Οι συνηθέστερες διαταραχές ύπνου από την βρεφική ως την παιδική ηλικία.
Υπάρχουν πράγματι πολλές ιδιαίτερες στιγμές στη ζωή ενός παιδιού που μπορούν να επηρεάσουν τον ύπνο του. Όπως η είσοδος στο βρεφονηπιακό σταθμό, στο νηπιαγωγείο ή αργότερα στο δημοτικό, μια ασυνήθιστη επίσκεψη στο γιατρό ή ακόμα και μια αλλαγή περιβάλλοντος ή σπιτιού. Επίσης μια οποιαδήποτε κατάσταση που δημιουργεί προβλήματα όπως η οικογενειακή ρήξη, η γέννηση ενός αδελφού ή ο χωρισμός.
Βέβαια μη ξεχνάμε ότι ένα μωρό μπορεί να έχει ενοχληθεί από τελείως περιστασιακές καταστάσεις όπως να είναι απλά κρυωμένο με κλεισμένη μυτούλα όπου δυσκολεύεται να αναπνεύσει. Μπορεί να είναι η μαμά υπερπροστατευτική και να του φοράει χοντρά πιτζαμάκια την ώρα του ύπνου ή ακόμα κι εκείνο το βράδυ να έφαγε πολύ και να έχει πρησμένη κοιλίτσα. ´’Ολα παίζουν σημαντικό ρόλο για την ποιότητα του παιδικού ύπνου αλλά χωρίς να είναι κάτι από αυτά πολύ σοβαρό.
Κατά τη διάρκεια της νύχτας το παιδί μπορεί να βλέπει εφιάλτες με τέρατα και μάγισσες ή άγρια θηρία. Σε όλους μας συμβαίνει να βλέπουμε άσχημα όνειρα όμως ένα μωρό που ζει πολύ έντονα τις πρώτες του εμπειρίες, τις αγωνίες και τους φόβους του είναι μάλλον αδύνατο να διαχειριστεί και να ξεχωρίσει τις εμπειρίες της ημέρας από της νύχτας. Όλο αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τα όνειρα που βλέπει να το τρομοκρατούν και να το κάνουν να ξυπνάει από φόβο.
Οι αιτίες που μπορούν να διαταράξουν τον ύπνο ενός παιδιού είναι πολλές, άλλες σημαντικές και σοβαρές κι άλλες ασήμαντες και συνηθισμένες. Τέσσερις από αυτές αναλύονται παρακάτω ως συνηθέστερες με τις δύο τελευταίες να εφιστούν την προσοχή του γονιού για πιο ιδιαίτερη μεταχείριση.
*Μιλάει στον ύπνο του ή βγάζει ακατάληπτους ήχους.
Αυτό παρατηρείται τόσο στη φάση του ελαφρού ύπνου όσο και στο μέσο ενός ονείρου. Δεν παρουσιάζει καμιά επιπλοκή και το εν λόγω φαινόμενο είναι αρκετά συνηθισμένο τόσο σε βρέφη και παιδιά όσο και σε ενήλικες.
*Τρίξιμο δοντιών.
Κάθε άλλο παρά σπάνιο φαινόμενο το οποίο εμφανίζεται κατά τη φάση του ελαφρού ύπνου και είναι μια τελείως ακούσια ενέργεια, χωρίς να έχει καμία σχέση με ψυχική ή φυσική διαταραχή. Μπορεί να επαναληφθεί πολλές φορές κατά την διάρκεια της νύχτας, σε αντιστοιχία με κάθε περίοδο ελαφρού ύπνου.
Ο θόρυβος που κάνει το παιδί καθώς τρίζει τα δόντια του μπορεί να ακούγεται δυσάρεστος στους γονείς, αλλά δεν υπάρχει κανένα απολύτως πρόβλημα για το μωρό.
*Νυχτερινός τρόμος.
Είναι ένα είδος νηπιακού εφιάλτη κατά το πρώτο μέρος της νύχτας. Το παιδί παρόλο που κοιμάται ανακάθεται στο κρεβατάκι του τρομαγμένο, κρατάει το βλέμμα του καρφωμένο σε ένα σημείο, κλαίει και φωνάζει. Μπορεί να φαίνεται ξύπνιο αλλά δεν συνειδητοποιεί αυτά που κάνει ή λέει, ζει ένα βαθύ τρόμο σε ένα είδος παραίσθησης. Ακριβώς επειδή χάνει την αίσθηση της πραγματικότητας είναι πολύ δύσκολο οι γονείς να το παρηγορήσουν και να το καθησυχάσουν. Γι´αυτό η μαμά ή ο μπαμπάς θα πρέπει να περιοριστούν κατά συνέπεια στο να το χαϊδέψουν, να το σηκώσουν από το κρεβάτι και να το πάρουν αγκαλιά με πολλή μεγάλη τρυφερότητα.
Μόλις περάσει η στιγμή του τρόμου το παιδί πέφτει ξανά σε βαθύ ύπνο και το πρωί δεν θυμάται απολύτως τίποτα.
*Εφιάλτες.
Ο εφιάλτης είναι ένα όνειρο που συνοδεύεται από φόβο και παρατηρείται γενικότερα στη φάση του βαθύ ύπνου. Το παιδί ξυπνάει απότομα έχοντας ζωηρότατη την εντύπωση του επικείμενου φόβου και ουρλιάζει κλαίγοντας απελπισμένα. Στην περίπτωση αυτή έχει μεγάλη σημασία να τρέξουμε αμέσως κοντά του για να το καθησυχάσουμε ανάβοντας οπωσδήποτε το φως και να το χαϊδέψουμε στην αγκαλιά μας.
Μερικές φορές μπορεί να είναι τόσο τρομαγμένο ώστε να μην θέλει να ξανακοιμηθεί, γι´αυτό ο γονιός θα πρέπει να έχει απεριόριστη υπομονή για να καθίσει δίπλα του κρατώντας το χεράκι του ή να κοιμηθεί μαζί του.
Το πρωί που θα ξυπνήσει το παιδί θα θυμάται το νυχτερινό συμβάν αλλά χωρίς φόβο.
Καλό θα ήταν οι γονείς να μην υποτιμήσουν τα φαινόμενα του νυχτερινού τρόμου και του εφιάλτη έστω κι αν παρατηρούνται κατά αραιά διαστήματα.
Στις περισσότερες περιπτώσεις έχουν μια ψυχογενή βάση που εκφράζει ένα βαθύ εσωτερικό πρόβλημα του παιδιού.Το πρώτο που πρέπει να κάνουν είναι να εξετάσουν αντικειμενικά την πηγή του προβλήματος και αν οι κρίσεις συνεχιστούν θα πρέπει να συμβουλευτούν αρχικά τον παιδίατρο κι έπειτα ανάλογα τη σοβαρότητα της κατάστασης κάποιον ειδικό.
Η ποιότητα ύπνου ενός παιδιού είναι πολύ σπουδαία για μια καλή και υγιή ανάπτυξη.