Για ένα παιδί που έχει πέσει θύμα bullying, είναι συνήθως πολύ δύσκολο να κάνει το πρώτο βήμα, να ανοιχτεί και να μιλήσει γι’ αυτό στους γονείς ή τους δασκάλους του. Τότε, το βάρος να διαλευκάνει τι συμβαίνει κάνοντας το παιδί να του εμπιστευτεί τα γεγονότα που το έχουν ταράξει πέφτει στον γονιό. Όσο καλή και αν είναι η σχέση του με το παιδί, όμως, εκείνο είναι πιθανό να αποφεύγει συστηματικά κάθε σχετική κουβέντα. Στην περίπτωση, λοιπόν, που υποπτεύεστε ότι το παιδί σας αντιμετωπίζει μια τέτοια κατάσταση, απαιτούνται λεπτοί χειρισμοί και αρκετή υπομονή.
Αν δεν υπάρχουν εμφανή σημάδια (π.χ. μώλωπες), η υποψία ότι ένα παιδί έχει πέσει θύμα bullying γεννάται, συνήθως, από συγκεκριμένες αλλαγές στην συμπεριφορά του. Για παράδειγμα, όταν ένα παιδί δεν χρησιμοποιεί την τουαλέτα του σχολείου, αφού πρόκειται για έναν χώρο που δεν επιτηρείται και συχνά συμβαίνουν τέτοια περιστατικά. Επίσης, όταν η διάθεσή του πέφτει απότομα μετά από ένα τηλεφώνημα, όταν επιστρέφει πολύ συχνά αναστατωμένο απ’ το σχολείο ή παρουσιάζει αδικαιολόγητες εξάρσεις άγχους. Όταν δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί σε κάτι που κάνει ή κλείνεται τακτικά στο δωμάτιό του εκεί που άλλοτε έβγαινε με φίλους του. Ή όταν παρουσιάζει σημάδια χαμηλής αυτοεκτίμησης και αποφεύγει να σας κοιτάξει στα μάτια καθώς του μιλάτε.
Αν, λοιπόν, νιώσετε ότι κάτι συμβαίνει, μπορείτε για αρχή να μιλήσετε στους δασκάλους του, για την περίπτωση που έχουν αντιληφθεί κάτι πιο συγκεκριμένο. Στην συνέχεια, πρέπει να μιλήσετε στο παιδί για να μάθετε τι συμβαίνει ακριβώς. Πριν το κάνετε, όμως, έχετε κατά νου τους παρακάτω διακριτικούς τρόπους προσέγγισης.
Περάστε περισσότερο χρόνο μαζί του
Ακόμη και αν υποπτεύεστε ότι βιώνει αυτήν την κατάσταση αρκετό καιρό, εσείς οφείλετε να του δώσετε τον χρόνο του και να μην πιέσετε το παιδί για μια «ομολογία». Μέσα του, ίσως να πιστεύει ότι φταίει εκείνο για ό,τι του συμβαίνει ή πως μπορεί να ντραπείτε για ‘κείνο αν το μάθετε. Μπορεί ακόμη και να φοβάται ότι μιλώντας σε σας θα επιδεινώσει την κατάσταση.
Φροντίστε, καλύτερα, να περνάτε περισσότερο χρόνο με το παιδί, είτε στο σπίτι είτε σε κάποιο άλλο μέρος, κάνοντας μια δραστηριότητα που του αρέσει. Μ’ αυτόν τον τρόπο, το παιδί θα νιώσει ότι είστε δίπλα του, θα σας δει ως σύμμαχο και είναι πολύ πιθανό σιγά-σιγά να ρίξει τις άμυνές του.
Ανοιχτείτε του εσείς πρώτα
Αν περάσετε το μήνυμα στο παιδί ότι είστε πάντα δίπλα του και του δώσετε χώρο να νιώσει άνετα ξανά, είναι πολύ πιθανό να σας ανοιχτεί μόνο του. Αν αυτό δε γίνει σύντομα, μπορείτε να το κάνετε πρώτα εσείς, να του ανοίξετε την καρδιά σας ώστε να γίνετε το παράδειγμά του.
Βρείτε ευκαιρίες να κάνετε συζητήσεις με το παιδί για πράγματα που σας απασχολούν, τις ανησυχίες, τις επιθυμίες και τις απογοητεύσεις σας, ακόμη και πράγματα που αφορούν τις σχέσεις σας με τους άλλους. Μιλήστε του απλά, με γνώμονα την ηλικία του, και δώστε του να καταλάβει ότι έχετε περάσει κι εσείς δύσκολες στιγμές και μπορείτε να νιώσετε το τι περνάει, αν ποτέ αποφασίσει να σας το εκμυστηρευτεί.
Προσεγγίστε πλαγίως το θέμα
Το να βάλετε το παιδί στη διαδικασία να μιλά πιο πολύ μαζί σας και να του δείξετε με τον τρόπο σας ότι είστε εκεί για να ακούτε και εσείς τις δικές του ανησυχίες, μπορεί να σας φέρει ένα βήμα πιο κοντά στο να σας ανοίξει την καρδιά του.
Αν δείτε ότι οι άμυνές του έχουν χαλαρώσει και η διαθεσή του όταν είναι σπίτι είναι καλύτερη από πριν που ίσως ένιωθε πιο μόνο, δοκιμάστε πλάγιους τρόπους να αγγίξετε το φλέγον ζήτημα. Μπορείτε να του μιλήσετε για κάποια δική σας δυσάρεστη εμπειρία, από τα σχολικά σας χρόνια και να ρωτήσετε π.χ. τι θα έκανε εκείνο αν ήταν στη θέση σας. Μπορείτε, επίσης, να πάρετε αφορμή από μια σχετική είδηση ή μια ταινία και να ρωτήσετε αν στο σχολείο του γίνονται τέτοια πράγματα ή να του μιλήσετε γενικότερα για το ζήτημα του bullying.
Επιλέξτε τη σωστή στιγμή και ρωτήστε ευθέως
Αν το παιδί δεν μιλά για αυτό που συνέβη, μπορεί και να είναι επειδή το περιστατικό ήταν μεμονωμένο ή η δυσάρεστη κατάσταση είναι πλέον σε ύφεση. Εσείς πάντως πρέπει να γνωρίζετε τι έχει συμβεί και – το πιο σημαντικό – αν συμβαίνει κατ’ εξακολούθηση, ώστε να δείτε τι θα κάνετε μετά και πως θα αντιμετωπίσετε το πρόβλημα μαζί με το παιδί.
Αν έχει νιώσει πως βρίσκεστε σταθερά στο πλευρό του, είναι πιθανό η γενικότερη συμπεριφορά του παιδιού να έχει αλλάξει σταδιακά προς το καλύτερο. Αν ναι, ίσως είναι μια πολύ στιγμή να του μιλήσετε ευθέως για τις υποψίες σας και να ζητήσετε να σας πει αν έχει συμβεί αυτό που υποπτεύεστε. Σε κάθε περίπτωση, για να το στηρίξετε και να το βοηθήσετε αποτελεσματικά με αυτό που περνάει θα πρέπει κάποια στιγμή να συζητήσετε ανοιχτά μαζί του. Αν η κατάσταση, λοιπόν, χειροτερεύει, καλό είναι να ζητήσετε τη συμβολή κάποιου ειδικού.