Τι είναι η Επιλόχεια Κατάθλιψη;
Το φαινόμενο της κατάθλιψης μετά τη γέννα ονομάζεται Επιλόχεια Κατάθλιψη. Μερικές φορές μπορεί να υπάρχει προφανής αιτία, συχνά όμως δεν υπάρχει καμία. Αυτή η κατάσταση μπορεί να γίνει ιδιαίτερα οδυνηρή εφόσον περιμένατε με τόση ανυπομονησία το μωρό σας όλους τους μήνες της εγκυμοσύνης. Μπορεί να νιώθετε ένοχη για τα συναισθήματά σας αυτά, ή ακόμα να νιώθετε ότι δεν μπορείτε να τα βγάλετε πέρα με το ρόλο σας ως μητέρα. Το φαινόμενο αυτό μπορεί να διαρκέσει για εβδομάδες, ή ακόμα και μήνες. Τα άτομα με ήπια επιλόχεια κατάθλιψη μπορούν να βοηθηθούν λαμβάνοντας υποστήριξη από την οικογένεια και τους φίλους τους. Άτομα με κατάθλιψη πιο βαριάς μορφής θα χρειαστούν επιπρόσθετη βοήθεια από τον ιατρό τους, την ιατρική επισκέπτρια, ή σε ορισμένες περιπτώσεις από ψυχολόγο ή ψυχίατρο.
Πόσο συνηθισμένο είναι το φαινόμενο της Επιλόχειας Κατάθλιψης;
Περίπου η 1 στις 10 γυναίκες έχει επιλόχεια κατάθλιψη μετά τη γέννα. Αν δε δοθεί θεραπευτική αγωγή μπορεί να κρατήσει για μήνες, ή ορισμένες φορές και περισσότερο.
Τι νιώθουν οι γυναίκες που υποφέρουν από Επιλόχεια Κατάθλιψη;
Κατάθλιψη
Νιώθετε «πεσμένη» και δυστυχισμένη τον περισσότερο καιρό. Μπορεί να νιώθετε χειρότερα συγκεκριμένες στιγμές της ημέρας, όπως το πρωί ή το βράδυ. Μερικές φορές έχετε καλές μέρες οι οποίες σας κάνουν να ελπίζετε ότι όλα τελείωσαν. Όταν όμως ακολουθούνται από «κακιές» μέρες, αυτό είναι πολύ απογοητευτικό. Μερικές φορές μπορεί να σας φαίνεται ότι δεν αξίζει να ζείτε.
Ευερεθιστότητα
Μπορεί να αρχίσετε να θυμώνετε εύκολα με άλλα παιδιά ή και με το δικό σας παιδί. Μπορεί ν’ αρχίσετε να γκρινιάζετε στο σύντροφό σας, ο οποίος δικαίως θα απορεί για το τι συμβαίνει.
Κόπωση
Όλες οι νέες μητέρες κουράζονται πολύ αλλά η κατάθλιψη μπορεί να σας κάνει να νιώθετε τόσο εξουθενωμένη ώστε να νιώθετε άρρωστη.
Αϋπνία
Όταν τελικά πέφτετε για ύπνο, δεν μπορείτε να κοιμηθείτε. Ξυπνάτε πολύ νωρίς το πρωί, ακόμα κι αν ο σύντροφός σας έχει ταΐσει το μωρό κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Απώλεια της όρεξης
Οι μητέρες που υποφέρουν από κατάθλιψη συνήθως δεν έχουν χρόνο να φάνε ούτε και τις ενδιαφέρει το φαγητό, οπότε μπορεί να νιώθετε ευέξαπτες και εξασθενημένες. Ωστόσο, αν αρχίσετε να τρώτε μόνο και μόνο για παρηγοριά μπορεί να έχετε ενοχές και να νιώσετε άσχημα επειδή θα έχετε παχύνει.
Απώλεια της ικανότητας ευχαρίστησης
Δεν νιώθετε ευχαρίστηση ούτε ενδιαφέρον για τίποτε. Αυτό μπορεί να ισχύει ιδιαίτερα για τη σεξουαλική επαφή. Μερικές γυναίκες δείχνουν ξανά ενδιαφέρον για τη σεξουαλική επαφή πριν από τις 6 εβδομάδες μετά τη γέννα, που γίνεται η πρώτη εξέταση, αλλά συνήθως τα άτομα με επιλόχεια κατάθλιψη δεν έχουν επιθυμία ή ενθουσιασμό. Ο σύντροφός σας μπορεί να αποζητά την ευχαρίστηση και τη διέγερση της σεξουαλικής επαφής αλλά εσείς όχι. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει περαιτέρω πρόβλημα στη σχέση σας. Υπάρχουν φυσικά πολλοί άλλοι λόγοι για να χάσετε το ενδιαφέρον σας για σεξ μετά τη γέννα: μπορεί να νιώθετε πόνο κατά τη σεξουαλική επαφή, να είστε πολύ κουρασμένη, ή απλώς να προσπαθείτε να προσαρμοστείτε στο ρόλο σας ως γονιός.
Νιώθετε ανίκανη να ανταπεξέλθετε
Η επιλόχεια κατάθλιψη μπορεί να σας κάνει να νιώθετε ότι έχετε πολύ λίγο χρόνο, ότι δεν κάνετε τίποτα σωστά και ότι δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα γι’αυτό. Είναι δύσκολο να μπείτε σε μια καινούρια ρουτίνα ώστε να μπορείτε να τα βγάλετε πέρα με το μωρό και όλα τα υπόλοιπα.
Ενοχές
Η κατάθλιψη αλλάζει τον τρόπο που σκέφτεστε κάνοντάς σας να βλέπετε τα πράγματα αρνητικά. Αυτό μπορεί να σας δημιουργήσει αισθήματα ενοχής και να σας κάνει να κατηγορείτε τον εαυτό σας και να νιώθετε ότι εσείς είστε υπεύθυνη για την αρρώστιά σας ή ότι δεν βοηθάτε την οικογένειά σας.
Άγχος
Μπορεί να νιώθετε ότι φοβάστε να μείνετε μόνη με το μωρό σας. Μπορεί να ανησυχείτε για το ότι μπορεί να φωνάξει, ή να πνιγεί, ή να πάθει κακό με κάποιον τρόπο. Αντί να νιώθετε δεμένη με το μωρό σας μπορεί να νιώθετε απόμακρη. Δεν μπορείτε να καταλάβετε τι νιώθει ή τι χρειάζεται το μωρό σας.
Ακόμη κι αν έχετε δυνατά αισθήματα αγάπης για το μωρό σας, μπορεί να νιώθετε άγχος. Οι περισσότερες νέες μητέρες ανησυχούν για την υγεία του μωρού τους, αλλά η μητέρες που έχουν επιλόχεια κατάθλιψη καταβάλλονται από άγχος. Ανησυχείτε ότι μπορεί να χάσετε το μωρό σας λόγω μόλυνσης, αδέξιας μεταχείρισης, επειδή δεν αναπτύσσεται σωστά, ή λόγω του συνδρόμου του αιφνίδιου βρεφικού θανάτου. Ανησυχείτε για το συνάχι ή για το αν έβαλε ή όχι βάρος το μωρό σας. Ανησυχείτε αν το μωρό σας κλαίει ή αν είναι πολύ ήσυχο (μήπως σταμάτησε ν’ αναπνέει;). Μερικές φορές μπορεί ν’ ανησυχείτε ακόμη και ότι μπορεί να βλάψετε το μωρό σας. Μπορεί να χρειάζεστε συνεχώς καθησύχαση από το σύντροφό σας, τον ιατρό σας, την ιατρική επισκέπτρια, την οικογένεια ή τους γείτονές σας.
Μπορεί ακόμα ν’ ανησυχείτε και για τη δική σας υγεία. Μπορεί να νιώθετε πανικό – ο σφυγμός σας «τρέχει» η καρδιά σας χτυπάει πολύ δυνατά και μπορεί να νιώθετε ότι πάσχετε από καρδιοπάθεια ή ότι θα πάθετε εγκεφαλικό. Η κούρασή σας μπορεί να σας κάνει ν’ αναρωτιέστε αν έχετε κάποια σοβαρή ασθένεια, ή αν θα ξαναποκτήσετε ποτέ ενέργεια.
Ακόμα και ο πιο ικανός άνθρωπος μπορεί να νιώσει φοβισμένος, ότι δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα με όλ’ αυτά, και ότι θέλει απελπισμένα να προσκολληθεί στον σύντροφό του.
Τι συμβαίνει με τις ορμόνες;
Τα επίπεδα των οιστρογόνων, της προγεστερόνης, καθώς και άλλων ορμονών που συνδέονται με τη σύλληψη και τη γέννα, πέφτουν ξαφνικά όταν γεννηθεί το μωρό. Το πώς ακριβώς επηρεάζουν τη διάθεση και τα συναισθήματα δεν είναι ξεκάθαρο. Δεν έχουν βρεθεί σημαντικές διαφορές στην αλλαγή των ορμονών στις γυναίκες που πάσχουν από επιλόχεια κατάθλιψη με αυτές που δεν πάσχουν, και δεν έχουν βρεθεί στοιχεία από έρευνες που να δείχνουν ότι αυτός είναι ένας σημαντικός λόγος που συμβάλλει στην κατάθλιψη. Οι ορμονικές αλλαγές μπορεί να παίζουν πιο σημαντικό ρόλο στην μελαγχολία της λοχίας και στην επιλόχεια ψύχωση.
Αφού το μωρό σας γεννηθεί:
- Αδράξτε κάθε ευκαιρία ξεκούρασης. Προσπαθήστε να μάθετε να παίρνεται γρήγορους ύπνους. Ο σύντροφός σας μπορεί να ταΐσει το μωρό με το μπιμπερό τη νύχτα. Εάν θέλετε μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το δικό σας μητρικό γάλα για το σκοπό αυτό.
- Τρώτε καλά. Υγιεινά φαγητά όπως σαλάτες, φρέσκα λαχανικά, φρούτα, φρουτοχυμοί, γάλα και δημητριακά, κάνουν όλα καλό. Είναι γεμάτα βιταμίνες και δε χρειάζεται να μαγειρευτούν.
- Βρείτε το χρόνο για να περάσετε καλά με το σύντροφό σας. Προσπαθήστε να βρείτε μια μπέιμπι σίτερ και βγείτε μαζί έξω για φαγητό ή για να βρεθείτε με φίλους.
- Προσπαθήστε να διατηρείτε τη σεξουαλική σας σχέση με το σύντροφό σας· τουλάχιστον δώστε του ένα φιλί, μια αγκαλιά, ένα χάδι. Αυτό θα σας ευχαριστήσει και τους δυο και θα βοηθήσει στο να επανέλθουν τα συναισθήματα σεξουαλικής έλξης συντομότερα. Μη νιώθετε ενοχές εάν αυτό παίρνει χρόνο.
- ΜΗΝ κατηγορείτε τον εαυτό σας ή το σύντροφό σας: η ζωή σας είναι δύσκολη σε αυτή τη φάση και η κούραση και η οξυθυμία και των δυο σας μπορεί να οδηγήσει σε καυγάδες. Το να φωνάζετε ο ένας στον άλλο μπορεί να αποδυναμώσει τη σχέση σας, τη στιγμή που πρέπει να είναι όσο γίνεται δυνατότερη.
- ΜΗ φοβάστε να ζητήσετε βοήθεια όταν τη χρειάζεστε. Εάν μάθατε για την επιλόχεια κατάθλιψη μέσω των μαθημάτων ανώδυνου τοκετού (και μέσω φυλλαδίων σαν κι αυτό), μπορεί να αναγνωρίσετε τα προειδοποιητικά σημάδια πριν από τους άλλους.
ΤΕΛΟΣ, ακόμα κι αν είχατε κατάθλιψη για λίγο καιρό, η υποστήριξη, η βοήθεια από ψυχολόγο και τα φάρμακα μπορούν όλα να σας βοηθήσουν να γίνεται καλύτερα. Ποτέ δεν είναι πολύ αργά.
Ν.Π. – Πηγή: RC Psych – Royal College of Psychiatrist