Γράφει ο Ηλίας Αλεξίου*
Οι περισσότεροι άνθρωποι όταν είναι να υποβληθούν σε μια επέμβαση φοβούνται το χειρουργείο, την αναισθησία αλλά και το αποτέλεσμα αυτής. Οι φόβοι για ένα παιδί είναι ακόμα μεγαλύτεροι καθώς εκτός από τα παραπάνω φοβούνται ότι δεν θα γυρίσουν στο σπίτι τους και ότι δεν θα βρουν τους γονείς τους όταν θα ξυπνήσουν. Οι γονείς εκτός από τις δικές τους ανησυχίες θα πρέπει να ασχοληθούν και με τους φόβους των παιδιών τους.
Το κάθε παιδί αντιλαμβάνεται διαφορετικά το πως λειτουργεί το ανθρώπινο σώμα. Οι σκέψεις και οι εντυπώσεις του κάθε παιδιού εξαρτάται από την ηλικία του, τις προηγούμενες εμπειρίες από νοσοκομείο και από την αντίδραση και τον τρόπο σκέψεις των γονέων. Προετοιμάζουμε και ενημερώνουμε σωστά το παιδί πριν από την επίσκεψη στον παιδοχειρουργό ώστε αυτό να νιώθει ασφάλεια. Τα παιδιά δεν γνωρίζουν ούτε καν μπορούν να φανταστούν πως πρόκειται να νιώσουν ή να αντιδράσουν. Ακόμα και τα παιδιά που έχουν προηγούμενες εμπειρίες νιώθουν ανασφάλεια γιατί ξέρουν τι τους περιμένει.
Τι οφείλει να κάνει ένας γονιός
- Ενημερωθείτε λεπτομερώς για όλη την διαδικασία του χειρουργείου.
- Μιλήστε με απλά λόγια στα παιδιά χωρίς να χρησιμοποιείται εκφράσεις του τύπου ”θα σε κοιμίσει” “θα σε ανοίξει”.
- Διαλύστε τις ενοχές που μπορεί να έχουν τα παιδιά ότι αυτά φταίνε για το χειρουργείο.
- Διατηρήστε την ρουτίνα σας τις μέρες πριν το χειρουργείο.
- Να είστε ήρεμοι χαμογελαστοί και τρυφεροί γιατί το παιδί αντιλαμβάνεται τους φόβους σας.
Προετοιμασία του παιδιού
Η προετοιμασία του παιδιού εξαρτάται άμεσα από την ηλικία του. Σε παιδιά έως 3 χρονών το μεγαλύτερο άγχος το έχουν οι γονείς. Περιγράφουμε το χειρουργείο ότι αρρώστησε το αγαπημένο παιχνίδι του παιδιού και πρέπει να το πάμε στο νοσοκομείο. Ενημερώνουμε το παιδί μια ημέρα πριν ή την ίδια ημέρα. Τα παιδιά από 3-6 χρονών ζουν σε ένα κόσμο γεμάτο φαντασία και μαγικές παραστάσεις. Ενημερώνουμε για το ιατρικό προσωπικό και την ενδυμασία τους. Στα μάτια ενός παιδιού η χειρουργική μάσκα είναι τρομακτική. Δεν μπορούν να αντιληφθούν το σώμα τους και ερμηνεύουν αυτό που τους συμβαίνει ότι οφείλεται σε κάτι εξωτερικό. Είναι σημαντικό να τα πληροφορήσουμε ποιο μέρος του σώματος θα περιθάλψουμε και ότι δεν έχουν καμιά ευθύνη για την αρρώστια και την κατάσταση τους. Αρχίζουμε να ενημερώνουμε το παιδί μια βδομάδα πριν από το χειρουργείο και τις περισσότερες λεπτομέρειες μια με δυο ημέρες πριν.
Στην ηλικία από 6 έως 12 χρονών τα παιδιά μπορούν και αντιλαμβάνονται το σώμα τους. Ότι οι αρρώστιες δεν είναι κάτι μαγικό και ότι οφείλονται σε μικρόβια και ιούς. Γνωρίζουν ότι αρρώστησαν εξαιτίας κάποιας εσωτερικής βλάβης και όχι μόνο από εξωτερική βια. Αντιλαμβάνονται και φοβούνται τα μηχανήματα στη αίθουσα του χειρουργείου. Αρχίζουν και φοβούνται το θάνατο και τον έχουν συνδέσει με τον ύπνο της αναισθησίας. Σε αυτή την ηλικία δεν χρησιμοποιούμε παιχνίδια αλλά σκίτσα και σχεδία. Το παιδί δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον οπότε η ενημέρωση ξεκινάει από τις ερωτήσεις του. Ενημερώνουμε το παιδί μια βδομάδα πριν το χειρουργείο.
Η εφηβική ηλικία ίσως είναι και η πιο δύσκολη ηλικία. Βλέπουν τους εαυτούς τους σαν το κέντρο του κόσμου. Ότι αυτά που περνάνε δεν τα έχει περάσει κανένας άλλος. Θέλουν να αποφασίζουν αυτοί και όχι οι γονείς του. Λόγω της μη εγκάρδια σχέσης που έχουν λόγω εφηβείας με τους γονείς, τους ενοχλεί το αυξημένο ενδιαφέρον αυτών απέναντι στο πρόσωπο τους. Συμπεριφέρονται σαν ενήλικες οπότε οι λεπτομέρειες της επέμβασης είναι αναγκαίες. Μπορούν να βγάλουν συμπεράσματα, να σκεφτούν υποθετικά, να υπολογίσουν τις συνέπειες όπως και να έχουν αρκετές γνώσεις για το πως λειτουργεί το σώμα. Όλα αυτά οδηγούν τους γονείς ώστε να αναλύσουν με λεπτομέρειες τι θα συμβεί στο χειρουργείο αλλά και για την εξέλιξη της νοσηλείας.
Στα μεγάλα παιδοχειρουργικά κέντρα του εξωτερικού ο μικρός ασθενής κοιμάται και ξυπνάει στην αγκαλιά της μητέρας του. Εισέρχεται στην αίθουσα του χειρουργείου με τηλεκατευθυνόμενα αμάξια. Στο συνεχώς αναπτυσσόμενο τεχνολογικά κόσμο έχει ξεκινήσει και η χρήση παιχνιδιών εικονικής πραγματικότητας (virtual reality) ώστε το παιδί να νιώθει ασφάλεια στην αίθουσα του χειρουργείου.
Μόλις τελειώσει το χειρουργείο το μόνο που χρειάζεται να κάνετε είναι να είστε κοντά του. Τις επόμενες ημέρες, δείξτε του τη φροντίδα και την κατανόηση για τις ανάγκες του, επανερχόμενοι σταδιακά στους ρυθμούς σας, και όπως λέγανε οι παλαιότεροι…. ”και αυτό θα περάσει”
*Ο Ηλίας Αλεξίου, είναι Χειρουργός Παίδων στο Νοσοκομείο Metropolitan στην Αθήνα www.opaidoxeirourgos.gr – 210 4807022 & 6945995542