‘Oποιος έχει μικρό παιδί ξέρει πολύ καλά πως το Φθινόπωρο (Χειμώνα) αρρωσταίνει εύκολα έξι ή επτά φορές – με τον βήχα, τον πυρετό και το συνάχι να υπάρχουν σχεδόν σε ημερήσια διάταξη. Παρότι όμως η φυσική τάση των γονέων είναι να ανησυχούν όταν βλέπουν το παιδί τους να αρρωσταίνει, η αλήθεια είναι πως σε σπάνιες περιπτώσεις τα συμπτώματά του μπορεί να υποδηλώνουν κάτι εξαιρετικά σοβαρό ή και απειλητικό για τη ζωή του.
Ο ομότιμος καθηγητής Παιδιατρικής Ανδρέας Κωνσταντόπουλος, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής και της Παγκόσμιας Παιδιατρικής Εταιρείας, εξηγεί ποια είναι τα συμπτώματα που δεν πρέπει να αγνοούμε ποτέ στα παιδιά.
Ποια είναι η πρώτη ένδειξη ότι το παιδί στ’ αλήθεια δεν είναι καλά;
Η διάθεση του παιδιού είναι και ο καθρέφτης της υγείας του. Οταν το παιδί χάνει τη διάθεσή του, έχει γκρίνια, είναι άκεφο και μαραζωμένο στο κρεβάτι ή την πολυθρόνα και δεν έχει διάθεση για παιχνίδι, είναι στ’ αλήθεια άρρωστο – και είναι πιθανό η τάση αυτή να συνιστά σοβαρό σύμπτωμα για την πάθησή του, οπότε πρέπει να ενημερώνεται ο παιδίατρος.
Ο πυρετός πάνω από 39°C πρέπει να ανησυχεί τους γονείς;
Το ύψος του πυρετού δεν αποτελεί κίνδυνο για το παιδί, αλλά θα πρέπει να γνωρίζουμε πού οφείλεται. Είτε το παιδί έχει 38°C είτε 40°C είναι το ίδιο. Αν όμως οφείλεται σε μικρόβιο πρέπει να διαγνωστεί αμέσως και να αρχίσουμε αντιβίωση, ενώ αν οφείλεται σε ίωση και το παιδί νιώθει καλά δεν χρειάζεται να ανησυχήσουμε, ούτε καν να δώσουμε αντιπυρετικό.
Ο γενικός κανόνας για μικρούς και μεγάλους είναι πως το αντιπυρετικό το χορηγούμε όταν ο άρρωστος δεν νιώθει καλά και πρέπει να τον ανακουφίσουμε.
Σε ποιες περιπτώσεις μπορεί να είναι σοβαρός ο πυρετός;
Ο πυρετός μπορεί να είναι επικίνδυνος σε παιδιά ηλικίας κάτω του ενός έτους, δηλαδή στα νεογνά και στα βρέφη. Τα παιδιά αυτά όταν εμφανίσουν πυρετό (δηλαδή θερμοκρασία πάνω από 38°C) πρέπει αμέσως, από το πρώτο κιόλας 24ωρο, να ελέγχονται από τον παιδίατρό τους.
Το ίδιο ισχύει και για τα παιδιά οποιασδήποτε ηλικίας στα οποία χορηγείται αντιπυρετικό, πέφτει ο πυρετός, αλλά εξακολουθούν να είναι κακόκεφα, μαραζωμένα, δεν παίζουν ή δεν γελούν. Τέλος, αν ο πυρετός συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα – όπως εξάνθημα, εμέτους ή αίμα στα κόπρανα – απαιτείται άμεσος ιατρικός έλεγχος.
Πότε υποδηλώνει κάτι σοβαρό ο βήχας;
Ο βήχας είναι ένα πολύ συχνό σύμπτωμα, αλλά ανησυχία πρέπει να προκαλείται στους γονείς εάν το παιδί έχει «βράσιμο», βραχνάδα της φωνής ή ο βήχας του είναι παρατεταμένος και εμφανίζει άπνοια, δηλαδή του κόβει την ανάσα (αυτά είναι συμπτώματα που μπορεί να οφείλονται στον κοκίτη).
Μπορεί να είναι απειλητική η βραχνάδα;
Η βραχνάδα εκδηλώνεται όταν ο λάρυγγας – ο σωλήνας που περικλείει τις φωνητικές χορδές – παρουσιάζει για κάποιον λόγο οίδημα και αρχίζει να στενεύει.
Η βραχνάδα μπορεί να είναι απειλητική ιδίως στα παιδιά ηλικίας κάτω των 3 ετών, διότι ο λάρυγγάς τους είναι στενός και υπάρχει κίνδυνος να κλείσει εντελώς, δυσχεραίνοντας την αναπνοή τους. Αν, συνεπώς, το παιδί είναι μικρό και παρουσιάσει βραχνάδα, οι γονείς πρέπει να επικοινωνήσουν αμέσως με τον παιδίατρο.
Πότε είναι ύποπτος ο πόνος – στην κοιλιά ή αλλού;
Ο γενικός κανόνας είναι πως όταν ο πόνος «πάει κι έρχεται», δηλαδή εμφανίζεται, υποχωρεί και ξαναρχίζει, δεν υπάρχει ιδιαίτερος λόγος ανησυχίας.
Οσάκις όμως ο πόνος είναι εντοπισμένος, συνεχόμενος και αυξανόμενος σε ένταση, υπάρχει λόγος ανησυχίας. Βέβαια, μεγάλη σημασία έχει αν συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα, όπως εμέτους, διάρροια ή εξάνθημα, αλλά σε κάθε περίπτωση οι γονείς πρέπει να επικοινωνήσουν με τον παιδίατρο.
Ποια άλλα συμπτώματα πρέπει να κινητοποιούν τους γονείς;
Το ξαφνικό εξάνθημα, οι αιμορραγικές κενώσεις, οι «ρουκετοειδείς» έμετοι, η δύσπνοια και οι σπασμοί είναι μερικά συμπτώματα που πρέπει να τους κινητοποιούν.
Πυρετός
* Είναι η θερμοκρασία πάνω από 38 βαθμούς Κελσίου.
* Αντιπυρετικό πρέπει να χορηγείται εάν και εφ’ όσον ο ασθενής δεν νιώθει καλά.
Χρειάζεται έλεγχο, εάν το παιδί:
* Δείχνει πολύ άρρωστο ή/και έχει ασυνήθιστη κακοδιαθεσία, υπνηλία ή/και είναι «μαραζωμένο» – γενικά δεν θυμίζει με τίποτα τον εαυτό του
* Βρισκόταν σε ασυνήθιστα ζεστό χώρο (π.χ. μέσα σ’ ένα υπερθερμασμένο αυτοκίνητο) πριν παρουσιάσει τον πυρετό
* Έχει και άλλα συμπτώματα (π.χ. δυσκαμψία αυχένα, σοβαρό πονοκέφαλο, σοβαρό πονόλαιμο, σοβαρό πόνο στο αυτί, ανεξήγητο εξάνθημα, επαναλαμβανόμενους εμέτους ή διάρροια)
* Έχει εξασθενημένο ανοσοποιητικό (λ.χ. λόγω προβλήματος υγείας)
* Έχει σπασμούς
* Είναι κάτω των 3 μηνών και έχει θερμοκρασία πάνω από 38 βαθμούς
* Έχει πυρετό πάνω από 40 βαθμούς (ανεξαρτήτως ηλικίας)
* Δείχνει άρρωστο, ακόμα κι αν του «πέσει» ο πυρετός
* Δείχνει να επιδεινώνεται
* Επιμένει ο πυρετός του πάνω από 24 ώρες και έχει ηλικία κάτω των 2 ετών
* Επιμένει ο πυρετός πάνω από 72 ώρες και έχει ηλικία άνω των 2 ετών
Πονοκέφαλος
Χρειάζεται έλεγχο εάν:
* Είναι δυνατός και εμφανιστεί ξαφνικά
* Διαρκεί αρκετές ώρες ή είναι τόσο έντονος ώστε το παιδί δεν μπορεί να φάει, να παίξει ή να δει την αγαπημένη του τηλεοπτική εκπομπή
* Συνοδεύεται από πυρετό, έμετο, σύγχυση ή δυσκαμψία του αυχένα (μπορεί να αποτελεί ένδειξη ημικρανίας ή σοβαρής λοίμωξης ή νόσου, όπως η μηνιγγίτιδα)
* Εμφανίζεται συχνά
Εξάνθημα
Χρειάζεται έλεγχο, εάν:
* Είναι εκτεταμένο (καλύπτει μεγάλο τμήμα του σώματος, λ.χ. και τα δύο πόδια ή ολόκληρη την πλάτη). Οι αιτίες των εκτεταμένων εξανθημάτων συνήθως είναι αιματογενείς (λ.χ. προκαλούνται ιούς, βακτήρια, τοξίνες, τρόφιμα ή αλλεργία σε φάρμακα).
* Εκδηλώνεται με ερυθρά σπυράκια που δεν αλλάζουν χρώμα όταν τα πιέζετε με το χέρι (δεν ασπρίζουν)
* Είναι κόκκινο και καλύπτει μια μεγάλη επιφάνεια σαν έγκαυμα, χωρίς όμως να έχει καεί το παιδί
* Προκαλεί πόνο στο παιδί
* Συνοδεύεται από συμπτώματα όπως το πρήξιμο στα χείλια ή γενικώς στο πρόσωπο, η δυσκαμψία του αυχένα, ο πυρετός κ.ά. (μπορεί να υποδηλώνει σοβαρή αλλεργική αντίδραση, σοβαρή λοίμωξη όπως η μηνιγγίτιδα κ.ά.)
* Εκδηλώνεται σε παιδιά ηλικίας κάτω του 1 μηνός
* Το παιδί δείχνει πολύ άρρωστο
* Δεν σας αρέσει η εμφάνισή του και νιώθετε πως πρέπει να το δει γιατρός
Έμετος και διάρροια
Χρειάζονται έλεγχο, εάν το παιδί:
* Δείχνει πολύ άρρωστο
* Παρουσιάζει ενδείξεις αφυδάτωσης (λ.χ. ξερό στόμα, όχι δάκρυα, όχι ούρηση πάνω από 8 ώρες)
* Έχει αίμα στα κόπρανα ή στον έμετο
* Κάνει εμέτους με χρώμα ανοικτό κίτρινο ή πράσινο
* Έχει πόνο στην κοιλιά που δεν υποχωρεί μετά τον έμετο
* Έχει πόνο χαμηλά δεξιά στην κοιλιά και προτιμά να είναι ξαπλωμένο και «διπλωμένο» (είναι ενδείξεις σκωληκοειδίτιδας)
* Είναι πιθανό να έχει δηλητηριαστεί (με τρόφιμο, χημικό, φάρμακο κ.τ.λ.)
* Έχει ηλικία κάτω των 12 εβδομάδων και έχει κάνει τουλάχιστον 2 φορές έμετο
* Έχει ηλικία κάτω του 1 έτους και έχει κάνει έμετο τα αντιεμετικά φάρμακα 3 ή περισσότερες φορές, και ταυτοχρόνως έχει υδαρή διάρροια
* «Βγάζει» τα πάντα, στερεά, υγρά ή φάρμακα, επί πάνω από 8 ώρες
* Έχει αδύναμο ανοσοποιητικό (λ.χ. λόγω προβλήματος υγείας)
* Έχει επίσης πυρετό πάνω από 40, ο οποίος δεν «πέφτει» μέσα σε 2 ώρες από την λήψη αντιπυρετικού
* Έχει ηλικία κάτω των 12 εβδομάδων και ανεβάζει πυρετό (πάνω από 38 βαθμούς)
* Νιώθετε πως πρέπει να το δει γιατρός
ΠΗΓΗ: Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής (AAP), Εθνικά Ιδρύματα Υγείας (ΝΙΗ), ΗΠΑ -ΤΑ ΝΕΑ