Ο πυρετός δεν είναι αρρώστια, αλλά σύμπτωμα. Οφείλεται συνήθως σε λοιμώξεις από μικρόβια ή ιούς, αλλά μπορεί να αποτελεί εκδήλωση ποικίλων άλλων παθήσεων, ακόμη και αντίδραση σε φάρμακο.
Μιλάμε για πυρετό όταν:
- Σε παιδιά κάτω των 3 ετών, η θερμοκρασία στον ορθό είναι πάνω από 38 βαθμούς, στη μασχάλη πάνω από 37,5 βαθμούς και στο στόμα πάνω από 37,8 βαθμούς.
- Σε παιδιά άνω των 3 ετών, η θερμοκρασία στον ορθό είναι πάνω από 37,8 βαθμούς και στη μασχάλη ή στο στόμα πάνω από 37,2 βαθμούς.
Τα δέκατα που αποτελούν πηγή άγχους για πολλούς γονείς, δεν αντιστοιχούν σε πυρετό.
ΜΕΤΡΗΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ
Την θερμοκρασία μπορούμε να την μετρήσουμε στον ορθό, την μασχάλη, το στόμα και το δέρμα. Αλλά ακόμη και την ίδια στιγμή, σε όλα αυτά τα σημεία θα έχουμε διαφορετικές τιμές. Στη μασχάλη, η θερμοκρασία μπορεί να είναι έως και 1 βαθμό χαμηλότερη από την θερμοκρασία στον ορθό, ενώ στο στόμα, αν ο παιδί αναπνέει γρήγορα, η ένδειξη μπορεί να είναι εσφαλμένα πιο χαμηλή από την πραγματική θερμοκρασία του σώματος.
Σε γενικές γραμμές, η μέτρηση στον ορθό είναι η πιο ακριβής και συνιστάται για νεογνά, βρέφη και παιδιά κάτω των 4 ετών. Αν το παιδί δυσανασχετεί, η μέτρηση μετά τα 2 έτη μπορεί να γίνεται στην μασχάλη. Η θερμομέτρηση στο στόμα δεν συνίσταται σε παιδιά μικρότερα των 4-5 ετών. Η θερμομέτρηση με ταινία στο δέρμα δεν θεωρείται ακριβής.
- Πως μετράμε τον πυρετό στην μασχάλη:
Καθίστε το παιδί στην αγκαλιά σας, σηκώστε το χέρι του, τοποθετήστε την μύτη του θερμόμετρου στο βάθος της μασχάλης, έτσι ώστε να ακουμπά τελείως στο δέρμα και φέρτε το μπράτσο του σε επαφή με το σώμα. Φροντίστε η μασχάλη να είναι στεγνή και το χέρι του παιδιού ακίνητο.
- Πως μετράμε τον πυρετό στον ορθό:
Το παιδί πρέπει να είναι ξαπλωμένο ανάσκελα ή μπρούμυτα και να μην κουνιέται. Κρατήστε το στα γόνατά σας και σηκώστε τα πόδια του έτσι ώστε να σχηματίζουν γωνία με το σώμα του ή βάλτε το στο κρεβάτι με ένα μαξιλαράκι για να του σηκώνει τους γοφούς. Βάλτε το ένα σας χέρι όπου σας βολεύει καλύτερα, ώστε να μπορέσετε να το ακινητοποιήσετε. Με το άλλο χέρι βάλτε τη μύτη του θερμόμετρου στον πρωκτό, σε βάθος 2-3 εκατοστών και κρατήστε το σταθερά για 2-3 λεπτά (ανάλογα με τον τύπο του θερμόμετρου).
- Πως μετράμε τον πυρετό στο στόμα:
Το παιδί πρέπει να μην έχει φάει ή πιει πρόσφατα κάτι ζεστό ή κρύο και να μην είναι βουλωμένη η μύτη του. Το θερμόμετρο πρέπει να κρατηθεί ακίνητο κάτω από την γλώσσα. Πείτε στο παιδί να το συγκρατεί με τα χείλη και όχι με τα δόντια και να αναπνεύει από την μύτη.
- Πως μετράμε τον πυρετό στο δέρμα:
Με ταινίες θερμομέτρησης που εφαρμόζονται στο μέτωπο του παιδιού για 15 δευτερόλεπτα. Το δέρμα πρέπει να είναι στεγνό.
- Πως μετράμε τον πυρετό στο αυτί:
Τοποθετείτε την μύτη του θερμόμετρου στον ακουστικό πόρο.
ΠΟΤΕ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΜΕ ΑΜΕΣΩΣ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΙΔΙΑΤΡΟ:
- Όταν ο πυρετός είναι πάνω από 40
- Αν το παιδί είναι μικρότερο των 3 μηνών
- Όταν το παιδί κλαίει απαρηγόρητα
- Αν το παιδί ξυπνά δύσκολα, είναι θολωμένο ή έχει παραλήρημα
- Αν το παιδί κάνει σπασμούς
- Αν υπάρχει εξάνθημα
- Αν το παιδί κάνει εμετούς
- Αν το παιδί πάσχει από χρόνιο νόσημα που το κάνει πιο ευπαθές σε σοβαρές λοιμώξεις
ΣΥΝΕΝΝΟΗΘΕΙΤΕ ΤΟ ΤΑΧΥΤΕΡΟ ΔΥΝΑΤΟΝ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΙΔΙΑΤΡΟ ΑΝ:
- Ο πυρετός είναι μεταξύ 40-40,5 βαθμών
- Το παιδί είναι 3-6 μηνών
- Ο πυρετός διαρκεί πάνω από 3 ημέρες
- Ο πυρετός διαρκεί πάνω από 24 ώρες, αλλά το παιδί δεν έχει άλλα συμπτώματα και δεν υπάρχουν άλλοι άρρωστοι στο σπίτι
- Παραπονείται για πόνο ή τσούξιμο στην ούρηση
- Υπάρχει ιστορικό πυρετικών σπασμών στην οικογένεια
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΠΥΡΕΤΟΥ
Εάν η θερμοκρασία είναι μικρότερη από 38 δεν δίνουμε αντιπυρετικό, εκτός αν το παιδί αισθάνεται δυσφορία ή έχει ιστορικό πυρετικών σπασμών. Υπάρχουν διάφορα αντιπυρετικά σκευάσματα τα οποία περιέχουν διαφορετική φαρμακευτική ουσία, όπως παρακεταμόλη, μεφεναμικό οξύ, τολφεναμικό οξύ. Η ασπιρίνη δεν συνιστάται στα παιδιά.
Τα αντιπυρετικά υπάρχουν σε ποικίλες μορφές (σιρόπι, υπόθετα, σταγόνες, χάπια, σκόνη για διάλυμα). Η δόση της ουσίας καθορίζεται από το βάρος του παιδιού. Σε βρέφη και μικρά παιδία δίνουμε σταγόνες, σιρόπι και υπόθετα. Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορούν να πάρουν χάπια εφόσον δεν έχουν πρόβλημα με την κατάποσή τους.
Κάθε είδος αντιπυρετικού δίνεται 3-4 φορές την ημέρα (κάθε 6-8 ώρες) και στο μεσοδιάστημα μπορούμε να δώσουμε άλλες τόσες φορές αντιπυρετικό που περιέχει διαφορετική αντιπυρετική ουσία. Χρειάζεται προσοχή στην δοσολογία και στη συνολική ποσότητα κάθε φαρμάκου που θα πάρει το παιδί το 24ωρο, γιατί εάν ξεπεράσουμε την σωστή δοσολογία μπορεί να προκληθεί δηλητηρίαση.
Σε κάθε σπίτι με παιδιά πρέπει να υπάρχει διαθέσιμο αντιπυρετικό. Ελέγξτε την συσκευασία για να είστε σίγουροι ότι δεν έχει περάσει η ημερομηνία λήξης του φαρμάκου. Ανάλογα με το βάρος του παιδιού να έχετε σημειωμένη την δόση και τον αριθμό των δόσεων που μπορείτε να δώσετε. Είναι πιο ακριβές να μετράτε με σύριγγα παρά με κουταλάκι.
Αν το παιδί δεν κάνει εμετούς, τότε μπορούμε να δώσουμε το αντιπυρετικό από το στόμα. Σε άλλη περίπτωση, προτιμούμε το υπόθετο, που δρα και πιο άμεσα. Αν το παιδί κάνει αμέσως έμετο το σιρόπι ή τις σταγόνες, τότε μπορούμε να το επαναλάβουμε. Εάν όμως, έχει περάσει λίγη ώρα, δεν γνωρίζουμε πόσο φάρμακο έχει απορροφηθεί.
Με την γρήγορη πτώση του πυρετού, η θερμοκρασία μπορεί να πέσει κάτω από τους 36 βαθμούς, χωρίς αυτό να αποτελεί πρόβλημα. Αν το παιδί είναι ιδρωμένο, του αλλάζετε ρούχα και σεντόνια. Αν ο πυρετός ξεπερνά τους 39,5 βαθμούς ή το παιδί νιώθει δυσφορία, θα βοηθήσει ένα μπάνιο με νερό θερμοκρασίας 29-32 βαθμών. Καθίστε το παιδί σε ένα λεκανάκι μπάνιου ή στην μπανιέρα και βρέξτε το σώμα του με ένα σφουγγάρι μέχρι να αρχίσει να υποχωρεί ο πυρετός. Συνήθως αρκεί μισή ώρα. Μην περιμένετε να πέσει τελείως ο πυρετός με το μπάνιο. Αν το παιδί δεν θέλει το μπάνιο, τυλίξτε το σώμα του σε δροσερές πετσέτες, που θα αλλάζετε συχνά.
Μην χρησιμοποιείτε οινόπνευμα στο μπάνιο, ούτε στις κομπρέσες για εντριβές. Η απορρόφηση από το δέρμα και η εισπνοή του μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα.
Το παιδί που έχει πυρετό δεν χρειάζεται υπερβολικό σκέπασμα, βρεγμένο πανάκι στο μέτωπο και δωμάτιο σε θερμοκρασία φούρνου. Θα νιώθει καλύτερα αν το σκεπάσετε ελαφρά με κανονική θερμοκρασία δωματίου. Στην φάση που ανεβαίνει ο πυρετός και έχει ρίγος, το σκεπάζουμε και δεν βάζουμε κομπρέσες, ούτε του κάνουμε μπάνιο.
Δώστε στο παιδί να πιει υγρά χωρίς να το πιέζετε. Αφήστε το να φάει ελεύθερα εάν δεν έχει πρόβλημα με εμετούς και διάρροιες. Αφήστε το να παίξει, εάν έχει τέτοια διάθεση.
ΠΡΟΣΟΧΗ:
- Δεν δίνουμε προληπτικά αντιπυρετικό.
- Ο πυρετός είναι το σύμπτωμα. Πρέπει να αντιμετωπιστεί και η ασθένεια.
- Δεν δίνουμε αντιβιοτικά, παρά μόνο με οδηγία γιατρού.
- Σε κάθε περίπτωση, συμβουλεύομαστε τον παιδίατρο μας το συντομότερο δυνατόν αναφέροντας με λεπτομέρεια όλα τα συμπτώματα του παιδιού.
ΠΥΡΕΤΙΚΟΙ ΣΠΑΣΜΟΙ
Εμφανίζονται σε ηλικία 6 μηνών έως 5 ετών, με μεγαλύτερη συχνότητα μεταξύ 14 και 18 μηνών. Την στιγμή εκείνη η θερμοκρασία του σώματος φθάνει ή ξεπερνά τους 38 βαθμούς, αλλά το πιο βασικό χαρακτηριστικό είναι η ταχεία άνοδος του πυρετού. Εμφανίζονται κυρίως το πρώτο 24ωρο του πυρετού, σπανιότερα το δεύτερο.
Δεν είναι σπάνιοι. Έως την ηλικία των 5 ετών, ποσοστό 3%-4% των παιδιών θα εμφανίσουν τουλάχιστον ένα επεισόδιο. Συχνά υπάρχει οικογενειακό ιστορικό.
Στις περιπτώσεις απλών πυρετικών σπασμών, το παιδί χάνει τις αισθήσεις του, «στυλώνει» το βλέμμα και «τινάζει» χέρια και πόδια. Το επεισόδιο, όσο κι αν φαίνεται ατελείωτο, κρατά λίγα λεπτά (σπάνια φθάνει τα 10-15 λεπτά) και κατά κανόνα δεν επαναλαμβάνεται στην διάρκεια της νόσησης. Δεν πρέπει να συγχέουμε τους σπασμούς με το τρεμούλιασμα του σώματος όταν το παιδί έχει πυρετό, όταν έχει τις αισθήσεις του.
Τι πρέπει να κάνουμε:
- Αν υπάρχει ιστορικό στην οικογένεια, προληπτικά παρακολουθούμε το παιδί όταν είναι άρρωστο και φροντίζουμε να διατηρούμε τον πυρετό σε χαμηλά επίπεδα.
- Αν κάνει σπασμούς πρέπει να μεταφερθεί άμεσα στο νοσοκομείο. Μέχρι να φτάσετε εκεί, σημασία έχει να διατηρήσετε την ψυχραιμία σας, όσο δύσκολο κι αν είναι. Ο πανικός, οι φωνές και η πολυπραγμοσύνη δεν βοηθούν.
- Οι σπασμοί διαρκούν πολύ λίγο και τις περισσότερες φορές σταματούν μόνοι τους.
- Βάζουμε το παιδί στο κρεβάτι, στρέφοντας το κεφάλι του στα πλάγια ώστε αν κάνει εμετό ή έχει σάλια να μην τα εισροφήσει. Απομακρύνουμε σκληρά ή αιχμηρά αντικείμενα που θα μπορούσαν να το τραυματίσουν την ώρα των σπασμών.
- ΔΕΝ τραντάζουμε το παιδί, ΔΕΝ το φυσάμε, ΔΕΝ του δίνουμε να μυρίσει κολόνιες και άλλα σκευάσματα και κυρίως ΔΕΝ του δίνουμε τίποτε από το στόμα. ΔΕΝ προσπαθούμε να του ανοίξουμε το στόμα, ΔΕΝ βάζουμε στο στόμα του το χέρι μας ή ένα κουτάλι για να «μην πέσει πίσω η γλώσσα του». Η γλώσσα δεν φεύγει από την θέση της! Το μόνο που θα καταφέρουμε είναι να το τραυματίσουμε ή να του σπάσουμε κανένα δόντι.
- Βάζουμε αντιπυρετικό υπόθετο που έχει πιο άμεση δράση.
