Φίμωση είναι όταν η ακροποσθία (τo δέρμα που καλύπτει τη βάλανο, κεφαλή του πέους) είναι κολλημένη με ιστό πάνω στη βάλανο και την καλύπτει λίγο η πολύ.
Η φροντίδα των γεννητικών οργάνων του νεογέννητου αγοριού απασχολεί όλους τους νέους γονείς και αποτελεί συχνά αίτιο ανησυχίας αναφορικά με το αν το πέος του μωρού είναι φυσιολογικό, αν έχει φίμωση ή αν πρέπει να κάνουν κάτι παραπάνω από τη συνήθη καθαριότητα για να αποκολληθεί το «πετσάκι». Παλιές, ξεπερασμένες πρακτικές όχι μόνο μπερδεύουν τους γονείς αλλά μπορεί να αποβούν και επικίνδυνες αν εφαρμοστούν κάτω από ακατάλληλες συνθήκες και χωρίς να υπάρχει λόγος στο βρέφος ή το νήπιο.
ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΠΕΟΥΣ
Το πέος καταλήγει στη βάλανο δηλαδή το «κεφαλάκι». Η βάλανος καλύπτεται από δέρμα το οποίο λέγεται ακροποσθία ή στην καθομιλουμένη «πετσάκι». Όταν η ακροποσθία είναι κολλημένη με ιστό πάνω στη βάλανο και την καλύπτει λίγο η πολύ τότε μιλάμε για φίμωση.
ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΦΙΜΩΣΗ
Στο νεογέννητο αγόρι φυσιολογικά η ακροποσθία καλύπτει το κεφαλάκι του πέους και δεν μπορεί να αποκολληθεί γιατί είναι κολλημένη στη βάλανο με συνδετικό ιστό. Η αποκόλλησή γίνεται σταδιακά από μόνη της με τις νυκτερινές στύσεις του μωρού και στα περισσότερα παιδιά ολοκληρώνεται μέχρι την ηλικία των 3- 4 ετών χωρίς να χρειαστεί καμμία παρέμβαση από τους γονείς ή τον παιδίατρο. Σε λίγα παιδιά το πετσάκι μπορεί να αποκολληθεί πριν τον πρώτο χρόνο ζωής ή να πάρει περισσότερα χρόνια μέχρι και την εφηβεία. Μέχρι την ηλικία των 5 ετών στο 90% των αγοριών η ακροποσθία έχει αποκολληθεί πλήρως και μπορεί να τραβηχτεί προς τα πίσω ενώ στην ηλικία των 17 ετών γύρω στο 1% των αγοριών έχει ακόμα φίμωση.
Όσο γίνεται αυτή η φυσιολογική διαδικασία της αποκόλλησης νεκρά κύτταρα δημιουργούν το σμήγμα, μία υπόλευκη μάζα στη βάση της βαλάνου σαν μαργαριτάρι, το οποίο δεν ενοχλεί ούτε χρειάζεται ιδιαίτερη περιποίηση. Καθημερινό πλύσιμο εξωτερικά με νερό και ήπιο σαπούνι αρκεί για την περιποίηση της περιοχής , δεν χρειάζεται να τραβάτε το πετσάκι προς τα πίσω βίαια για να αποκολληθεί. Όταν αρχίσει η αποκόλληση τότε μόνο μπορείτε περιστασιακά να το τραβάτε προσεκτικά μέχρι εκεί που έχει γίνει η αποκόλληση και να καθαρίζετε με νερό και απαλό σαπούνι. Αργότερα όταν μεγαλώσει το παιδί και κάνει μπάνιο μόνο του πρέπει να του δείξετε πώς να το καθαρίζει μόνος του σε καθημερινή βάση.
ΠΡΟΣΟΧΗ! ΤΙ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΦΙΜΩΣΗΣ
Μην προσπαθήσετε να αποκολλήσετε μόνοι σας την ακροποσθία. Πέρα από τον κίνδυνο μόλυνσης , τραυματισμού και αιμορραγίας υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα οι συμφύσεις να ξαναδημιουργηθούν προκαλλώντας και πάλι φίμωση (δευτεροπαθής φίμωση) ή παραφίμωση.
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΦΙΜΩΣΗ
- Παρακολουθείτε τη ροή ούρων του βρέφους σας. Αν αυτή δεν είναι συνεχής αλλά διακεκομμένη ή σε σταγόνες ενημερώστε άμεσα τον παιδίατρό σας.
- Αν η βάλανος είναι κόκκινη ή μεταξύ βαλάνου και ακροποσθίας υπάρχει πύον επικοινωνήστε επειγόντως με το γιατρό σας.
Υπάρχουν μελέτες που υποστηρίζουν ότι η φίμωση μπορεί να ευθύνεται για υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις αλλά και αντίθετες μελέτες που έχουν δείξει ότι δεν υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά στην πιθανότητα ουρολοίμωξης μεταξύ των περιτομημένων και μη βρεφών. Αν οι ουρολοιμώξεις είναι συχνές και αποκλειστούν άλλα ανατομικά αίτια του ουροποιητικού χρειάζεται εκτίμηση από παιδοχειρουργό.
- Η ακροποσθία μπορεί να εμφανίσει ένα φούσκωμα που οφείλεται σε συγκράτηση ούρων. Οφείλεται στη φυσιολογική διαδικασία της αποκόλλησης της ακροποσθίας, δεν ενέχει κινδύνους και δεν χρειάζεται να κάνετε τίποτα, θα υποχωρήσει σταδιακά από μόνη της. Αν εμφανιστεί μετά την ηλικία των 5 ετών, αν δημιουργεί κάποια ενόχληση στην ούρηση ή αν επιμένει καλό είναι να εκτιμηθεί από παιδοχειρουργό.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΦΙΜΩΣΗΣ
- Η φυσιολογική φίμωση δε χρειάζεται απολύτως καμία παρέμβαση από το γονιό ή τον παιδίατρο. Στα περισσότερα αγόρια υποχωρεί από μόνη της συνήθως μέχρι τη νηπιακή ηλικία.
- Σε κάποιες περιπτώσεις επίμονης φίμωσης η τοπική χρήση κρέμας κορτιζόνης καθημερινά για 3-4 εβδομάδες μπορεί να οδηγήσει σε χαλάρωση των συμφύσεων και αποκόλληση της ακροποσθίας. Όμως μην κάνετε τίποτα μόνοι σας πριν συμβουλευτείτε τον παιδίατρό σας.
- Μπορεί να γίνει λύση των συμφύσεων αποκλειστικά από παιδοχειρουργό.
- Οριστική λύση στην παθολογική ή τη δευτεροπαθή φίμωση δίνει η περιτομή.
ΠΕΡΙΤΟΜΗ
Στην περιτομή γίνεται αποχωρισμός της βαλάνου από την ακροποσθία και αφαίρεση τμήματος της ακροποσθίας χειρουργικά. Πρόκειται για μία επέμβαση που το αποτέλεσμά της είναι μη αντιστρέψιμο. Γίνεται για λόγους ιατρικούς, θρησκευτικούς ή οικογενειακής παράδοσης ή για λόγους υγιεινής. Γίνεται από παιδοχειρουργό με τοπική αναισθησία ή γενική νάρκωση αν πρόκειται για μεγάλο παιδί και οι επιπλοκές της, γενικά σπάνιες, είναι αιμορραγία, μόλυνση, δευτεροπαθής φίμωση, παραφίμωση, δυσκολία ή πόνος κατά τη στύση, διαταραχή της αισθητικότητας της περιοχής. Αντενδείκνυται σε άτομα με διαταραχές πηκτικότητας του αίματος.
ΠΑΡΑΦΙΜΩΣΗ
Η παραφίμωση συμβαίνει όταν η ακροποσθία είναι τραβηγμένη προς τα πίσω. περισφίγγει τη βάλανο και δεν μπορεί να επανέλθει στην αρχική της θέση. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να δημιουργηθεί οίδημα της περιοχής, διόγκωση της βαλάνου, σοβαρός πόνος και αδυναμία επαναφοράς της ακροποσθίας. Η αντιμετώπιση απαιτεί ειδικούς χειρισμούς από παιδοχειρουργό και αν χρειαστεί μπορεί να γίνει και περιτομή. Πρόκειται για επείγουσα κατάσταση.