αλλά πρώτα πρέπει να τους μιλάμε μέσα από τις πράξεις μας. Είναι το γνωστό σε όλους «παράδειγμα». Αυτό είναι που βοηθάει στην κατανόηση του κάθε κανόνα.
Ακούμε κάποιους γονείς που λένε «δεν καταλαβαίνει το παιδί», το σωστό είναι «δεν το βοηθάω να καταλάβει γι’ αυτό και δε θέλει να καταλάβει».
Προτιμότερο είναι να ακούγονται αλήθειες, με όποιο τίμημα.
Αν είμαστε εμείς ειλικρινείς απέναντί τους , μαθαίνουν να είναι ειλικρινείς άνθρωποι.
Να αναφέρω πως το όποιο τίμημα φαντάζει μικρό μπροστά στην απογοήτευση τους όταν γκρεμιστεί η εμπιστοσύνη τους προς εμάς.
Όταν το παιδί είναι πολύ μικρό δεν γνωρίζει ακόμα απλά πράγματα. Παράδειγμα δεν ξέρει πως αυτό που καθόμαστε λέγεται καρέκλα. Αν εμείς του πούμε πως λέγεται τραπέζι θα υιοθετήσει αυτή την πληροφορία και θα την αποθηκεύσει.
Εμείς έχουμε ρόλο διδάσκαλου και στα μικρά τους ματάκια φαντάζουμε σπουδαίοι επιστήμονες – παντογνώστες. Μας έχουν απόλυτη εμπιστοσύνη ότι και αν πούμε.
Θα μου πείτε πως κανένας από σας δεν έχει παραπληροφορήσει το παιδί του.
Πάμε λοιπόν σε παραδείγματα αθώων ψεμάτων, που εξαιτίας του καλού σκοπού, τα έχουμε απενοχοποιήσει.
- Θέλει να αποφύγει ο γονιός να τρώει το παιδί του ανθυγιεινές τροφές, έτσι βαφτίζει κάποια υγιεινή τροφή με το όνομα της ανθυγιεινής.
- Θέλει ο γονιός να κάτσει ήσυχο το παιδί, έτσι του λέει ότι αν δεν είναι ήσυχος θα περάσει ο μπόγιας να το πάρει.
- Θέλει ο γονιός να μην βλέπει το παιδί τηλεόραση, έτσι του λέει πως τα χαζά παιδιά βλέπουν τηλεόραση.
- Δε θέλει ο γονιός να φάει γλυκό, το παιδί του, τού λέει ότι αν φάει γλυκό θα του σαπίσουν και θα του πέσουν όλα τα δόντια.
- Αν είναι καλό παιδί , το βράδυ από την καμινάδα θα κατέβει ο Άγιος Βασίλης και θα φέρει δώρο.
Γενικά θέλει ο γονιός χωρίς πολύ κόπο να αναγκάσει το παιδί να κάνει αυτό που θέλει εκείνος. Το καταλαβαίνω πως από αγάπη το κάνει.
Το παιδί όμως μεγαλώνει, εξελίσσεται, κάνει παρέες και συνειδητοποιεί με το πέρασμα των χρόνων πόσες άχρηστες πληροφορίες του έχουμε δώσει. Μην περιμένετε να το διαχειριστεί σαν μεγάλος. Μέχρι εκείνη την ώρα δεν τον έχουμε αντιμετωπίσει σαν μεγάλο, τώρα τι απαίτηση είναι αυτή;
Μπορεί να χαζογελάμε όταν το παιδί ανακαλύπτει ένα τέτοιο ψέμα αλλά δεν είναι και τόσο απλό. Εκείνη τη στιγμή συνειδητοποιεί πως για ένα, δύο, τρία χρόνια ζούσε στο ψέμα μας.
Πρέπει να καταλάβουμε πως τα παιδιά αντιλαμβάνονται ό,τι τους λέμε. Χρειάζονται όμορφη προσέγγιση και επεξήγηση. Δεν χρειάζονται λύκους, δράκους, κόκκινους Βασίληδες που πετάνε, προκειμένου να αναληφθούν μια συμβουλή μας.
Υπάρχει άραγε κάποιος λόγος να τα παραμυθιάζουμε, για το καλό τους;
Κανένα καλό στο ψέμα ποτέ!
Άλλωστε ποιος είναι ο στόχος μας. Από φόβο το παιδί να κάνει κάποια πράγματα. Ή από επιλογή.
Πρέπει να του βαφτίσουμε τα δημητριακά, πατατάκια, για να μην γκρινιάζει και ζητάει πατατάκια; Ή μήπως πρέπει στον πρώτο χρόνο της ζωής του να το εξοικειώνουμε γευστικά με υγιεινές τροφές και έπειτα να του εξηγούμε μέσα από παραμύθια την διατροφική αξία του υγιεινού φαγητού;
Πρέπει να το μάθουμε να είναι καλό και ήσυχο παιδί από φόβο; Ή πρέπει να καταλάβει την αξία του να είναι «καλό παιδί»; Ξέρετε κάποια στιγμή το παιδί θα σταματήσει να φοβάται και θα αντιδράσει στην καταπίεση του φόβου που βίωνε στα πρώτα του χρόνια. Είναι αυτό που έχω αναφέρει σε άλλο μου άρθρο «δεν υπάρχουν κακά παιδιά, πιεσμένα και ψυχικά σακατεμένα παιδιά υπάρχουν». Ένα παιδί που ήταν πάντα υπάκουο μέχρι τα πέντε, ξαφνικά στα εφτά του χρόνια βγάζει μια άλλη συμπεριφορά που δεν συνάδει με την προηγούμενη. Εκπλήσσονται οι γονείς. Το παιδί εξελίσσεται και σταματάει να φοβάται και κάνει αυτό που θέλει. Ξαφνικά δεν τρομάζει και κάνει όλα αυτά που ήθελε αλλά από φόβο δεν τα έκανε. Δεν έχει μάθει, δεν έχει κατανοήσει το λόγο . Δεν τα έκανε από φόβο όχι από επιλογή.
Τηλεόραση δεν βλέπουν οι χαζοί. Αυτοί που βλέπουν πολύ τηλεόραση γίνονται χαζοί. Πάντα υπάρχει ένα μέτρο που είναι πολύ καλύτερο και από το καθόλου και από το συνέχεια. Για διαφορετικούς λόγους . Τη στιγμή που θα αναγνωρίσει το παιδί την αξία του δεν θα το ενδιαφέρει αν δείχνει χαζό στους άλλους, ίσως βγάλει απωθημένα που υπό φυσιολογικές συνθήκες δε θα ίσχυαν. Αντιλαμβάνεται τις ανακρίβειες που υποστηρίζαμε και φτιάχνει τις δικές του αλήθειες . Όχι γιατί ξαφνικά έγινε αντιδραστικό λόγω προ-εφηβείας αλλά επειδή δεν μπορεί να εμπιστευτεί τις δικές μας εφόσον αποδείχτηκαν ψεύτικες.
Το παιδί πρέπει να ενημερωθεί για τις επιπτώσεις της κατανάλωσης γλυκών. Μην το παρακάνουμε όμως, δε θα έρθει το τέλος του κόσμου με τη σωστή κατανάλωση. Λέγοντας σε ένα παιδί ότι «αν τρως γλυκά, θα σου σαπίσουν τα δόντια και θα πέσουν», στα μικρά του αυτάκια ακούγεται σαν θρίλερ και γεννιέται ένας φόβος στο μυαλουδάκι του που το αποτρέπει από το γλυκό. Σύντομα όμως θα αποδειχθεί ανακριβής αυτή η πληροφορία και θα φέρει ίσως την υπερκατανάλωση. Υπάρχουν παιδιά με μεγάλη αδυναμία στα γλυκά και άλλα με λιγότερη. Και οι δύο ομάδες αν ενημερωθούν με κατανοητικό και επεξηγηματικό τρόπο, συμβατό της ηλικία που βρίσκονται, θα κατανοήσουν. Έπειτα εμπιστευτείτε την επιλογή τους.
Όσο για τον Αη Βασίλη, εξηγήστε στα παιδιά πως είναι κάτι σαν έθιμο (ξενόφερτο έθιμο). Προκειμένου να μην τους στερήσετε την χαρά του γράμματος που θα στείλουν, το γάλα και τα μπισκότα κάτω από το δέντρο, το δώρο που θα βρουν το πρωί δίπλα από τα φαγωμένα μπισκότα και το άδειο ποτήρι γάλα. Είναι και λίγο τρομακτικό εδώ που τα λέμε να μπεις σε μια λογική που κάτι τέτοιο υφίσταται. Ναι τα παιδιά έχουν φαντασία και τους αρέσει αυτό. Ξέρουν όμως πότε βρίσκονται στον κόσμο της φαντασίας. Αν εμείς τους πιστοποιήσουμε ότι αυτός ο φανταστικός κόσμος ισχύει και είναι πραγματικότητα, εκτός του ότι τα έχουμε παραπληροφορήσει, είναι και πολύ επικίνδυνο.
Ας τους μάθουμε λοιπόν πως αυτό το «έθιμο» είναι επηρεασμένο από την ζωή του Αγίου Βασιλείου, ο οποίος εν ζωή, μοίρασε όλη του την περιουσία στα φτωχά παιδάκια. Έτσι και ο κόκκινος γλυκός χοντρούλης Αϊ Βασίλης, που εφεύραν οι βιομηχανίες για να γίνεται υπερκατανάλωση παιχνιδιών, μοιράζει παιχνίδια σε όλα τα καλά παιδάκια. Να θυμάστε όμως πως κάποια δεν παίρνουν, όχι γιατί δεν είναι καλά αλλά γιατί δεν έχουν χρήματα.
Υπάρχουν πάρα πολλά ακόμα αθώα ψέματα που από αγάπη οι γονείς επινοούμε αλλά καλύτερα να κάνουμε και δεύτερες σκέψεις πριν αρχίσουμε την εξιστόρηση.
Όχι πια αθώα ψέματα, τελικά δεν είναι και τόσο αθώα όπως αποδεικνύεται με την πάροδο των χρόνων. Όχι ανακρίβειες. Δεν θα σκέφτεστε ότι απευθύνεστε σε ένα 3χρονο και τέλος. Θα σκέφτεστε ότι αυτό το 3χρονο, θα γίνει 4χρονο, 5χρονο και ούτω καθεξής. Την πληροφορία που φέρει από τα τρία κάποια στιγμή θα την αξιολογήσει.
«Ο ψεύτης και ο κλέφτης τον πρώτο χρόνο χαίρονται.»