Κύριος προβληματισμός των γονέων που έχουν δύο ή και περισσότερα παιδιά, είναι πώς να διαχειριστούν τους τσακωμούς των παιδιών τους. Κάποιες φορές τα πράγματα είναι πιο απλά και η σύγκρουση λύνεται εύκολα, ενώ άλλες φορές οι γονείς νιώθουν να έχουν ξεπεράσει τα όρια τους και να μη μπορούν να διαχειριστούν ήρεμα την κατάσταση. Το παραπάνω έχει ως αποτέλεσμα να φωνάζουν όλοι, με τους γονείς να προσπαθούν να επιβληθούν με την ένταση της φωνής στα παιδιά τους.
Πριν αναφέρουμε πώς μπορούμε να παρέμβουμε και να διαχειριστούμε τις συγκρούσεις των παιδιών μας, είναι καλό να κάνουμε μια σύντομη αναδρομή στη δική μας οικογένεια. Το να σκεφτούμε τα παιδικά μας χρόνια, μας βοηθάει στο να έρθουμε σε επαφή με τα δικά μας συναισθήματα και να θυμηθούμε τι έκαναν οι γονείς μας τότε και πώς αισθανόμασταν εμείς. Αν αντιδρούσαν με τρόπο που έφερνε τα αντίθετα αποτελέσματα (περισσότερες συγκρούσεις στα αδέρφια και εμείς να νιώθουμε απόρριψη), τότε ίσως να πρέπει να αναθεωρήσουμε τις συγκεκριμένες πρακτικές και να αναζητήσουμε άλλες αποτελεσματικότερες.
Ερωτήσεις που βοηθούν μπορεί να είναι:
α) έχετε αδέρφια και αν ναι, ποια η σειρά γέννησης σας,
β) πώς νιώσατε όταν γεννήθηκε το αδερφάκι σας,
γ) ζηλεύατε και αν ναι, πώς το δείχνατε και
δ) πώς σας αντιμετώπιζαν οι γονείς σας.
Οι λόγοι για τους οποίους ένα παιδί μπορεί να ζηλεύει είναι:
α) να νιώθει συναισθηματική στέρηση,
β) επειδή έχασε την αποκλειστικότητα των γονιών του,
γ) ήρθε η ώρα να μάθει να μοιράζεται, κάτι που μέχρι την ηλικία των 6-7 ετών είναι δύσκολο, καθώς αναπτυξιακά επικρατεί ο εγωκεντρισμός και συνεπώς δυσκολεύεται να μπει στη θέση του άλλου και να δει τα πράγματα από τη δική του οπτική γωνία,
δ) οι γονείς μπορεί ασυνείδητα να έχουν αλλάξει στάση προς το μεγαλύτερο παιδί, με το να του αποδίδουν περισσότερες ευθύνες και να του συμπεριφέρονται με μεγαλύτερη αυστηρότητα και
ε) οι γονείς μπορεί να συγκρίνουν τα δύο παιδιά.
Αν σε κάποιες από τις παραπάνω συμπεριφορές αναγνωρίσετε τον εαυτό σας, τότε οι συγκρούσεις των αδερφών οφείλονται στη ζήλια. Άλλοι λόγοι για τους οποίους μπορεί και να τσακώνονται τα αδέρφια, είναι για να τραβήξουν την προσοχή των γονιών τους ή απλά επειδή μαθαίνουν να διεκδικούν. Για όποιους λόγους και να τσακώνονται τα αδέρφια, οι γονείς επιδιώκουν το να υπάρχουν όσο γίνεται λιγότεροι καβγάδες.
Στην ψυχολογία γενικοί κανόνες και οδηγίες, δεν υπάρχουν. Πέρα από το ότι οι γονείς όταν αντιμετωπίζουν τις συγκρούσεις των παιδιών είναι καλό να παραμένουν ψύχραιμοι, καθώς με το να προσπαθήσουν να επιβληθούν με τις φωνές, περνούν διπλό μήνυμα στα παιδιά: τους λένε να μη φωνάζουν, ενώ εκείνοι φωνάζουν. Το πρότυπο δηλαδή είναι αντιφατικό.
Χρήσιμες ερωτήσεις όταν αντιμετωπίζουμε τις συγκρούσεις των παιδιών είναι:
α) Πότε ξεκίνησε η συγκεκριμένη συμπεριφορά;
β) Ποια σημαντική αλλαγή έγινε τότε και πώς η δική μας συμπεριφορά άλλαξε;
γ) Πόσο συχνά εμφανίζεται και κάτω από ποιες συνθήκες;
δ) Πώς το αντιμετωπίζει ο σύντροφός μας;
ε) Εμείς πώς έχουμε αντιδράσει;
στ) Έχει φέρει η αντίδρασή μας μόνιμο αποτέλεσμα, αν όχι για πόσο διάστημα;
ζ) Τι πιστεύουμε εμείς ότι προσπαθεί να «πετύχει» το παιδί με αυτή του τη συμπεριφορά;
η) Τι αν γινόταν θα μας ανακούφιζε πραγματικά;
Τέλος, βοηθητικό είναι και το να εξηγούμε πάντα τι περιμένουμε από τα παιδιά μας, ποιες συμπεριφορές τους μας φέρνουν σε δύσκολη θέση, πώς νιώθουν τα ίδια όταν τσακώνονται με το αδερφάκι τους και τι μπορούν να κάνουν για να αλλάξουν την κατάσταση. Όταν οι γονείς διδάσκουν στο παιδί πώς να ζητάει χωρίς να αρπάζει, να περιμένει τη σειρά του για να παίξει με το παιχνίδι που θέλει, αλλά και να ζητάει συγνώμη για τα λάθη του, το βοηθούν στο να επιτυγχάνει αυτό που θέλει με λιγότερη ένταση. Εξίσου βοηθητικό μπορεί να είναι και η καταγραφή σε έναν πίνακα σε καθημερινή βάση του πώς διεκδίκησαν τα αδέρφια αυτό που ήθελαν. Αν γενικά εφαρμόζουν τα όσα τους έμαθαν οι γονείς τους στο πώς να ζητάνε, τότε στο τέλος της εβδομάδας θα τους περιμένει μια έκπληξη.
Κρητικού Μαρίνα
Ψυχολόγος Υγείας/ Συστημική-Οικογενειακή Σύμβουλος
Πηγή φωτογραφίας: bucks.happeningmag.com