Στάσεις κατά τον Τοκετό

Σε όλο τον κόσμο και για χιλιάδες χρόνια οι γυναίκες γεννούσαν σε διάφορες στάσεις, όρθιες ή καθιστές – συνήθως με κάποια στήριξη. Σε όλες τις φυλές, αφρικανική, αμερικανική, ασιατική, ευρωπαϊκή ή άλλη, οι γυναίκες έπαιρναν τις ίδιες όρθιες στάσεις. Για τις πρωτόγονες γυναίκες, αυτές οι στάσεις ήταν αυθόρμητες και φυσικές. Οι ιστορικοί επιβεβαιώνουν τις μαρτυρίες των εθνολόγων, που θεωρούν την όρθια στάση ως την επικρατέστερη μέσα στο πέρασμα του χρόνου.

Οι περισσότερες γυναίκες του σύγχρονου βιομηχανοποιημένου κόσμου περιορίζονται, κατά τον τοκετό τους στα νοσοκομεία, σε ύπτια ή ημιϋπτια θέση. Η τακτική αυτή είναι αλόγιστη και περιττή. Μ’ αυτόν τον τρόπο, η γέννα στα σύγχρονα νοσοκομεία και μαιευτήρια γίνεται καθημερινά μια πολύπλοκη και δαπανηρή υπόθεση, που μετατρέπει μια απολύτως φυσιολογική σωματική λειτουργία σε ιατρική διαδικασία και την επίτοκο γυναίκα σε μια παθητική ασθενή.

Οι έρευνες αποκαλύπτουν πως η ύπτια θέση κατά τον τοκετό έχει σοβαρά μειονεκτήματα:

Η ύπτια θέση είναι η μόνη η οποία έχει σαν αποτέλεσμα να συμπιέζονται τα μεγάλα αγγεία που βρίσκονται κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης ή συμπίεση της μεγάλης αρτηρίας της καρδιάς (κατιούσα αορτή) μπορεί να προκαλέσει δυσχέρεια στο έμβρυο, με την παρεμπόδιση της κυκλοφορίας του αίματος προς τη μήτρα και τον πλακούντα η συμπίεση των μεγάλων φλεβών που οδηγούν στην καρδιά (κάτω κοίλη φλέβα) φράζει την επιστροφή του αίματος, συμβάλλοντας στην πιθανότητα υπότασης και άλλων κυκλοφοριακών προβλημάτων, και αυξάνει τον κίνδυνο αιμορραγίας.
Με την ύπτια θέση δεν αξιοποιείται η ευκινησία των μυών και των αρθρώσεων της λεκάνης, το βάρος του σώματος που πέφτει πάνω στο ιερό οστούν περιορίζει την ευκινησία του και μειώνει στο ελάχιστο δυνατό τη διάμετρο της εξόδου της λεκάνης, δηλαδή την απόσταση μεταξύ της ηβικής σύμφυσης και του κόκκυγα, προκαλώντας απώλεια περίπου 30% του ανοίγματος σε σύγκριση με το βαθύ κάθισμα και τη γονατιστή, με κλίση προς τα εμπρός στάση.
Με την ύπτια θέση αγνοείται και δεν αξιοποιείται ο νόμος της βαρύτητας: είναι ευκολότερο για οποιοδήποτε αντικείμενο να πέσει με κατεύθυνση προς την επιφάνεια της γης, παρά να κινηθεί παράλληλα προς αυτή η ώθηση του αγέννητου μωρού καθέτως, προς τη γη, είναι ευκολότερη από την ώθησή του οριζοντίως, γιατί έτσι σπαταλάται ενέργεια, καταβάλλεται μεγαλύτερη προσπάθεια, προκαλείται περιττός πόνος, και αυξάνεται η διάρκεια του τοκετού.
Στην ύπτια θέση κατά την εξώθηση τεντώνονται άνισα οι ιστοί του περινέου και έτσι αυξάνεται ο κίνδυνος ρήξης του και η ανάγκη περινεοτομής, όπως αυξάνονται φυσικά και η ένταση και ο πόνος.

Μια στάση γέννας λοιπόν είναι φυσιολογική και αποτελεσματική όταν:

Δεν συμπιέζονται τα αιμοφόρα αγγεία
Η λεκάνη έχει πλήρη ευκινησία
Το σώμα λειτουργεί σε αρμονία με το νόμο της βαρύτητας
Κατά την διάρκεια του τοκετού, η αλλαγή στάσεων είναι πιο σημαντική από την επιλογή μιας και μοναδικής στάσης.

Η χρήση λοιπόν των όρθιων στάσεων με εναλλαγές και η κινητικότητα κατά τον τοκετό σύμφωνα με το ένστικτο αλλά και τη γνώση της επιτόκου, χαρακτηρίζει τον ενεργό τοκετό.

Πιστεύουμε – όπως δείχνουν πολυάριθμες έρευνες των τελευταίων πενήντα ετών – πως όταν ο τοκετός είναι ενεργός, έχει τα εξής πλεονεκτήματα:

Ο φυσικός ρυθμός και η συνέχεια της γέννας δεν διασπώνται
Οι συσπάσεις της μήτρας είναι πιο δυνατές, πιο ρυθμικές και συχνότερες
Προάγεται το ομαλό άνοιγμα του τραχήλου
Υπάρχει δυνατότητα πλήρους χαλάρωσης στο χρόνο μεταξύ των συσπάσεων, ενώ η πίεση που αναπτύσσεται μέσα στη μήτρα είναι σταθερά υψηλότερη.
Το πρώτο και το δεύτερο στάδιο του τοκετού έχουν μικρότερη διάρκεια
Υπάρχει μεγαλύτερη σωματική άνεση, λιγότερη ένταση και πόνος, και συνεπώς μικρότερη ανάγκη αναλγησίας
Η κατάσταση του νεογέννητου είναι καλύτερη
Οι γυναίκες αισθάνονται ότι συμμετέχουν πλήρως, έχουν τον έλεγχο του τοκετού τους και βιώνουν συχνότερα τη γέννα τους σαν μια υπέροχη και χαρούμενη εμπειρία.

Μετά από έναν ενεργό τοκετό, η μητέρα αισθάνεται ότι έχει γεννήσει και όχι ότι έχει υποστεί εξαγωγή του μωρού από το σώμα της. Εκείνη και το βρέφος της έχουν συμμετάσχει πλήρως στη γέννηση και είναι και οι δύο ξύπνιοι, χωρίς νάρκωση και φάρμακα, και υγιείς όταν κοιτάζονται για πρώτη φορά. Έτσι δημιουργείται ο καλύτερος δυνατός δεσμός μητέρας-παιδιού.

Είναι αναπόφευκτες οι αλλαγές που θα υπάρξουν σήμερα στη διαχείριση του τοκετού και στην προετοιμασία της γυναίκας για τη γέννα. Η υποψήφια μητέρα έχει ανάγκη από γνώση και κατανόηση της εγκυμοσύνης της, του τοκετού και τη γέννας της, της σωματικής και νοητικής ανάπτυξης του παιδιού, όπως έχει ανάγκη και από σωματική προετοιμασία. Πρέπει να γνωρίζει τις διάφορες στάσεις και τα οφέλη της καθεμιάς και να εξοικειωθεί με αυτές, για να μπορεί να αυτοβοηθιέται ενεργά και αποτελεσματικά στη γέννηση των παιδιών της.

Μπορεί επίσης να ωφεληθεί σε μεγάλο βαθμό μαθαίνοντας να ηρεμεί το πνεύμα της και να βρίσκεται σε πιο καλή επαφή με τον εσώτερο εαυτό της και το βαθύτερο ένστικτό της, να γεννάει.

Τέλος, όσες γυναίκες έχουν βιώσει έναν ενεργό τοκετό και όσοι ήσαν μάρτυρες παθητικών και ενεργών τοκετών, δεν έχουν καμιά αμφιβολία ότι ο ενεργός τοκετός είναι ευκολότερος, ασφαλέστερος και αποτελεί μεγαλύτερη ανταμοιβή για τη μητέρα και το παιδί. Ο τρόπος που έρχονται τα παιδιά μας στον κόσμο επηρεάζει τις ζωές τους, και κάθε βελτίωση στην εμπειρία της γέννας μας βοηθάει να κάνουμε τον κόσμο μας καλύτερο. Όταν μιλάμε για φυσικό τοκετό αναφερόμαστε συνήθως στον τοκετό χωρίς φαρμακευτικές επεμβάσεις, ενώ ο ενεργός τοκετός είναι κυριολεκτικά ένας αληθινά φυσικός τοκετός.

Στάσεις για Γέννα

ΣΤΑΣΗ	ΤΙ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ
ΟΚΛΑΔΟΝ ΜΕ ΤΙΣ ΠΑΤΟΥΣΕΣ ΕΝΩΜΕΝΕΣ ΚΑΙ Η ΠΛΑΤΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΜΕΝΗ	Χαλαρώνει τάσεις στους γοφούς, βουβωνικές περιοχές, γόνατα και αστραγάλους. Ανοίγει την λεκάνη, χαλαρώνει το περίνεο και βελτιώνει την αιμάτωση όλης της περιοχής. Να χρησιμοποιείται κατά το δυνατόν σαν καθιστική θέση, στην διάρκεια της εγκυμοσύνης.
ΟΡΘΙΑ	Έχουμε το πλεονέκτημα της δράσης της βαρύτητας στη διάρκεια των συστολών της μήτρας και ενδιάμεσα. Οι συστολές πονάνε λιγότερο ενώ αποδίδουν περισσότερο. Επιταχύνει τον τοκετό εάν η γυναίκα ήταν προηγουμένως ξαπλωμένη. Στην διάρκεια του 2ου σταδίου μπορεί να αυξήσει την επιθυμία για εξώθηση.
ΑΝΑΣΗΚΩΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΟΙΛΙΑ ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΣΥΣΤΟΛΗΣ	Το ανασήκωμα απαλά της κοιλιάς με τα χέρια τοποθετημένα όσο το δυνατόν χαμηλότερα, μπορεί να ανακουφίσει τον πόνο της μέσης και να επιταχύνει τον τοκετό. Το επιχειρείτε στη διάρκεια της συστολής, με τα γόνατα σε ελαφριά κάμψη.
ΠΕΡΠΑΤΗΜΑ	Τα παραπάνω και επιπλέον: Η κίνηση προκαλεί αλλαγές στις αρθρώσεις της λεκάνης που ενθαρρύνουν τη στροφή και την κάθοδο του μωρού.
ΟΡΘΙΑ ΓΕΡΝΟΝΤΑΣ ΠΑΝΩ ΣΤΟΝ/ΣΤΗΝ ΣΥΝΤΡΟΦΟ Ή ΣΕ ΚΑΠΟΙΟ ΥΠΟΣΤΗΡΙΓΜΑ	Όπως στην “Όρθια” επιπλέον: Ανακουφίζεται ο πόνος της μέσης. Καλή στάση για μασάζ στη μέση. Είναι πιο ξεκούραστη από την ορθία. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στην ανάγκη συνεχούς καρδιοτοκογράφησης.
ΟΡΘΙΑ ΜΕ ΤΟ ΓΟΝΑΤΟ ΣΕ ΚΑΜΨΗ	Κινηθείτε προς το κεκαμμένο γόνατο και πάλι πίσω. Βοηθάει να γυρίσει το μωρό που βρίσκεται σε οπίσθια θέση ή να επιταχυνθεί ένας αργός τοκετός. Το ποιο γόνατο θα κάμψετε, εξαρτάται από το πώς νιώθετε εσείς πιο άνετα. Αν όμως γνωρίζετε προς ποια πλευρά είναι στραμμένο το ινίο του μωρού σας, κάμπτετε το αντίστοιχο γόνατο.
ΞΑΠΛΩΜΕΝΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙ	Αναπαυτική στάση. Επιτρέπει να γίνουν χειρισμοί σε περίπτωση ανάγκης. Βοηθάει να κατέβει η υψηλή πίεση του αίματος. Ασφαλής αν έχουν χρησιμοποιηθεί κατασταλτικά του πόνου. Βοηθάει στην πρόοδο του τοκετού όταν εναλλάσσεται με περπάτημα. Ουδέτερη ως προς την επίδραση της βαρύτητας. Βοηθάει στην επιβράδυνση ενός πολύ γρήγορου 2ου σταδίου. Δεν πιέζονται οι αιμορροίδες. Επιτρέπει την ανάπαυση μεταξύ των συστολών εξώθησης. Επιτρέπει την κίνηση του ιερού οστού προς τα πίσω κατά την εξώθηση.
ΒΑΘΥ ΚΑΘΙΣΜΑ	Καλή στάση για την εξώθηση. Όχι πριν κατέβει αρκετά χαμηλά το μωρό. Ανακουφίζει, μερικές φορές, τον πόνο της μέσης. Υποβοηθάει η βαρύτητα. Ανοίγει την έξοδο της λεκάνης. Δεν απαιτεί τόσο έντονη προσπάθεια εξώθησης. Πιθανόν να βοηθήσει στη στροφή και την κάθοδο του μωρού σ’ έναν δύσκολο τοκετό. Βοηθάει πολύ όταν η μητέρα Δεν αισθάνεται την ανάγκη να εξωθήσει. Ο κορμός πιέζει στη βάση της μήτρας και με μηχανικό τρόπο υποβοηθείται η εξώθηση.
ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΜΕΝΟ ΒΑΘΥ ΚΑΘΙΣΜΑ	Επιμηκύνει τον κορμό της μητέρας και βοηθάει το μωρό να τοποθετηθεί σωστά. Επιτρέπει να ανοίξουν οι αρθρώσεις της λεκάνης ανάλογα με την κίνηση του μωρού, καθώς η λεκάνη δεν δέχεται εξωτερική πίεση (από το κρεβάτι, την καρέκλα κλπ.) ή από τους γύρω μύες (βαθύ κάθισμα, Τράβηγμα των ποδιών προς τα πίσω κλπ.) Η βαρύτητα υποβοηθάει και εδώ. Απαιτείται πολύ δυνατός/ή σύντροφος. Η μητέρα γέρνει την πλάτη της πάνω στον/στην σύντροφο, που την κρατά από τις μασχάλες και σηκώνει όλο της το βάρος. Στα μεσοδιαστήματα των συστολών στέκεται όρθια αν μπορεί.
ΚΑΘΙΣΤΗ	Ξεκούραστη στάση. Η βαρύτητα υποβοηθάει κάπως. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στην ανάγκη συνεχούς καρδιοτοκογραφήματος.
ΚΑΘΙΣΤΗ ΣΤΗΝ ΤΟΥΑΛΕΤΑ	Όπως στην “καθιστή”, επιπλέον: Βοηθάει στη χαλάρωση του περινέου, ώστε οι συστολές της εξώθησης να είναι αποτελεσματικές. Είναι μια στάση που την έχουμε συνηθίσει σαν “απελευθέρωσης”.
ΗΜΙΚΑΘΙΣΤΗ	Όπως στην “Καθιστή” επιπλέον: Επιτρέπει να γίνουν κολπικές εξετάσεις. Επιτυγχάνεται εύκολα πάνω στο κρεβάτι του τοκετού.
ΚΑΘΙΣΤΗ ΣΕ ΚΟΥΝΙΣΤΗ ΠΟΛΥΘΡΟΝΑ	Όπως στην “Καθιστή” συν: Το κούνημα μπορεί να επιταχύνει τον τοκετό.
ΚΑΘΙΣΤΗ ΓΕΡΝΟΝΤΑΣ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΕ ΥΠΟΣΤΗΡΙΓΜΑ	Όπως στην “καθιστή” όμως ανακουφίζει τον πόνο στη μέση και είναι μια καλή στάση για μασάζ στη μέση.
ΣΤΑ ΤΕΣΣΕΡΑ	Ανακουφίζει τον πόνο της μέσης. Βοηθά να γυρίσει το μωρό που βρίσκεται σε οπίσθια θέση. Επιτρέπει το κούνημα της λεκάνης και γενικά του κορμού. Δεν πιέζονται οι αιμορροίδες.
ΣΤΑ ΓΟΝΑΤΑ, ΓΕΡΝΟΝΤΑΣ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΕ ΥΠΟΣΤΗΡΙΓΜΑ (ΤΟ ΚΑΘΙΣΜΑ ΚΑΡΕΚΛΑΣ ΚΛΠ.)	Όπως “Στα τέσσερα”, όμως λιγότερη τάση στους καρπούς και στις παλάμες απ’ ότι εκείνη η στάση.
ΚΡΕΜΑΣΤΗ	Τα ίδια με “Υποστηριζόμενο βαθύ κάθισμα”, αλλά είναι πιο εύκολη για τον/την σύντροφο. Ο/η σύντροφος κάθεται σε υψηλή θέση με τους μηρούς ανοιχτούς, και η μητέρα βρίσκεται με την πλάτη τηςπρος τον κορμό του/της και τα μπράτσα της πάνω απ’ τους μηρούς του/της. Ο/η σύντροφος πιάνουν τα πλευρά της μητέρας με τους μηρούς. Εκείνη αφήνεται με όλο της το βάρος στη διάρκεια των συστολών, και στέκεται όρθια στα μεσοδιαστήματα εάν μπορεί.
ΣΤΑ ΓΟΝΑΤΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΑΓΚΩΝΕΣ	Επιβραδύνει τον τοκετό. Πιθανόν ανακουφίζει από πολύ επώδυνες συστολές.