Στα αγγλικά ονομάζονται «frenemies», από το «friends (φίλοι)» και το «enemies (εχθροί)». Πρόκειται για τους φίλους που ακροβατούν στη λεπτή κλωστή μεταξύ φιλίας και έχθρας, έχοντας μια σχέση πολύπλοκη, αλλά και τοξική.
Αυτού του είδους η σχέση δεν είναι προνόμιο μόνο των ενήλικων, καθώς και τα παιδιά αναπτύσσουν τοξικές σχέσεις. Μάλιστα, όσο τα παιδιά μεγαλώνουν και ωριμάζουν, τόσο πιο δύσκολες γίνονται στη διαχείρισή τους.
Οι πρώτες φιλίες
Μέχρι την ηλικία των 12 ετών (ανάλογα και με την ανάπτυξη του παιδιού σας) οι φιλίες δημιουργούνται κυρίως από δύο ή περισσότερα άτομα, τα οποία παίζουν μαζί επειδή ζουν κοντά, επειδή οι γονείς τους είναι φίλοι ή επειδή είναι με κάποιον τρόπο βολικό.
Τα μικρά παιδιά είναι συνήθως αρκετά ικανοποιημένα με το να έχουν έναν συμπαίκτη, εφόσον συμφωνούν στις αμοιβαία ευχάριστες δραστηριότητές τους. Σε αυτό το πρώιμο στάδιο, η κατανόηση των αναγκών του άλλου και η συναισθηματική επένδυση δεν είναι πρωταρχικά η κινητήριος δύναμη στη φιλία.
Εφηβικές φιλίες
Από την ηλικία των 12 ετών, οι φιλίες αλλάζουν και αποκτούν σκοπό, εστίαση και λειτουργία. Τα παιδιά αρχίζουν να αναζητούν μεγαλύτερη και οικειότητα στις φιλίες τους. Αυτού του είδους η κοινωνική ανάπτυξη συνοδεύει τη γνωστική, σωματική και προσωπική ωρίμανσή τους. Τα παιδιά θέλουν να μοιραστούν τις αλλαγές που βιώνουν με τους συνομήλικούς τους και επιθυμούν να το κάνουν με υγιείς τρόπους.
Οι εφηβικές φιλίες αποκτούν τα χαρακτηριστικά των ενηλίκων. Οι έφηβοι αρχίζουν να αναζητούν ένα φίλο που να έχουν συναισθηματική σχέση μαζί του σε βαθύτερο επίπεδο. Ωστόσο, λόγω των αναπτυξιακών αλλαγών που συμβαίνουν στη ζωή τους, οι σχέσεις κατά τη διάρκεια των ετών αυτών δεν είναι στέρεες. Αυτό σημαίνει ότι τα παιδιά έχουν να διαχειριστούν τα ζητήματα φιλίας, καθώς επεξεργάζονται τη δική τους ταυτότητα και ωριμάζουν ταυτόχρονα σε συναισθηματικό, ψυχολογικά, σωματικό και κοινωνικό επίπεδο.
Πώς μπορείτε να βοηθήσετε;
Ακούστε τα παιδιά σας
Πάνω απ΄ όλα θα πρέπει να κατανοήσετε ότι τα παιδιά σας βιώνουν συναισθηματικό πόνο ή αγωνία και χρειάζονται κάποιον να ακούσει. Δυστυχώς, οι έφηβοι είναι πιθανότεροι να μην έχουν σας έχουν εμπιστοσύνη, οπότε θα πρέπει να τους διευκολύνετε να μιλήσουν.
Σταδιακά μπορείτε να κάνετε μεγάλες βόλτες, να στείλετε SMS ή μηνύματα στο facebook και να τα ενθαρρύνετε να σας ανοιχτούν με τον τρόπο που αυτά επιθυμούν.
Ρωτήστε
Δεν είναι ανάγκη να «βομβαρδίσετε» τα παιδιά σας. Μπορείτε, όμως, (με τρόπο και ειδικό χειρισμό πάντα) να κάνετε τις ερωτήσεις που θα τα «ξεκλειδώσουν». Για παράδειγμα μπορείτε να κάνετε τις εξής ερωτήσεις:
- Πώς σε επηρέασε αυτό;
- Πώς επηρέασε τον φίλο σου αυτό; Τη φιλία σας;
- Αυτό ταιριάζει με την ιδέα που έχεις για το τι είναι φιλία;
- Τι σκέφτεσαι ως εναλλακτική λύση;
Αφότου ακούσετε τις απαντήσεις του παιδιού σας, τότε μπορείτε να μοιραστείτε τις ιδέες σας.
Παράδειγμα προς μίμηση
Γίνετε για το παιδί σας ένα παράδειγμα προς μίμηση μέσα από τη ζωή σας. Δείξτε του πως θα έπρεπε να λειτουργούν οι φιλίες, έχοντας γύρω σας αξιόπιστους και πιστούς ανθρώπους που μοιράζονται τις αξίες και τους στόχους σας.
Προσκαλέστε τους φίλους των παιδιών σας
Ζητείστε από το παιδί σας να περάσει λίγο χρόνο με τους φίλους του στο σπίτι σας. Με τον τρόπο αυτό θα το βοηθήσετε να οικοδομήσει τη φιλική του σχέση σε ένα περιβάλλον που αισθάνεστε καλά.
Επιπλέον, μπορείτε (διακριτικά) να εποπτεύετε και να παρατηρείτε από απόσταση πως αντιδρούν και στη συνέχεια να του κάνετε συγκεκριμένες ερωτήσεις.
Ας βγει
Ενθαρρύνετε το παιδί σας να συμμετέχει σε εξωσχολικές δραστηριότητες, που σχετίζονται με τον αθλητισμό, τη μουσική ή εκδηλώσεις τοπικών λεσχών και συλλόγων. Με τον τρόπο αυτό θα βοηθήσετε να αναπτύξει νέες σχέσεις με ομοϊδεάτες του.
Η χρήση κινητού και νέων τεχνολογιών
Τα κινητά, το facebook, τα SMS και γενικά η τεχνολογία έχουν τα «υπέρ» και τα «κατά» για τις φιλίες στην παιδική και εφηβική ηλικία. Παρακολουθώντας (με μη ενοχλητικό τρόπο) τι στέλνει και λαμβάνει το παιδί σας, μπορείτε να το βοηθήσετε στις αποφάσεις του.
Τι ΔΕΝ πρέπει να κάνετε
Απαγόρευση φίλων: Μην το κάνετε! Οι έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά θα επαναστατήσουν και θα περάσουν περισσότερο χρόνο με τους… απαγορευμένους φίλους!
Μην τα κρίνετε/επικρίνετε: Το παιδί χρειάζεται την υποστήριξή σας, την καθοδήγησή σας και ένα μοντέλο σχέσεων.