Αδάμος Χατζηπαναγής, Παιδίατρος
Αναπνευστικά προβλήματα προώρων
Τα πρόωρα νεογνά επειδή δεν είναι ακόμα έτοιμα να αντιμετωπίσουν τις συνθήκες έξω από τη μήτρα της μητέρας τους, παρουσιάζουν πολλά προβλήματα γι` αυτό και χρειάζονται ιδιαίτερη φροντίδα. Έμβρυα μικρότερα των 24 βδομάδων κύησης χαρακτηρίζονται σαν μη βιώσιμα. Ότι δηλαδή δεν έχουν τη δυνατότητα ζωής γι` αυτό και δε γίνεται καμιά προσπάθεια να κρατηθούν στην ζωή. Πρόωρα όμως νεογνά με ηλικία κύησης μεγαλύτερη των 24 βδομάδων έχουν πιθανότητες να ζήσουν γι` αυτό και χρειάζονται ειδική φροντίδα για να αντιμετωπίσουν τα πολλαπλά προβλήματα της προωρότητας. Τα παιδιά αυτά έχουν βάρος μεγαλύτερο των 600 γραμμαρίων. Όσο πιο πρόωρο είναι το νεογέννητο τόσο περισσότερα προβλήματα παρουσιάζει. Σήμερα σε όλες τις χώρες του κόσμου υπάρχουν ειδικές μονάδες εντατικής νοσηλείας προώρων που νοσηλεύουν και αντιμετωπίζουν αρκετά αποτελεσματικά τα προβλήματα των προώρων νεογνών. Λόγω λοιπόν της ραγδαίας εξέλιξης στην αντιμετώπιση των πρόωρων νεογνών, το 90% των νεογνών με βάρος γέννησης μεγαλύτερο των 800 γραμμαρίων θα ζήσει. Βέβαια το γεγονός ότι κρατιούνται στη ζωή πολύ πρόωρα νεογνά οδηγεί αναπόφευκτα και στη δημιουργία παιδιών που μεγαλώνοντας θα έχουν προβλήματα όπως η εγκεφαλική παράλυση, διαταραχές ακοής, όρασης κτλ.
Ιδιοπαθές σύνδρομο αναπνευστικής ανεπάρκειας.
Είναι το συνηθέστερο πρόβλημα των προώρων και παρουσιάζεται αμέσως μετά τη γέννηση. Επειδή οι πνεύμονες δεν είναι ώριμοι ,δεν μπορούν να παράγουν μια ουσία που λέγεται σουρφάκταν. Η ουσία αυτή βοηθά για να κρατιούνται ανοικτές οι κυψελίδες των πνευμόνων. Για να μπορούν δηλαδή να εκπτύσσονται οι πνεύμονες όταν το μωράκι εισπνέει. Έτσι λοιπόν, όταν απουσιάζει η ουσία αυτή, το νεογνό παρουσιάζει δυσκολία στην αναπνοή. Σήμερα υπάρχουν πολλοί τρόποι αντιμετώπισης του προβλήματος αυτού.
Α). Αν ο γυναικολόγος γνωρίζει ότι η έγκυος πιθανόν να γεννήσει πρόωρα, τότε χορηγεί στην έγκυο κορτιζόνη που προκαλεί την παραγωγή της ουσίας που λέγεται σουρφάκταν.
Β). Υπάρχει σήμερα τεχνητό σουρφάκταν και μπορεί να δοθεί στο νεογνό.
Γ). Χορηγείται στο νεογνό οξυγόνο και αν χρειαστεί μπορεί να τεθεί στο μηχάνημα τεχνητής υποστήριξης της αναπνοής. Η χορήγηση του σουρφάκταν έχει μειώσει πολύ τον χρόνο που χρειάζονται να παραμείνουν τα νεογνά στο μηχάνημα υποστήριξης της αναπνοής.
Άπνοια
Άπνοια είναι το σταμάτημα για λίγα δευτερόλεπτα της αναπνοής του νεογνού. Εκείνη την ώρα οι σφύξεις της καρδιάς μπορεί να μειωθούν και το χρώμα του δέρματος γίνεται ωχρό ή μελανιάζει. Η άπνοια οφείλεται στην ανωριμότητα του κέντρου στον εγκέφαλο, του οποίου η δουλειά είναι να ελέγχει την αναπνοή. Με την πάροδο του χρόνου ελαττώνεται η συχνότητα των απνοιών, οι οποίες και σιγά-σιγά σταματούν. Στις μονάδες εντατικής νοσηλείας τα νεογνά παρακολουθούνται με ειδικό μηχάνημα που καταγράφει τις άπνοιες. Η αντιμετώπιση της άπνοιας μπορεί να γίνει με ένα απλό τσίμπημα του νεογνού. Αν όμως γίνεται τακτικά, μπορεί να αποφασιστεί η χορήγηση ειδικών φαρμάκων όπως η θεοφυλλίνη.
Βρογχοπνευμονική δυσπλασία
Η βρογχοπνευμονική δυσπλασία είναι το αποτέλεσμα της χρόνιας θεραπείας των νεογνών με οξυγόνο και με το μηχάνημα υποστήριξης αναπνοής. Τα βρέφη με βρογχοπνευμονική δυσπλασία έχουν εξάρτηση από το οξυγόνο και ευπάθεια στις λοιμώξεις του πνεύμονα.
Ίκτερος
Ο ίκτερος είναι πολύ συχνός στα τελειόμηνα νεογνά. Στα πρόωρα είναι ακόμα πιο συχνός και αντιμετωπίζεται όπως ακριβώς και στα τελειόμηνα.
Αναιμία
Αναιμία σημαίνει χαμηλή αιμοσφαιρίνη αίματος. Η αναιμία στα πρόωρα οφείλεται στους εξής παράγοντες:
1. Η παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων τις πρώτες μέρες ζωής των προώρων είναι αργή.
2. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια των νεογνών ζουν λιγότερες μέρες σε σχέση με αυτά των ενηλίκων.
3. Οι συχνές αιμοληψίες που χρειάζεται να γίνονται για τις εξετάσεις, οδηγούν και αυτές σε αναιμία. Πολύ συχνά ,όταν η αιμοσφαιρίνη πέσει κάτω από κάποιο όριο, χρειάζεται να γίνει μετάγγιση αίματος στα πρόωρα για να αντιμετωπιστεί η αναιμία.
Λοιμώξεις
Πολύ σοβαρός κίνδυνος για τα πρόωρα είναι οι μολύνσεις. Το αμυντικό σύστημα των νεογνών αυτό είναι πάρα πολύ αδύνατο και δεν μπορεί εύκολα και αποτελεσματικά να αντιμετωπίσει τις λοιμώξεις. Γι` αυτό και τα νεογνά αυτά χρειάζονται ιδιαίτερη προστασία μέσα στις θερμοκοιτίδες που φιλοξενούνται στους ειδικούς χώρους των μονάδων εντατικής νοσηλείας. Επίσης το νοσηλευτικό και ιατρικό προσωπικό που περιποιείται τα πρόωρα, πρέπει απαραίτητα πριν τα ακουμπήσει να πλύνει καλά τα χέρια του. Επίσης δεν επιτρέπονται οι επισκέψεις, εκτός βέβαια από τους γονείς του παιδιού. Σε περίπτωση που το νεογνό πάθει οποιαδήποτε μόλυνση, χορηγούνται από τους γιατρούς τα κατάλληλα αντιβιοτικά.
Ανοικτός βοτάλειος πόρος
Το αίμα στους ανθρώπους πηγαίνει από την καρδιά στους πνεύμονες όπου οξυγονώνεται, επιστρέφει πίσω στην καρδιά και στην συνέχεια μεταφέρεται οξυγονωμένο στα διάφορα όργανα. Στα έμβρυα όμως οι πνεύμονες δε λειτουργούν και το αίμα οξυγονώνεται από τον πλακούντα (“ταίρι”) της μητέρας. Ο ρόλος λοιπόν του βοτάλειου πόρου είναι να παρακάμπτονται οι πνεύμονες και να πηγαίνει το αίμα κατευθείαν στην αορτή, η οποία είναι το κεντρικό αγγείο που οδηγεί το αίμα προς τα διάφορα όργανα. Στα νεογέννητα το αγγείο αυτό κλείνει λίγο μετά τη γέννηση. Στα πρόωρα όμως, μπορεί να παραμείνει ανοικτό. Το αποτέλεσμα είναι πολύ αίμα να οδηγείται προς τους πνεύμονες. Αυτό μπορεί να προκαλέσει δυσκολία στην αναπνοή ή και καρδιακή ανεπάρκεια. Ο πόρος αυτός μπορεί να κλείσει με τη χορήγηση ενός ειδικού φαρμάκου που λέγεται ινδομεθακίνη. Σε περίπτωση που δεν κλείσει με τα φάρμακα θα χρειαστεί χειρουργική επέμβαση.
Αμφιβληστροειδοπάθεια των προώρων
Η αρρώστια αυτή είναι το αποτέλεσμα της ανώμαλης ανάπτυξης των αγγείων μέσα το μάτι. Δεν είναι απολύτως βέβαιο ποια είναι η αιτία της πάθησης αυτής. Παλαιότερα πιστεύετο ότι ήταν το αποτέλεσμα της χορήγησης οξυγόνου στα πρόωρα. Ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασης, μπορεί να προκληθούν διαταραχές της όρασης, που να χρειάζεται να διορθωθούν με γυαλιά, ακόμα και πλήρη τύφλωση. Επειδή η αρρώστια αυτή είναι αρκετά συχνή στα πρόωρα, συστήνεται να γίνεται οφθαλμολογικός έλεγχος σε όλα τα πρόωρα.
Εγκεφαλική αιμορραγία
Τα πρόωρα μπορεί να παρουσιάσουν εγκεφαλική αιμορραγία, που ανάλογα με τη σοβαρότητα της, θα δημιουργήσει ή όχι χρόνια προβλήματα στο πρόωρο.
Η σπαστική παραπληγία είναι ένα συχνό πρόβλημα που μπορεί να δημιουργήσει η εγκεφαλική αιμορραγία. Επίσης μπορεί να δημιουργηθεί υδροκέφαλος. Όπως καταλαβαίνετε τα προβλήματα των προώρων είναι πάρα πολλά. Γι` αυτό και στα δυο πρώτα χρόνια της ζωής τους είναι χρήσιμο να παρακολουθούνται από γιατρό που να είναι καλά ενήμερος πάνω σε αυτά τα προβλήματα. Εκτός από τη συνηθισμένη παρακολούθηση που χρειάζονται τα τελειόμηνα βρέφη, τα βρέφη αυτά πρέπει να εξετάζονται για τυχόν προβλήματα ακοής και όρασης. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται η εξέλιξη του νευρικού συστήματος. Πρέπει επίσης να παρακολουθείται η εξέλιξη του λόγου. Πολύ συχνά τα παιδιά αυτά χρειάζονται τη βοήθεια λογοθεραπευτή, φυσικοθεραπευτή και εργοθεραπευτή. Επίσης η οικογένεια παιδιού με πρόωρο βρέφος χρειάζεται ιδιαίτερη στήριξη για να αντιμετωπίσει τα πολλαπλά προβλήματα.
ΠΗΓΗ: paidiatros.com