Κάθε νύχτα στο σπίτι μας εξελίσσεται σε μοναδική, ανεπανάληπτη, συναρπαστική περιπέτεια: Δύο κρεβάτια ενηλίκων και τρία παιδικά, το βράδυ τελειώνει με πολλές αγκαλιές και μαξιλαροπόλεμο. Τα παιδάκια ξεκινούν τον ύπνο τους στο κρεβάτι τους, μα στην πορεία της νύχτας είτε θα τρυπώσουν σε εμάς, είτε θα τα τρυπώσουμε εμείς σε ποικίλους συνδυασμούς στο κρεβάτι μας. Κάθε νύχτα ξεκινάει και τελειώνει εντελώς αλλιώς, σε διαφορετικές παραλλαγές κοινού ύπνου, αλλά κανένας δεν μένει αδικημένος. Πέντε άτομα, άπειρες πιθανότητες, έτσι που κάθε πρωί, ιδιαίτερα τα χαλαρά πρωινά των σαββατοκύριακων, μας βρίσκουν ανάκατα να ξυπνάμε και να χουζουρεύουμε με ένα πόδι στον ώμο από το ένα παιδί, ένα κεφάλι άλλου στην κοιλιά και το τρίτο να χουρχουρίζει σαν γάτα στα πόδια μας.
Το μεγάλο οικογενειακό κρεβάτι, αυτό που δεν φτιάχνουν ποτέ οι «σύγχρονες» «δυτικές» διαρρυθμίσεις των σπιτιών μας, οι οποίες απαιτούν μικρά δωμάτια – κλουβιά, ίσα ίσα να χωρά ο καθένας στο δικό του μοναχικό δωμάτιο. Το μεγάλο οικογενειακό κρεβάτι που δεν φτιάχνουν στα «σύγχρονα» καταστήματα επίπλων, με τα μοναχικά ψηλά κρεβάτια των μεγάλων και τις μικρές κούνιες-κλουβιά για μωρά με κάγκελα παντού.Το μεγάλο οικογενειακό κρεβάτι που θυμάμαι αδρά να κοιτάζω με θαυμασμό και περιέργεια μικρός σε παλιές γιαπωνέζικες ταινίες, σε εκείνα τα παραδοσιακά γιαπωνέζικα σπίτια με τα μεγάλα κοινά δωμάτια και τις τεράστιες οικογενειακές χαμηλές στρωματσάδες. Πότε θα το πάρουν απόφαση και οι γονείς στη Δύση ότι μια πολύ καλή λύση για τα πρώτα χρόνια των παιδιών στο σπίτι είναι ένα υπέρδιπλο στρώμα στο πάτωμα, ένα μεγάλο δωμάτιο για κοινό ύπνο όλων;
Όταν δουλεύω όλη μέρα, όταν καλημερίζω τα μικρά μου στο σχολείο και από τις οκτώ το πρωί τα ξαναβλέπω μόνο το βράδυ, ο κοινός ύπνος όταν τα ξαναβρώ μου δίνει δύναμη, με βοηθάει να έχω λιγότερες τύψεις που χάνω επεισόδια από την ζωή τους και από τις καθημερινές τους εντυπώσεις. Εκεί στην βραδινή επανασύνδεση, ακόμα και αν δεν έχω προλάβει να τους πω ούτε καν καληνύχτα, πασχίζω να μην τα χάσω, να τα πάρω αγκαλιά στα όνειρά τους, να με νιώθουν να αναπνέω δίπλα τους κι ας μην τα διάβασα, κι ας δεν έπαιξα όλη μέρα μαζί τους, να νιώθουν την ανάσα μου όταν αλλάζουν πλευρό, να έρχονται πάνω μου να τριφτούν σα γατάκια πάνω στο όνειρό τους. Κανείς δε θα μου αφαιρέσει το δικαίωμα να απολαμβάνω αυτόν τον απίστευτο πλούτο απτικών και συναισθηματικών ερεθισμάτων που προσφέρουν οι κοινές ώρες ύπνου με τα παιδιά μου.
Και ναι, δεν υπάρχει καμία επιστημονική τεκμηρίωση που να υποστηρίζει αυξημένο κίνδυνο για οποιοδήποτε κακό για τα παιδιά εάν κοιμούνται με τους γονείς τους. Καμία απόδειξη ψυχολογικής βλάβης, καμία απόδειξη σεξουαλικής βλάβης, όπως συχνά ακούγεται. Εφόσον στην βρεφική ηλικία τηρούνται σαφώς οι προυποθέσεις ασφάλειας, ο κοινός ύπνος με τους γονείς αυξάνει την σύνδεση μαζί τους και αυξάνει την επιτυχία του μητρικού θηλασμού. Επιπλέον, σε μεγαλύτερες σχολικές ηλικίες, καμία απόδειξη οποιασδήποτε βλάβης δεν υπάρχει, αρκεί φυσικά να είναι κάτι με το οποίο ευχαριστιούνται όλα τα μέλη της οικογένειας, γονείς και παιδιά, που έχει αποφασιστεί από κοινού.
Το αντίθετο, αν και ελάχιστες μακροχρόνιες έρευνες έχουν γίνει, πιστεύω ακράδαντα ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν με εγγύτητα, μέρα και νύχτα, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να γίνουν ευτυχισμένα παιδιά και ενήλικες, ήρεμα παιδιά και ενήλικες, παιδιά και αργότερα ενήλικες με υψηλότερη συναισθηματική νοημοσύνη, με έκφραση συναισθημάτων και πλούτο, με πιο βαθιές, δυνατές και ποιοτικές διαπροσωπικές σχέσεις. Παιδιά ίσως χορτασμένα από αγάπη, που θα γίνουν ενήλικες που θα επιζητούν αυτονόητα νυχτερινό χάδι, επαφή και σχέσεις, που θα έχουν χορτάσει εγγύτητα τόσο που δεν θα επιζητούν να καλύπτουν απεγνωσμένα τα συναισθηματικά τους ελλείμματα και τις επικοινωνιακές τους αναπηρίες σε χίμαιρες, σε λανθασμένα μοτίβα σχέσεων, σε απομονώσεις και εγωισμούς.
Τα do’s και τα don’ts της συγκοίμησης με το παιδί!
Το θέμα ως προς τα ταμπού που περιλαμβάνει είναι καθαρά πολιτισμικό και όχι υγείας. Η ανθρωπότητα έχει περάσει 99 της εκατό του χρόνου της σε αυτή τη Γη να φροντίζει από κοντά τα μικρά της στον ύπνο, και μόνο οι τελευταίοι αιώνες της βιομηχανοποίησης έχουν επιβάλλει απομόνωση, διαχωρισμό και απομάκρυνση των παιδιών μας, ακόμα και από τις πρώτες στιγμές γέννησής τους. Οι περισσότεροι πολιτισμοί εκτός του Δυτικού ακόμα και σήμερα γιορτάζουν τον ύπνο των γονιών αγκαλιά με τα παιδιά τους – όπως οι ισπανόφωνοι, οι αφρικανικοί και οι της Άπω Ανατολής.
Εάν δηλώσεις ότι κοιμάσαι – με ασφάλεια – με το βρέφος σου, το πρώτο επιχείρημα με το οποίο έρχεσαι αντιμέτωπος είναι το σύνηθες επιχείρημα της ευτέλειας: «και αν συνεχίσει να θέλει να κοιμάται μαζί σου μέχρι να πάει φαντάρος; Και αν δεν μπορείς να το σταματήσεις;» Η εμπειρία δείχνει ότι ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει, μωρά που χορταίνουν σύνδεση τείνουν να γίνονται ασφαλή, χαρούμενα παιδιά που αυτονομούνται όταν πρέπει. Αντίθετα, η πρώιμη ανεξαρτητοποίηση των βρεφών και των μικρών παιδιών τείνει να οδηγεί σε μεγαλύτερα παιδιά με ανασφάλειες και με συμπεριφορές εξάρτησης. Επιπλέον, στο ερώτημα μήπως και το παιδί επιμείνει να απαιτεί κοινό ύπνο, μπορείς να απαντήσεις ότι δεν είναι τόσο το παιδί που θα «εθιστεί» στην γλυκύτητα αλλά πιο πολύ ο γονιός που δεν θα θέλει να σταματήσει να κοιμάται με τα παιδιά του. Και αυτό είναι κάτι καλό, και απλώς το κάνεις και το απολαμβάνεις όσο το θέλουν και το απολαμβάνουν όλοι στο σπίτι, συζητώντας και επανεκτιμώντας τα πράγματα σε κάθε αναπτυξιακό και ηλικιακό στάδιο. Και λόγος άλλος δεν πέφτει σε κανέναν.
Το δεύτερο ερώτημα που μπαίνει συνήθως όταν λες ότι κοιμάσαι με τα παιδιά σου είναι: «Και πότε βρίσκεστε με την σύζυγο, δεν χρειάζεστε λίγο χρόνο μόνοι σας, πότε έχετε σεξουαλικές επαφές;» Η απάντηση είναι ότι κάθε φορά που βλέπω τα παιδιά μου και τα χαίρομαι, ανεβαίνει περισσότερο σε θαυμασμό και αγάπη η εικόνα της γυναίκας μου. Η σχέση μας υπάρχει, εντείνεται και απογειώνεται μέσα από αυτά. Φυσικά και μπορείς να βρεις με εντελώς λογική ευελιξία χρόνο αποκλειστικό με την σύζυγο, είτε στην αρχή της νύχτας είτε στην αρχή του πρωινού είτε σε άλλη ώρα της ημέρας. Φυσικά και μπορείς να βρεις χρόνο και χώρο για αγκαλιές και χάδια, για έρωτα. Το ένα δεν αποκλείει το άλλο. Και μόνο η ιδέα του να αποκλείεις από την μισή σου ημέρα τα παιδιά σου συστηματικά κάνει το σπίτι πιο κρύο και απόμακρο. Όλοι όσοι έχουν πολλά παιδιά έχουν αισθανθεί κάποια στιγμή την απόλυτη απελευθέρωση του «χύμα», όταν συνειδητοποιούν ότι με τόσες πολυπλοκότητες σε ένα σπίτι πηγαίνουν περίπατο οι δογματικές, αυστηρές ιδέες για το πώς «θα έπρεπε» να είναι τα πράγματα, διαλύονται οι ιδανικές απολυτότητες, οι ακαμψίες και οι τελειομανίες, και όλα γίνονται ένας δημιουργικός, ατελής, ευτυχισμένος κοινός αχταρμάς. Μόνος του για να σκεφτεί θέλει να είναι ο άνθρωπος στα δεκαπέντε του, μόνος του να διασκεδάσει μέχρι τα τριάντα του, η εργένικη ζωή κάποτε καταλήγει να μοιάζει μάταιη και λίγη, μπροστά στον πλούτο της οικογενειακής ευτυχίας.
Στο τέλος το θεμελιώδες ερώτημα είναι: Τι γονείς θέλουμε να είμαστε; Τι στυλ γονεικής μας ταιριάζει; Ποσό έντονα και βαθιά, ζεστά θέλουμε και μπορούμε να ερωτευτούμε, να συνδεθούμε με τα παιδιά μας; Πόσο έντονες σχέσεις είμαστε προετοιμασμένοι να χτίζουμε; Τι προηγούμενα βιώματα κουβαλάμε, πως μας μεγάλωσαν, τι γονεϊκά πρότυπα απόμακρα ή τρυφερά είχαμε, ποσό βαθιές ήταν και είναι οι σχέσεις μας με τους γονείς μας; Πόση εγγύτητα αντέχουμε, πόσο εύκολα ή δύσκολα καιγόμαστε από αυτήν; Πόσο κοντά αντέχουμε τον άλλον;
Απολαμβάνουμε οικογενειακώς το νυχθημερόν δέσιμο, την εγγύτητα, την αγκαλιά, την αγάπη, και πιστεύουμε ότι φτιάχνουμε ανθρώπους ικανούς να αγαπήσουν, να νιώσουν βαθιά, να ερωτευτούν, να δώσουν και να δοθούν. Δεν υπάρχει πιο όμορφο ξύπνημα από το χουρχούρισμα και το χουζούρισμα με τα παιδιά σου στο κρεβάτι και κανείς δεν μπορεί να επιβάλλει ενοχές επειδή πιστεύει διαφορετικά. Στο τέλος αν γονείς και παιδιά θέλουν, αν υπάρχει συμφωνία, με ποιο δικαίωμα θα σου πει ο γείτονας, η πεθερά, ο φίλος, η τηλεόραση, ο παιδίατρος, η ψυχολόγος τι πρέπει και τι δεν πρέπει, τι είναι σωστό και τι όχι, πως πρέπει να κοιμάσαι και πως όχι στο σπίτι σου; Έχω δικαίωμα να κάνω κουμάντο στο σπίτι μου, και να πιστεύω ότι τα παιδιά μου είναι καλό να μαθαίνουν να συμπεριλαμβάνουν άλλους στα όνειρα τους.
Σ Παπαβέντσης MBBS MRCPCH DCH IBCLC 2015
Διαβάστε ακόμη:
- Στη συγκοίμηση (co-sleeping) λέμε ‘ναι’ !
- To 46% των μαμάδων κάνουν συγκοίμηση και λένε ψέματα γι’ αυτό! Εσείς;