Προσχολική ηλικία και διάβασμα: Μήπως ζητάμε λάθος πράγματα;
Η συζήτηση είναι αέναη και χωρίζεται σε δύο «στρατόπεδα»: από τη μία πλευρά είναι εκείνοι που επιμένουν ότι τα παιδιά στην προσχολική ηλικία χρειάζονται μόνο ελεύθερο παιχνίδι και βασικές δραστηριότητες και από την άλλη είναι οι καθαροί ακαδημαϊκοί που πιστεύουν πως όσο νωρίτερα αρχίσει η ενασχόληση του παιδιού με την απόκτηση γνώσεων (εις βάρος του παιχνιδιού) τόσο καλύτερα. Η νέα έκθεση «Lively Minds: Distinctions between academic versus intellectual goals for young children» (Ζωντανά Μυαλά: Η διάκριση μεταξύ νοητικών και ακαδημαϊκών στόχων για τα μικρά παιδιά) δίνει μία νέα οπτική σε αυτή τη συζήτηση.
Συντάκτρια της έκθεσης είναι η Λίλιαν Κατζ, Ομότιμος Καθηγήτρια Προσχολικής Εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο του Illinois και πρώην πρόεδρος της Εθνικής Ένωσης για την Εκπαίδευση Μικρών Παιδιών στις ΗΠΑ.
Η Κατζ υποστηρίζει πως η προσχολική ηλικία δεν αφορά μόνο το ελεύθερο παιχνίδι και τους ακαδημαϊκούς στόχους. Επισημαίνει ότι «ένα ακόμη σημαντικό συστατικό της εκπαίδευσης – και μάλιστα για όλες τις ηλικιακές ομάδες – πρέπει να είναι οι εμπειρίες Με άλλα λόγια, τονίζει πως πρέπει «να προσφέρουμε στα μικρά παιδιά τις ευκαιρίες, τους πόρους και το πλαίσιο που θα προκαλέσουν και θα στηρίξουν την έμφυτη νοητική τους τάση». Αυτό που ζητά με άλλα λόγια, είναι ο σαφής διαχωρισμός μεταξύ των ακαδημαϊκών και των νοητικών. Ποια είναι η διαφορά;
Ακαδημαϊκοί Στόχοι
Είναι εκείνοι που αφορούν στην κατάκτηση μικρών, διακριτών, εξωγενών πληροφοριών, που συνήθως σχετίζονται με τον αλφαβητισμό και την πρακτική σε ασκήσεις, φύλλα εργασίας κλπ, τα οποία σχεδιάστηκαν για να προετοιμάσουν τα παιδιά για τα επόμενα χρόνια του σχολείου. Αυτές οι πληροφορίες που μαθαίνουν και εξασκούν τα παιδιά, έχουν σωστές απαντήσεις και στηρίζονται στην απομνημόνευση, την εφαρμογή μίας συγκεκριμένης φόρμουλας και όχι στην κατανόηση. Τα παιδιά γνωρίζουν ότι η δασκάλα περιμένει μία σωστή απάντηση και καλούνται να της τη δώσουν. Αυτές οι πληροφορίες/γνώσεις ωστόσο, είναι ουσιώδεις για την κατάκτηση της ανάγνωσης και της γραφής και άλλων ακαδημαϊκών ικανοτήτων που απαιτούνται στις σύγχρονες ανεπτυγμένες οικονομίες. «Με άλλα λόγια, δεν αμφισβητώ ότι οι γνώσεις αυτές έχουν σημασία, αλλά το πότε έχει σημασία να αποκτηθούν και σε τι ποσοστό πρέπει να εντάσσονται στο πρόγραμμα των παιδιών, ειδικότερα στην προσχολική ηλικία» αναφέρει η Κατζ.
Η συνταγή για την σχολική επιτυχία: Διάβασμα, διάβασμα, διάβασμα!
Νοητικοί Στόχοι
Είναι οι στόχοι και οι δραστηριότητες που αφορούν στο νου με την πλήρη έννοια της λέξης, που αφορούν στη λογική, την πρόβλεψη, την ανάλυση, την αμφισβήτηση κλπ., αλλά και αισθητικών και ηθικών θεμάτων. Το πρόγραμμα παιδιών προσχολικής ηλικίας θα πρέπει να περιλαμβάνει και τη στήριξη της έμφυτης νοητικής τους τάσης. Με άλλα λόγια, να δίνει έμφαση στην αμφισβήτηση, στην πρόβλεψη πορισμάτων που προκύπτουν από έρευνα, στην ανάπτυξη και στην ανάλυση ιδεών και στην αναζήτηση της κατανόησης.
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τα μικρά παιδιά θα πρέπει να περιλαμβάνει και τη στήριξη της έμφυτης νοητικής τάσης, της φυσικής τους κλίσης. Το κατάλληλο εκπαιδευτικό πρόγραμμα περιλαμβάνει ενθάρρυνση και κίνητρα για τα παιδιά ώστε να κατακτήσουν βασικές ακαδημαϊκές δεξιότητες (όπως η γραφή και το διάβασμα) αλλά στην υπηρεσία των νοητικών τους αναζητήσεων. Με άλλα λόγια, οι ακαδημαϊκοί στόχοι είναι το μέσο και όχι ο σκοπός.
Η εμπειρία δείχνει πως η συμμετοχή παιδιών προσχολικής ηλικίας σε έργα έρευνας τα έκανε να εκτιμήσουν τη χρησιμότητα πολλών ακαδημαϊκών δεξιοτήτων που σχετίζονται με τον αλφαβητισμό και τα μαθηματικά στην προσπάθειά τους να μοιραστούν τα πορίσματα της δικής τους έρευνας. Σε αυτό το σημείο, είναι χρήσιμο να εκτιμήσουμε ότι όλα τα βασικά νοητικά στοιχεία υπάρχουν έμφυτα σε όλα τα παιδιά, σε κάποια ισχυρότερα και σε κάποια όχι τόσο, όπως συμβαίνει με τα πάντα στη ζωή.
Η Κατζ αναφέρει μάλιστα πως η μακρόχρονη έρευνα για τις συνέπειες των διαφορετικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων διαψεύδει το ρητό «το γοργόν και χάριν έχει» σε ότι αφορά την επίτευξη ακαδημαϊκών στόχων. Η μέθοδος αυτή επιτυγχάνει «καλύτερα αποτελέσματα βραχυπρόθεσμα» ενώ «η εκπαιδευτική μέθοδος που δίνει έμφαση στους διαδραστικούς ρόλους και τις πρωτοβουλίες των παιδιών μπορεί να μην είναι τόσο εντυπωσιακή βραχυπρόθεσμα, αλλά αποδίδει καλύτερα στις σχολικές επιδόσεις μακροπρόθεσμα».
Τονίζει επίσης, πως δεν υπάρχει καμία νευρολογική έρευνα που να «υποδεικνύει ότι όταν το παιδί αρχίζει να διαβάζει νωρίτερα αναπτύσσεται ταχύτερα ο εγκέφαλός του». «Αντιθέτως, η έρευνα δείχνει ότι τα προσχολικά προγράμματα είναι πιο αποδοτικά όταν επικεντρώνονται σε κοινωνικούς, συναισθηματικούς και νοητικούς στόχους, αντί για στενούς ακαδημαϊκούς στόχους» και προσφέρουν «εμπειρίες που προκαλούν την αυτορρύθμιση, την πρωτοβουλία και.. τη διατηρήσιμη σύγχρονη αλληλεπίδραση όπου το παιδί αλληλεπιδρά με άλλους σε μία συνεχή διαδικασία αντί να είναι ένας απλός παθητικός δέκτης μεμονωμένων πληροφοριών».
Η Κατζ προειδοποιεί πως η «νοητική ανάπτυξη των μικρών παιδιών μπορεί τελικώς να αποδυναμωθεί ή ακόμη και να καταστραφεί από την υπερβολική και πρόωρη επίσημη διδασκαλία».
Πηγή: Washington Post
Το διαβάσαμε στο letsfamily.gr