Συχνά οι γονείς θεωρούν ότι τα παιδιά δεν χρειάζεται να διδαχθούν το παιχνίδι ρόλων (make-believe play).καθώς μπορούν να αναπτύξουν αυτή την ικανότητα από μόνα τους, όμως η σημερινή μας κουλτούρα δενμπορεί να χαρακτηριστεί φιλική στο παιχνίδι. Ο γονέας ξεκινά σαν μέντορας τουπαιχνιδιού κ σιγά-σιγά καθώς το παιδί ωριμάζει υποχωρεί σε «δεύτερους» ρόλους.
Ας δούμε πως μπορεί ο γονιός να ενισχύσει το παιχνίδι ρόλων ανάλογα με την ηλικία του παιδιού του.
Τα παιδιά μεταξύ 1 κ 3 ετών μόλις που ξεκινούν να μαθαίνουν τους τρόπους του παιχνιδιού για αυτό χρειάζονται την παρουσία σας. Τρόποι που μπορείτε να ενισχύσετε το παιχνίδι του είναι:
- Κλείστε τηλεόραση κ Η/Υ
- Διαμορφώστε το χώρο παιχνιδιού έτσι ώστε να είναι προσβάσιμος, αρμονικός. Μην αφαιρείτε αντικείμενα παιχνιδιού που έχετε εισάγει με το παιδί γιατί μπορεί να θέλει να τα ξαναχρησιμοποιήσει
- Μάθετε στο παιδί πώς να προσποιείται. Πάρτε μια άδεια κούπα κ προσποιηθείτε ότιπίνετε. Ανακατέψτε φαγητό κ φάτε!
- Φτιάξτε ένα μικρό «σενάριο» βάζοντας κάποιες κινήσεις σας στη σειρά. Το καλύτερο«σενάριο» είναι οι καθημερινές σας κινήσεις που το παιδί σας έχει δει νατις κάνετε, βάλτε πλυντήριο, μαγειρέψτε, σκαλίστε τον κήπο κλπ.Ενθαρρύνετέ το να κάνει τις κινήσεις μαζί σας. Αφού το παιδί έχει ακολουθήσει το «σενάριο» αρκετές φορές, σταματήστε να δείχνετε και ενθαρρύνετέ το να ξεκινήσει εκείνο το νέο «σενάριο».
- Εφεύρετε έναν ρόλο. Προσποιηθείτε ότι είστε κάποιος συγκεκριμένος π.χ. η γιαγιά, πωλητής του σουπερ μαρκετ κλπ
- Αλλάξτε τη φωνή σας ανάλογα με το ποιόν υποδύεστε, όταν το παιχνίδι ρόλων είναιώριμο, τα παιδιά υποδύονται συμπεριφορές κ φωνές των ρόλων
- Διαλέξτε παιχνίδια για τα παιδιά που τους είναι εύκολο να χειριστούν. Οι μικρέςφιγούρες είναι για μεγαλύτερα παιδιά, επίσης οι μεγάλες κούκλες. Κούκλεςπου το παιδί μπορεί να αγκαλιάσει, να ντύσει, να ξεντύσει είναι τοζητούμενο
- Αποφύγετε παιχνίδια που μιλούν, τραγουδούν, χορεύουν γιατί περιορίζουν το παιδί σεέναν τρόπο παιξίματος. Δοκιμάστε παιχνίδια που ενθαρρύνουν το παιδί ναδημιουργήσει πολλά διαφορετικά σενάρια.
- Έχετε διαθέσιμα αντικείμενα όπως τσαντάκια, ζώνες, καπέλα κ.α. που θα βοηθήσουντο παιδί να «μπει» στο ρόλο
- Συμπεριλάβετε αντικείμενα του νοικοκυριού που θα μπορέσουν να μεταμορφωθούν με λίγηφαντασία
- Αναζητήστε ευκαιρίες ώστε το παιδί να παίζει με παιδιά διαφορετικών ηλικιών.
Τα παιδιά 3- 5 ετών ξέρουν πως παίζεται το παιχνίδι ρόλων, αυτό που χρειάζονται είναι ιδέες για το ποιούς ρόλους να παίξουν.
- Χρησιμοποιήστε καταστάσεις της καθημερινότητας προκειμένου να στήσετε το σκηνικό του παιχνιδιού. Εκμεταλλευτείτε μικρά θελήματα ως αφορμή για παιχνίδι. Μιλήστε για ανθρώπους του περιβάλλοντός σας για το πως μιλούν κ πράττουν. Αυτοί οι άνθρωποι θα γίνουν «ρόλοι» για το παιχνίδι σας. Ό,τι το παιδί βλέπει μπορούν να γίνουν «σπόροι» για παιχνίδι.
- Βοηθήστε το παιδί να μετατρέψει την καθημερινότητα σε παιχνίδι με διάφορα σκηνικά στοιχεία. Μην αγοράζετε την στολή του γιατρού όταν θέλετε να παίξετε το ρόλο, αντ’ αυτού χρησιμοποιήστε ένα παλιό λευκό μπλουζάκι που θα βάλετε κάποιο σήμα για να το κάνετε μπλούζα γιατρού π.χ. έναν κόκκινο σταυρό. Φτιάξτε το στηθοσκόπιο από σκοινί κ κύκλους από χαρτόνι κλπ. Δημιουργείστε συμβολικά αντικείμενα που απαιτούν περισσότερη σκέψη- εφευρετικότητα.
- Πάρτε κι εσείς έναν ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΝΤΑ ρόλο στοπαιχνίδι. Σε αυτή τη φάση θέλετε το παιδί να κατευθύνει την πορεία τουπαιχνιδιού, όσο το δυνατόν περισσότερο. Το παιδί θα σας πει τί να κάνετε κτί θα ακολουθήσει στη συνέχεια. Αν το παιδί είναι αναποφάσιστο για το τί νακάνει δοκιμάστε να του προτείνετε πιθανές συνέχειες, αποφύγετε όμως νααναλάβετε δράση. Όταν το παιδί κατευθύνει το παιχνίδι τότε δουλεύεται ηοργανωτική ικανότητα που είναι μέρος της αυτορρύθμισης.
- Βοήθησε το παιδί να επεκτείνει τους ρόλους με ερωτήσεις όπως «τί νομίζεις θα συμβεί μετά;»
- Διαβάστε ιστορίες κ χρησιμοποιήστε τες σαν σενάριο για το παιχνίδι σας.Χρησιμοποιήστε ιστορίες που το παιδί αγαπά κ ακούει συχνά.
- Αφού έχετε παίξει μια σκηνή πολλές φορές προτείνετε μια καινούρια έκβαση.Μεταφέρετε το ρόλο σε άλλη κατάσταση π.χ. κι αν ήσουν γιατρός σε πειρατικόκαράβι;
- Γύρω στα 4 τα παιδιά είναι ικανά να παίζουν με λιγότερο σκηνικό κ εργαλείασκηνικού. Μπορούν να εφεύρουν το δικό τους σκηνικό. Έτσι μπορείτε να παίξετεπαντού, στο αυτοκίνητο, στο σούπερ μάρκετ κλπ
- Προσκαλέστε κ άλλα παιδιά στο παιχνίδι
- Εισάγετε εύκολα επιτραπέζια παιχνίδια που σχετίζονται με το παιχνίδι ρόλων.
Όταν το παιδί γίνει 5 ετών πρέπει να είναι πια ικανό να δημιουργεί κ να παίζει πολύπλοκα σενάρια για το παιχνίδι ρόλων μόνο του ή με παρέα. Σε αυτή τη φάση είστε περισσότερο πηγή ιδεών κ βοηθάτε στο να συνεχίζει το παινίδι. Δεν πρέπει να συμμετέχετε ή να υποδικνύετε όπως κάνατε πριν. Αλλά αν διαπιστώσετε ότι το παιδί σας δεν μπορεί να εμπλακεί σε ένα ώριμο παιχνίδι ρόλων μην απογοητεύεστε, αλλά χρησιμοποιήστε τις προτάσεις μας από το πιό πάνω στάδιο. Η εξάσκηση θα φέρει σύντομα, αποτελέσματα.
- Ενθαρρύνετε τα παιδιά να χρησιμοποιούν σκηνικά κ βοηθητικά αντικείμενα που εκείνα θα δημιουργούν. Τουβλάκια, κομμάτια ύφασμα, κουβέρτες, χαρτί, ψαλίδι κ κόλαείναι αντικείμενα με τα οποία, τα παιδιά αυτής της ηλικίας, μπορούν νακατασκευάσουν ό,τι χρειαστούν για το σενάριό τους, από ένα κοστούμι μέχριτο σκηνικό με το παλάτι της Σταχτοπούτας.
- Τα παιδιά σε αυτή την ηλικία προτιμούν να παίζουν τους ρόλους με μικρέςφιγούρες κ μικρές κούκλες από το να μεταμφιέζονται κ να παίζουν τα ίδιαρόλους. Παίζουν κυρίως, τον ρόλο του σκηνοθέτη, παίζουν διάφορους ρόλους όπου αλλάζουν κ την φωνή τους για τον κάθε ρόλο. Τα παιδιά θα περνούν ώρες συζητώντας για το ποιά φιγούρα θα κάνει τι, ακολούθως μπορεί να παίζουν τις σκηνές. Τα παιχνίδια που περιλαμβάνουν μικρές φιγούρες σε σπίτι, στάβλο, αυτοκινητόδρομο κλπ βοηθούν αυτού του είδους το παιχνίδι. Τα παιδιά σε αυτή τη φάση θα θέλουν να έχουν ένα πλήρες σκηνικό που θα τα επιτρέπει να εξασκούνται σε συγκεκριμένα σενάρια, αλλά θα πρέπει να τα ενθαρρύνετε να εισάγουν κ κομμάτια από άλλα σκηνικά προκειμένου να ενισχύσετε την δημιουργικότητα κ ευελιξία τους στο παιχνίδι.
- Χρησιμοποιήστε ιστορίες της λογοτεχνίας για την άντληση θεμάτων κ ρόλων. Ενθαρρύνετε τα παιδιά να προτείνουν δικές τους εκδοχές των ιστοριών ή κ εξολοκλήρου δικές τους ιστορίες τις οποίες μετά θα παίξουν.
- Παίξτε παιχνίδια με κανόνες. Τα επιτραπέζια παιχνίδια κ τα παιχνίδια με κάρτες είναι εκφάνσεις ενός ώριμου παιχνιδιού ρόλων.
- Αν είστε από τους τυχερούς με πρόσβαση σε πολλά παιδιά εκμεταλλευτείτε το γεγονός. Θα έχετε την ευκαιρία να μάθετε στο 5χρονο ή 6χρονο παιδί πώς να μάθει στα νεότερα αδέλφια του το παιχνίδι ρόλων, ιδιαίτερα αν τα αδέλφια είναιμικρότερα των 3 ετών. Βοηθήστε το μεγαλύτερο παιδί να εφεύρει έναν απλό ρόλο για τον μικρότερο κ έπειτα βοηθήστε τον μικρότερο να παίξει. Πριν το καταλάβετε θα έχετε ένα παιχνίδι των δυο αυτο- ενισχυόμενο.
ΠΗΓΗ: www.toolsofthemind.org (Μετάφραση: Babyradio – Θωμαΐδου Ευθυμία – Ζωή)