Στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες, πιο συχνά από ποτέ, οι γονείς θεωρούν ότι τα παιδιά τους θα έπρεπε να κοιμούνται με τρόπους που απλά δεν είναι βιολογικά φυσιολογικοί. Περιμένουν από τα μωρά να κοιμούνται καθ’όλη τη διάρκεια της νύχτας από την ηλικία των 12 εβδομάδων, να μη χρειάζονται αγκαλιά ή θηλασμό για να κοιμηθούν και άλλα παρόμοια. Και φυσικά όλοι ξέρουμε ότι κάποιοι βγάζουν χρήματα προωθώντας αυτά τα ψεύδη προκειμένου να πουλήσουν κάτι, οπότε δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι αυτοί οι μύθοι εξακολουθούν να υφίστανται.
Αλλά, κατά κάποιο τρόπο, στην ανάγκη μας να βοηθήσουμε τους γονείς να κατανοήσουν τι είναι φυσιολογικό μπορεί να έχουμε παραβλέψει ότι δεν είναι όλα τα είδη ύπνου φυσιολογικά. Φυσικά, πολλές περισσότερες συμπεριφορές που σχετίζονται με τον ύπνο είναι φυσιολογικές από ό, τι θεωρείται από την κοινωνία, αλλά πρέπει να αφήσουμε χώρο στο μη φυσιολογικό, ώστε οι γονείς που αντιμετωπίζουν, όντως, πρόβλημα να μην εφησυχάζουν και να μην περιμένουν ότι όλα θα φτιάξουν όταν στην πραγματικότητα υπάρχει πρόβλημα προς εκτίμηση. Πράγματι, η συμπεριφορά του παιδιού σας κατά τον ύπνο μπορεί να αποτελεί το έναυσμα προκειμένου να ψάξετε τι ακριβώς δεν πάει καλά.
Αρχικά, οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν τι είναι φυσιολογικό ώστε να μπορούν να το διαχωρίσουν από το μη φυσιολογικό προκειμένου να κρίνουν αν η κατάσταση του παιδιού τους είναι ξεχωριστή. Για παράδειγμα, αν το 6 μηνών μωρό σας εξακολουθεί να θέλει να θηλάσει για να κοιμηθεί είναι φυσιολογικό. Ή αν το ενός έτους παιδί σας θέλει να θηλάσει για να κοιμηθεί, και αυτό είναι φυσιολογικό. Και φυσικά υπάρχουν οι συνήθεις παλινδρομήσεις του ύπνου που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια χρονικών περιόδων κατά τις οποίες τα παιδιά βγάζουν δόντια, έχουν πόνους ανάπτυξης και άγχος αποχωρισμού. Οι γονείς πρέπει να τα γνωρίζουν όλα αυτά και να ξέρουν ότι είναι τελείως αναμενόμενα. Επομένως…αν έχετε διαβάσει τα πάντα για τον ύπνο και ακόμα αναρωτιέστε για τον ύπνο του παιδιού σας τότε αντιμετωπίζετε μια από τις εξής δύο καταστάσεις :
- Το παιδί σας ξυπνάει και κλαίει όλη την ώρα. Κάθε μία ώρα ή λιγότερο.
- Το παιδί σας αργεί υπερβολικά να αποκοιμηθεί.
Τι κάνετε; Και τα δύο προβλήματα έχουν κάποιες αλληλεπικαλυπτόμενες πιθανές αιτίες οπότε θα ασχοληθούμε με τις πιθανότητες και με τα προβλήματα που προκύπτουν από αυτές. [Καλό είναι, όμως, να αναφέρουμε ότι αν έχετε ένα μωρό που έχει κάποιο θέμα υγείας ή ήταν ελλιποβαρές ή πρόωρο τότε πρέπει να περιμένετε πιο συχνά ξυπνήματα και ταΐσματα καθώς το μωρό προσπαθεί να αναπληρώσει σε ανάπτυξη.]
Τροφικές αλλεργίες. Ένα από τα πιο κοινά προβλήματα που επηρεάζει την ικανότητα του μωρού να κοιμηθεί και να παραμείνει κοιμισμένο είναι οι αλλεργίες ή οι δυσανεξίες. Για όσες θηλάζετε αυτό σημαίνει ότι υπάρχει σύνδεση με αυτά που τρώτε. Συγκεκριμένα, οι αλλεργίες στο αγελαδινό γάλα έχουν συνδεθεί με την ικανότητα του βρέφους να κοιμηθεί και να παραμείνει κοιμισμένο[1][2] Επίσης και η κοιλιοκάκη σχετίζεται με προβλήματα ύπνου κατά τη βρεφική ηλικία εξαιτίας των υπερβολικών αερίων και των πόνων που τη συνοδεύουν, ακόμα και σε αυτή τη μικρή ηλικία[3]. Για την ακρίβεια, δεδομένου ότι τα αέρια είναι σταθερή παρενέργεια τροφικών αλλεργιών και δυσανεξιών, συχνά, υπάρχουν λάθος διαγνώσεις κολικών σε περιπτώσεις που κατά πάσα πιθανότητα είναι τροφικά προβλήματα. Σημαντικό είναι ότι αυτό που οι γονείς μπορεί να παρατηρήσουν σχεδόν αμέσως είναι ότι οι κενώσεις του παιδιού τους έχουν γίνει πράσινες. Αν και αυτό μπορεί να υποδηλώνει ίσως και κάποια άλλα προβλήματα, είναι μια πιθανή ένδειξη τροφικής αλλεργίας. Πώς αντιμετωπίζεται η τροφική αλλεργία; Οι πιο συνηθισμένες τροφικές αλλεργίες ή δυσανεξίες είναι αυτές στο αγελαδινό γάλα, στο σιτάρι, στη γλουτένη και στη σόγια. Οι μητέρες που θηλάζουν καλό είναι να δοκιμάσουν μια δίαιτα αποκλεισμού και να τη διατηρήσουν για δύο εβδομάδες για να διαπιστώσουν αν υπάρχει κάποια βελτίωση. Οι μητέρες που δίνουν γάλα σε σκόνη μπορεί να πρέπει να αλλάξουν σε μια υποαλλεργική εκδοχή γάλατος. Να θυμάστε : Μπορεί να χρειάζεται χρόνος για το σώμα προκειμένου να απαλλαγεί από τις αλλεργιογόνες ουσίες για αυτό μην περιμένετε πολλά σύντομα.
Προβλήματα θηλασμού. Συγκεκριμένα στους πρώτους έξι μήνες υπάρχουν πολλά προβλήματα θηλασμού που μπορεί να οδηγήσουν σε υπερβολικό κλάμα, διακοπτόμενο ύπνο ή αποτυχία του μωρού να αποκοιμηθεί εύκολα [4]. Κάποια από αυτά μπορεί να είναι η μικρή παραγωγή γάλατος, το λάθος πιάσιμο της θηλής, και η μη διεγνωσμένη αγκυλογλωσσία ( κοντός χαλινός γλώσσας). Αυτά τα προβλήματα εκδηλώνονται συνήθως με πολύ κλάμα και κακό ύπνο εξαιτίας της αποτυχίας να τραφεί το παιδί μέχρι κορεσμού. [5]. Και όπως κάθε υγιής άνθρωπος έτσι και κάθε μωρό που πεινάει θα ξυπνάει και θα κλαίει όσο συχνά απαιτείται προκειμένου να παραμείνει ζωντανό και να αναπτυχθεί. Συνήθως οι γονείς σε αυτές τις περιπτώσεις παρατηρούν πιο αργούς ρυθμούς αύξησης βάρους ( ή ακόμα και απώλεια βάρους) μαζί με το κλάμα και την αϋπνία. Πώς διορθώνεται αυτό το πρόβλημα; Οι γονείς σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να βρουν μια ή έναν καλό σύμβουλο θηλασμού, όχι έναν παιδίατρο και όχι τον οικογενειακό γιατρό, αλλά μια σύμβουλο θηλασμού που μπορεί να διαγνώσει προβλήματα στον θηλασμό και να βρει μια λύση για το πρόβλημα που παρατηρείται. Και να θυμάστε ότι όσο νωρίτερα βρείτε κάποιον, τόσο πιο πιθανό είναι να αποφύγετε να βρείτε λύση χωρίς να χρειαστεί να δώσετε συμπλήρωμα ξένου γάλατος, αν αυτό είναι κάτι που σας απασχολεί.
Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Η παλινδρόμηση μπορεί να εμφανιστεί και με τον τρόπο που γνωρίζουμε, με εμετούς, αλλά μπορεί και να είναι σιωπηλή και έτσι είναι πιο δύσκολο να διαγνωστεί. Τα βρέφη που υποφέρουν από παλινδρόμηση έχουν συστηματικά διακοπτόμενο ύπνο [6]. Επιπλέον, η παλινδρόμηση μπορεί να συνυπάρχει και με την αγκυλογλωσσία [7] που έχει ως αποτέλεσμα το λάθος πιάσιμο της θηλής[7], και με την αλλεργία στο αγελαδινό γάλα[8], κάνοντας τις πιθανότητες κακής ποιότητας ύπνου πολύ περισσότερες σε αυτά τα μωρά σε σχέση με τα υπόλοιπα. Πώς αντιμετωπίζεται αυτό το πρόβλημα; Τα συνυπάρχοντα προβλήματα θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται με δίαιτες αποκλεισμού και με συνεδρίες με συμβούλους θηλασμού γιατί κάποιες φορές αυτές οι λύσεις μπορούν να μειώσουν ή να αποκλείσουν την ανάγκη για φαρμακευτική αγωγή[7]. Οι γονείς καλό είναι επίσης να αναζητήσουν έναν/μία γιατρό ειδικευμένο/η στη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Υπάρχουν φάρμακα αλλά δεν μπορούν όλα τα βρέφη να τα πάρουν και κάποια δε θα έπρεπε επίσης. Ένας ή μια εξειδικευμένη γιατρός θα μπορέσει να σας παράσχει τις απαραίτητες πληροφορίες ώστε να αποφασίσετε την καλύτερη λύση για το παιδί σας.
Παιδιά μεγάλης ευαισθησίας. Τα παιδιά που είναι πολύ ευαίσθητα περνάνε συχνά απαρατήρητα στην ιατρική κοινότητα και αυτό είναι κρίμα καθώς χρειάζονται ειδική μέριμνα και φροντίδα. Συχνά, οι γονείς παρατηρούν άλλα συνυπάρχοντα προβλήματα, όπως το κλάμα λόγω έντονου φωτισμού, λόγω θορύβου ή πολλών ανθρώπων[9]. Μπορεί ο ύπνος τους να μην είναι καλός γιατί και ο παραμικρός θόρυβος ή το παραμικρό φως τα ξυπνάει ή μπορεί να φταίει ότι υπάρχει πολύς θόρυβος στην πόλη…οι πιθανότητες είναι πολλές. Πώς αντιμετωπίζεται αυτό το πρόβλημα; Αυτό μπορεί να είναι δυσκολότερο γιατί εξαρτάται πολύ από το κάθε παιδί. Θα συνιστούσαμε να βρείτε ομάδες υποστήριξης ή να διαβάσετε βιβλία για τα ευαίσθητα παιδιά για να βρείτε ιδέες που πιθανώς θα σας βοηθήσουν με το παιδί σας.
Κάποιο άλλο ζήτημα υγείας. Είναι πιθανό τα προβλήματα ύπνου του παιδιού σας να αντικατοπτρίζουν όντως ένα αδιάγνωστο πρόβλημα υγείας. Για παράδειγμα, αν και οι έρευνες αφορούν κυρίως σε παιδιά προσχολικής ηλικίας, υπάρχει σύνδεση ανάμεσα σε προβλήματα ύπνου και σε διάγνωση αυτισμού ή διαταραχών του φάσματος του αυτισμού αργότερα στη ζωή του παιδιού[10][11]. Τα μωρά, επίσης, μπορεί να έχουν άπνοια και να χρειάζεται να ελεγχθούν ιατρικά γιατί αυτή η κατάσταση φυσικά επηρεάζει την ποιότητα του ύπνου. Πώς αντιμετωπίζονται αυτά τα προβλήματα; Αν είστε σίγουροι/ες ότι κανένα από τα ζητήματα που αναφέρθηκαν δεν αποτελεί το πρόβλημα του παιδιού σας και παρόλα αυτά το παιδί σας κλαίει υπερβολικά, ξυπνάει και έχει συμπεριφορά που φανερώνει έλλειψη ύπνου θα πρέπει να βρείτε γιατρό που θα σας βοηθήσει να αναζητήσετε και να βρείτε την αιτία του προβλήματος. Αν ο/η γιατρός σας συστήσει να κάνετε εκπαίδευση ύπνου, πάρτε μια δεύτερη γνώμη. Αμέσως. Όπως έχει αποδειχθεί από 20 χρόνια έρευνας, η εκπαίδευση ύπνου όχι μόνο δε λειτουργεί αλλά, αντιθέτως, μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις για τη μητέρα και το παιδί [4].
***
Αν και το άρθρο αναφέρεται στη βρεφική ηλικία κάποια από τα προβλήματα εμφανίζονται και σε παιδιά προσχολικής ηλικίας. Ωστόσο, στον ύπνο των παιδιών προσχολικής ηλικίας πρέπει επίσης να σκεφτούμε κάποιες ψυχολογικές αιτίες που είναι πιο συχνές σε αυτή την ηλικία μετά το ξεκίνημα της φάσης του άγχους του αποχωρισμού και εξηγούν τα νυχτερινά ξυπνήματα (π.χ εκπαίδευση τουαλέτας, εφιάλτες) Να θυμάστε : Η εκπαίδευση ύπνου μπορεί να σταματήσει το κλάμα, αλλά δε θα λύσει το πρόβλημα που υποκρύπτεται. Αν θέλουμε πραγματικά να βοηθήσουμε τα παιδιά μας είναι ανάγκη να είμαστε πρόθυμοι να ψάξουμε την αιτία. Μπορεί να μην τη βρούμε αμέσως αλλά το οφείλουμε στα παιδιά μας και στον εαυτό μας να προσπαθήσουμε να την αναζητήσουμε και βρούμε λύση.
ΠΗΓΗ: betterparents.gr