Προσοχή, δαγκώνει!
Αν και το δικό σας παιδί έχει τη συνήθεια να… δείχνει τα δόντια του αντί να χρησιμοποιεί τη γλώσσα του κάθε φορά που θέλει κάτι, σας προτείνουμε να διαβάσετε το άρθρο που ακολουθεί.
Oι παιδοψυχολόγοι επισημαίνουν πώς ένα μικρό παιδί που κατακλύζεται από οργή και απόγνωση, συχνά αντιδρά βίαια: τραβάει μαλλιά, πετάει κάτω αντικείμενα, ρίχνει μπουνιές και κλωτσιές ή ξαφνικά δαγκώνει το ανυποψίαστο θύμα του. Και αυτή η συμπεριφορά είναι που τρομάζει περισσότερο απ’ όλες τις άλλες, αφού μελανιάζει στη στιγμή δερματάκι και… συναισθήματα, ενώ τρομοκρατεί τα λιλιπούτεια θύματα και εξοργίζει τα μεγαλύτερα (μαμά, μπαμπάς, κλπ)!
Εκατομμύρια χρόνια ιστορίας εξάλλου έχουν αποδείξει ότι το πιο αποτελεσματικό όπλο όλων των θηλαστικών είναι τα… δόντια τους και το ζωώδες ένστικτο του δαγκώματος όταν νιώθουν ότι απειλούνται ή παλεύουν για να αποκτήσουν κάτι.
Το πρώτο εργαλείο εξερεύνησης
Όλοι γνωρίζουμε ότι το στόμα είναι το πρωταρχικό εργαλείο εξερεύνησης και μάθησης, μια πρωτόγνωρη πηγή απόλαυσης για όλα τα βρέφη. Ξέρουμε επίσης ότι έχουν τη συνήθεια να βάζουν τα πάντα στο στόμα τους: από το μπιμπερό μέχρι το… μπουκάλι της χλωρίνης. Η συνήθεια αυτή (αν και λίγο επικίνδυνη) είναι πάντως απολύτως φυσιολογική, ένα περαιτέρω σκαλοπάτι στην πυραμίδα της ανάπτυξης.
- Προσοχή: Επειδή όμως υπάρχει κίνδυνος να… διαιωνιστεί, καλό είναι από τους πρώτους κιόλας μήνες ακόμα και όταν παίζετε με το μωράκι σας κάθε φορά που βλέπετε ότι τα γλυκά του φιλάκια μεταλλάσσονται σε… γλυκές δαγκωματιές, πρέπει να σταματάτε το παιχνίδι, να το απομακρύνετε πολύ ψύχραιμα και να του λέτε: «όχι, δεν δαγκώνουμε».
Μα, γιατί το κάνουν;
Είπαμε, λοιπόν, πώς το στόμα είναι για τα βρέφη ένα απολύτως αναγκαίο εργαλείο ανάπτυξης. Τι γίνεται όμως αν ένα μεγαλύτερο παιδάκι συνεχίσει να δαγκώνει και… όχι μόνο αντικείμενα; Τα παιδιά στην ηλικία των 1-2 ετών βλέπετε, δεν έχουν αποκτήσει ακόμα τις λεκτικές ικανότητες για να εκφράσουν τα αισθήματα, τις επιθυμίες και τις ανάγκες τους. Έτσι λοιπόν, συχνά καταφεύγουν στη λύση του δαγκώματος απλώς για να αποδείξουν τον ενθουσιασμό τους ή να μας πουν με τον πιο εύγλωττο τρόπο ότι βαριούνται, είναι θυμωμένα, αισθάνονται άσχημα. Κάποιες φορές πάλι, το δάγκωμα είναι μια ακόμα εμπειρία. «Τι γεύση θα έχει άραγε ο ώμος της μαμάς»; αναρωτιέται όλο περιέργεια ο πιτσιρικάς. Μερικές φορές, είναι ίσως ο μοναδικός τρόπος που γνωρίζουν τα μικρά παιδιά για να πουν «σε αγαπώ», αλλά και χαρακτηριστικό σημάδι βαρεμάρας, κούρασης, πείνας ή απλά ένα δοντάκι που ξεφυτρώνει δειλά –δειλά και δημιουργεί αίσθημα πόνου.
Μια ακατέργαστη μορφή επικοινωνίας
Έχει αποδειχτεί ότι αυτή η βάρβαρη συνήθεια είναι πιο συχνή στην ηλικία των 12-36 μηνών, όπου οι ειδικοί πιστεύουν ότι αποτελεί μια… ακατέργαστη και χοντροκομμένη μορφή επικοινωνίας, πριν οι λέξεις καταφέρουν να ανακαλύψουν το δρόμο τους για να εκφράσουν συναισθήματα και «θέλω». Εξάλλου, στην ηλικία αυτή, τα περισσότερα παιδιά έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με άλλα παιδιά και δεν γνωρίζουν πώς να αντιδράσουν. Όσο για τον τόπο του… εγκλήματος; Αν και μερικά παιδιά έχουν τη συνήθεια αυτή μόνο όταν βρίσκονται στο σπίτι τους (επειδή είναι ένα ασφαλές και γνώριμο περιβάλλον για να εκφράσουν τα αισθήματά τους), συνήθως οι… καλύτερες δαγκωματιές γίνονται στις παιδικές χαρές, τα πάρκα ή τους παιδικούς σταθμούς. Στα μέρη εκείνα δηλαδή όπου τα μικρά παιδιά πρέπει να μοιραστούν από τα ίδια παιχνίδια μέχρι την προσοχή και το ενδιαφέρον των ανθρώπων που τα επιτηρούν.
Αγαπημένα μου παιδιά, μη βιάζεστε να ενηλικιωθείτε. Τα πράγματα είναι δύσκολα για τους ενήλικες.
- Προσοχή: Αν το παιδί σας καταφεύγει σε χτυπήματα ή δαγκώματα μια-δυο φορές το μήνα, δεν πρέπει να αγνοείτε τη συγκεκριμένη συμπεριφορά, αλλά δεν υπάρχει λόγος να ανησυχείτε. Με τη δική σας ψυχραιμία και υπομονή, είναι βέβαιο ότι θα υποχωρήσει. Αν, όμως, έχετε διαπιστώσει πώς το παιδί σας είναι επιθετικό και δαγκώνει τα άλλα παιδάκια αρκετές φορές μέσα στην εβδομάδα, πρέπει οπωσδήποτε να ενημερώσετε τον παιδίατρο για να σας συμβουλέψει τι να κάνετε. Το ίδιο πρέπει να κάνετε και αν το παιδί σας δεν έχει φίλους, δεν το καλούν σε παιδικά πάρτι και γενικότερα οι συνομήλικοί του το αποφεύγουν λόγω της συμπεριφοράς του.
«Πυξίδα» η δική σας αντίδραση
Αν το παιδί σας δαγκώσει ένα άλλο παιδάκι και εσείς είστε μπροστά στα ατυχές περιστατικό, είναι απολύτως φυσιολογικό να εξοργιστείτε, να σοκαριστείτε και να αντιδράσετε έντονα. Προσπαθήστε όμως να διατηρήσετε την ψυχραιμία σας γιατί ο δικός σας τρόπος αντίδρασης θα επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό και τη μελλοντική συμπεριφορά του παιδιού. Πρωταρχικό σας μέλημα λοιπόν είναι να απομακρύνετε το θύτη από το θύμα και αμέσως μετά με μια αυστηρή άλλα ήρεμη φωνή να πείτε στο παιδί: «Δεν πρέπει ποτέ να δαγκώνεις. Αυτό πονά τους άλλους ανθρώπους». Στη συνέχεια, βάλτε το τιμωρία σε ένα ασφαλές μέρος για λίγη ώρα μέχρι να ηρεμήσει και ύστερα πείτε του να ζητήσει συγνώμη από το άλλο παιδί.
Ποτέ όμως μην κάνετε το λάθος να το δαγκώσετε για να διαπιστώσει από μόνο του πόσο πονά. Στην περίπτωση αυτή το παιδί θα μπερδευτεί αφού θα του αποδείξετε έτσι ότι το δάγκωμα επιτρέπεται όταν είναι θυμωμένο. Νομιμοποιείτε έτσι αυτόν τον τρόπο έκφρασης του θυμού. Το μικρό παιδί εξάλλου δεν μπορεί να συνδυάσει τον πόνο που αυτό αισθάνεται με τον πόνο που προκαλεί στους άλλους. Αν το δαγκώσετε, θα το τρομάξετε και θα το πονέσετε αλλά δεν θα το αποτρέψετε από μελλοντικές επιθέσεις.
Πώς θα προλάβετε τη «βάρβαρη» συνήθεια
- Ενθαρρύνετε το παιδί σας να μάθει να χρησιμοποιήσει τις λέξεις ως εργαλείο επικοινωνίας και εξηγήστε του ότι όταν είναι θυμωμένο ή στενοχωρημένο υπάρχουν άλλες καλύτερες εναλλακτικές από το δάγκωμα.
- Αποφύγετε την υπερβολική κούραση. Ένα ήρεμο και ξεκούραστο παιδάκι έχει λιγότερες πιθανότητες να χρησιμοποιήσει τα δόντια του. Επίσης φροντίστε να έχετε ταΐσει καλά το παιδί πριν πάει κάπου.
- Προσφέρετε στο παιδί σας ένα υποκατάστατο. Ένα μαλακό παιχνίδι ή ένα κομμάτι ύφασμα που μπορεί να δαγκώνει (αντί για το συνομήλικο του ή τον γονέα του) όταν αισθάνεται στενοχωρημένο και εκνευρισμένο.
- Ψάξτε για τις αιτίες. Αν έχετε διαπιστώσει ότι το παιδί σας ετοιμάζεται απειλητικά να δείξει τα δοντάκια του κάθε φορά που ο φίλος του, του αποσπά ένα συγκεκριμένο παιχνίδι, αγοράστε ένα ίδιο. Μήπως πάλι το παιδί καταφεύγει σε αυτή τη συμπεριφορά για κάποιους ψυχολογικούς λόγους όπως είναι για παράδειγμα μια δύσκολη προσαρμογή (όπως η αποκοπή από το μπιμπερό, ένα καινούργιο αδερφάκι -αλλαγές που μπορεί να επηρεάσουν τα παιδιά). Μερικές φορές λίγη παραπάνω προσοχή καθώς επίσης και το ενδιαφέρον του μπαμπά και της μαμάς είναι το μόνο που χρειάζεται για να κόψει το παιδί αυτή τη συνήθεια.
- Φροντίστε να μη δίνετε εσείς πρώτοι το κακό παράδειγμα. Αν παίζοντας με το μικρούλι σας του δαγκώνετε χαριτωμένα τα δαχτυλάκια του ποδιού (για αστείο) ή του επιτρέπετε να δοκιμάσει τη… γεύση του ώμου σας είναι φυσικό να δοκιμάσει το ίδιο παιχνίδι και σε κάποιο άλλο παιδάκι. Αποφύγετε τέτοιου είδους συγχύσεις με το να απαγορεύσετε δια παντός, παντός είδους δαγκωματιές.
- Πάρτε το δάγκωμα στα σοβαρά. Μερικοί γονείς αντιδρούν με γελάκια και χαρούλες την πρώτη φορά που τα παιδιά τους δαγκώνουν. Κι όμως τίποτα δεν ενθαρρύνει ένα παιδί περισσότερο από αυτό.
Τα αγόρια δαγκώνουν περισσότερο
Συνήθως, τα αγοράκια είναι πιο δυνατά από τα κοριτσάκια και έχουν πιο περιορισμένο γλωσσικό ρεπερτόριο. Με άλλα λόγια αυτή η ανικανότητα να εκφράσουν αισθήματα οργής και απόγνωσης με λέξεις, σε συνδυασμό με τη μεγαλύτερη σωματική δύναμη που διαθέτουν οδηγεί τα αγοράκια σε… βάρβαρες επιθέσεις τέτοιου είδους πολύ πιο συχνά από τα κοριτσάκια.
Με όπλο τα δόντια
Ο πιο συνηθισμένος λόγος που κάνει τις δαγκωματιές τόσο… δημοφιλείς μεταξύ του παιδικού πληθυσμού είναι το γεγονός ότι τα παιδάκια, οργισμένα από την ανικανότητα τους να εξουσιάσουν το περιβάλλον τους ή να κάνουν ξεκάθαρες τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους, (και γνωρίζοντας ότι οι λέξεις δεν είναι τόσο αποτελεσματικές), χρησιμοποιούν τα δόντια τους.
Είναι μια συμπεριφορά που παρατηρείται με μεγαλύτερη συχνότητα λίγο πριν το παιδί μιλήσει. Και αυτό γιατί ενώ βρίσκεται σε διαδικασία όπου μαθαίνει διάφορες λέξεις για να εκφραστεί, όταν ξαφνικά τις χρειαστεί δεν μπορεί να βρει την κατάλληλη και αντί να χρησιμοποιήσει το στόμα για να μιλήσει, το χρησιμοποιεί για να δαγκώσει. Σύμφωνα με μελέτη, το μεγαλύτερο ποσοστό παιδιών δαγκώνει γύρω στους 24 μήνες (περίπου ένα στα δέκα). Μεγαλώνοντας αρχίζουν να χρησιμοποιούν ως όπλα όχι τα δόντια αλλά λέξεις που… πληγώνουν.
Οι ρίζες του προβλήματος
Ένα νήπιο μπορεί να δαγκώνει:
- Από περιέργεια
- Επειδή αποζητά την προσοχή μας
- Προσπαθεί να μας δείξει με τον τρόπο αυτό την αγάπη και την τρυφερότητά του
- Πεινάει, είναι αγχωμένο ή στρεσαρισμένο
- Φοβάται, αμύνεται ή βαριέται
- Είναι υπερβολικά κουρασμένο ή έχει εκτεθεί σε πληθώρα ερεθισμάτων
- Αντιδρά με τον τρόπο αυτό στις αλλαγές του περιβάλλοντός του.
Της Όλγας Προυκάκη
Πηγή: happymom.gr