Πολλοί γονείς θα έχουν ακούσει την έκφραση tummy time, όμως λίγοι ίσως να γνωρίζουν για ποιους λόγους αυτή η πρακτική είναι μία αναγκαιότητα που χρειάζεται να προσθέσουμε στην καθημερινή ρουτίνα ενός μωρού για την ανάπτυξή του, με όσο πιο φυσιολογικό και ευχάριστο τρόπο γίνεται. Τummy time αυτολεξεί σημαίνει «χρόνος στην κοιλιά» και είναι μία έκφραση που περιγράφει τον χρόνο στον οποίο ένα μωρό μέσα στην ημέρα τοποθετείται ξαπλωμένο στην μπρούμυτα θέση για να παίξει. Σε αυτή τη θέση το βρέφος θα μπορέσει να αναπτύξει κάποιους σημαντικούς μύες και σωματικές ικανότητες που θα το βοηθήσουν να κατακτήσει ομαλά τα μετέπειτα αναπτυξιακά ορόσημα και τις μεταξύ τους κινητικές μεταβάσεις.
Για την ιστορία λοιπόν, το 1992 η Αμερικάνικη Ακαδημία Παιδιατρικής συνέστησε την ανάσκελη θέση κατά τη διάρκεια του ύπνου των μωρών, σε αντίθεση με την παράδοση όπου τα βρέφη επί δεκαετίες κοιμόντουσαν μπρούμυτα. Αυτή η νέα πρακτική της ανάσκελης θέσης, κατάφερε να μειώσει κατά 50% το SIDS (Σύνδρομο Αιφνίδιου Βρεφικού Θανάτου). Την ίδια περίπου περίοδο ξεκίνησε στην αγορά και μία έκρηξη προϊόντων για την μεταφορά και την τοποθέτηση των βρεφών, όπως καθίσματα αυτοκινήτου, καρότσια, bouncers, swings κλπ. Τα δύο παραπάνω σε συνδυασμό είχαν ως αποτέλεσμα τα βρέφη να μην περνάνε τον απαιτούμενο χρόνο, δηλαδή περίπου 12-15 ώρες την ημέρα μπρούμυτα, όπως παλιά. Πολλές φορές δε, οι γονείς ήταν διστακτικοί να βάλουν τα παιδιά τους μπρούμυτα ακόμη και όταν ήταν ξύπνια. Μάλιστα, το 90% των γονέων σήμερα ζητάνε συμβουλές για το ποια θέση είναι η καλύτερη για να κοιμίσουν το παιδί τους, αλλά όχι για το ποια θέση να προτιμήσουν κατά τη διάρκεια της ημέρας, ενώ είναι ξύπνιο.
Όταν το βρέφος ξυπνάει ανάσκελα δεν έχει τις αυθόρμητες ευκαιρίες να ανασηκώσει το κεφάλι του αναζητώντας τα οικεία του πρόσωπα, ούτε να χρησιμοποιήσει τα χέρια του για να σπρώξει, όπως θα έκανε σε άλλη περίπτωση μέχρι να είναι ικανό να ρολλάρει. Αποτέλεσμα είναι να μένει ξαπλωμένο ανάσκελα για πολλή ώρα, συνηθίζοντας έτσι να αντιστέκεται σε κάθε αλλαγή της θέση του. Με αυτό τον τρόπο περιορίζει δραματικά την κινητικότητά του, με αποτέλεσμα να χρειάζεται κατά την διάρκεια της ημέρας να του δοθούν, από τα πρόσωπα που το φροντίζουν, οι ευκαιρίες εκείνες για να καταφέρει να ‘κατακτήσει’ αυτό το πρώτο και τόσο σημαντικό αναπτυξιακό ορόσημο ,το σήκωμα του κεφαλιού.
Παρ’όλο, λοιπόν, που η αποφυγή του «μπρούμυτα» ξεκίνησε αρχικά ως μία σύσταση για τον ύπνο, για τον περιορισμό του Συνδρόμου Αιφνίδιου Βρεφικού Θανάτου, δυστυχώς είχε ανεξέλεγκτες προεκτάσεις που επηρέασαν την ανάπτυξη των βρεφών, κυρίως με μία αύξηση στην καθυστέρηση της κινητικής τους ανάπτυξης. Η αρχική λοιπόν καμπάνια που ονομαζόταν «Back to sleep» δηλαδή «Κοιμάμαι στην πλάτη», άλλαξε σε «back to sleep and tummy to play» δηλαδή «κοιμάμαι ξαπλωμένος στην πλάτη και παίζω ξαπλωμένος στην κοιλιά». Έτσι η θέση μπρούμυτα άρχισε και πάλι να εντάσσεται στο κινητικό ρεπερτόριο των βρεφών κατά τη διάρκεια της ημέρας υπό την επίβλεψη των γονέων τους και να συνίσταται από τις πρώτες κιόλας μέρες μετά τη γέννηση. Είναι αναμφισβήτητα μία θέση στην οποία τα μωρά μπορούν να είναι πολύ χαρούμενα, παίζοντας ελεύθερα εν ώρα εγρήγορσης.
Γιατί είναι τόσο σημαντικό τα βρέφη να παίζουν ξαπλωμένα μπρούμυτα
- Η θέση αυτή βοηθάει το βρέφος να αποκτήσει έλεγχο στην κίνηση του κεφαλιού καθώς και να δυναμώσει τους μυς της πλάτης, του αυχένα, των ωμοπλατών και του κορμού, μυς πολύ βασικούς για την κινητική του ανάπτυξη, την απόκτηση ισορροπίας και του ελέγχου της στάσης.
- Ακόμη πιο σημαντικό είναι ότι με την προσπάθεια που καταβάλλεται στη θέση αυτή, αρχίζουν να αναπτύσσονται οι καμπύλες στην αυχενική και οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης.
- Σε αυτή τη θέση ενισχύεται η αισθητηριακή ανάπτυξη του βρέφους δια μέσου του δέρματος, των μυών και του σκελετού τους καθώς η πίεση που ασκεί το σώμα στην επιφάνεια που είναι ξαπλωμένο δημιουργεί το κιναισθητικό ερέθισμα για ακόμη περισσότερη κίνηση. Όταν δε το βρέφος αρχίσει να μετακινείται, τα ερεθίσματα που δέχεται είναι ακόμη περισσότερα. Οι νευρό-αισθητηριακό-κινητικές συνδέσεις αναδιοργανώνονται και επηρεάζουν λειτουργίες όπως την αναπνοή, την όραση, τον προσανατολισμό, τη συγκέντρωση, το συντονισμό και την κίνηση μέσα στο πεδίο της βαρύτητας.
- Το να ξαπλώνει μπρούμυτα είναι μία άλλη εμπειρία στην οποία ενεργοποιούνται διαφορετικές μυϊκές ομάδες από εκείνες όταν ξαπλώνει στο πλάι ή ανάσκελα. Έτσι εξισορροπείται ο μυϊκός τόνος στο μπροστινό και το πίσω μέρος του σώματος και ενδυναμώνεται η συνολική εικόνα του σώματος σε σχέση με τον κόσμο που το περιβάλλει .
- Βοηθάει επίσης την όραση καθώς αυξάνεται ο έλεγχος του κεφαλιού, η ικανότητα να σαρώνει με το βλέμμα του, να εστιάζει και να χρησιμοποιεί τα δύο μάτια ταυτόχρονα αλλάζοντας το βάθος πεδίου.
- Με την εξάσκηση αυτής της πρακτικής μπρούμυτα, αποφεύγονται καταστάσεις όπως η δημιουργία πλαγιοκεφαλίας και το ραιβόκρανο.
- Όταν οι γονείς κάθονται στο πάτωμα για να παίξουν και να επικοινωνήσουν με το βρέφος τους, ενδυναμώνεται ο δεσμός μεταξύ τους, ενώ χτίζονται τα θεμέλια για την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων του μικρού τους.
- Τα βρέφη που δεν περνάνε τον απαιτούμενο χρόνο μπρούμυτα, συχνά εμφανίζουν καθυστέρηση στο να κατακτήσουν αναπτυξιακά ορόσημα όπως το να μπουσουλήσουν και να περπατήσουν με αποτέλεσμα να παρατηρείται αδυναμία στα άκρα, στον χειρισμό αντικειμένων καθώς και κακή στάση σώματος που μπορεί αργότερα να τα συνοδεύσει μέχρι την παιδική τους ηλικία.
- Τα πρόωρα μωρά καθώς και αυτά που έχουν σύνδρομο γαστρο-οισοφαγικής παλινδρόμησης έχουν εξίσου την ανάγκη από αυτόν τον τρόπο και χρόνο εξάσκησης.
Πώς να βοηθήσετε το βρέφος να καταφέρει να ξαπλώνει μπρούμυτα με άνεση ανάλογα με την ηλικία του; Μερικές προτάσεις για την καθημερινότητα σας.
Από τη γέννηση ως 3 μηνών
Στην ηλικία αυτή εστιάστε την προσοχή σας στο να συνηθίσει το βρέφος την μπρούμυτα θέση. Ξεκινήστε σύντομα μετά τη γέννηση. Βάλτε την θέση αυτή στην καθημερινή σας ρουτίνα-για αρχή λίγα λεπτά μέσα στην ημέρα ώστε γύρω στους 3 μήνες να μπορεί να παραμένει μπρούμυτα, ανά διαστήματα και συνολικά μία ώρα- χρησιμοποιώντας κάποιες από τις παρακάτω ιδέες. Συνδέστε αυτή τη θέση με δραστηριότητες ρουτίνας όπως η αλλαγή πάνας, το μπάνιο ή το παιχνίδι και επαναλάβετε. Τα βρέφη λατρεύουν τη επανάληψη.
- ΗΡΕΜΗΣΤΕ ΤΟ ΜΩΡΟ ΠΑΝΩ ΣΤΑ ΠΟΔΙΑ ΣΑΣ
Μία εναλλακτική θέση για το ρέψιμο είναι να το βάλετε μπρούμυτα και κάθετα πάνω στα πόδια σας αντί να το κρατάτε κάθετα με το πρόσωπό του προς τον ώμο σας. Τοποθετήστε το ένα σας χέρι πάνω στον ποπό του ώστε να το κρατάτε σταθερό και να το ηρεμείτε.
- ΞΑΠΛΩΣΤΕ ΤΟ ΜΩΡΟ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΣΤΗΘΟΣ ΣΑΣ
Ξαπλώστε στο πάτωμα ή στο κρεβάτι και τοποθετήστε λίγα μαξιλάρια στην πλάτη σας για καλύτερη στήριξη. Βάλτε το βρέφος μπρούμυτα πάνω στο στήθος σας ή στην κοιλιά σας έτσι ώστε να έχετε οπτική επαφή. Κρατήστε το σταθερό με τα χέρια σας. Ακόμη και αν το νεογέννητό σας δεν ανασηκώνει ακόμη το κεφάλι του, αυτή η θέση θα του δώσει ένα πολύ ισχυρό κίνητρο για να το κάνει: το πρόσωπό σας. Έτσι στο τέλος των 3 μηνών θα μπορεί να κοιτάζει εσάς αλλά και γύρω του, στηριζόμενο στους αγκώνες του.
- ΧΑΜΗΛΩΣΤΕ ΣΤΟ ΥΨΟΣ ΤΩΝ ΜΑΤΙΩΝ ΤΟΥ.
‘Oταν το βρέφος είναι μπρούμυτα, χαμηλώστε στο ύψος των ματιών του και ενθαρρύνετε την οπτική επαφή μαζί του. Το πρόσωπό και η φωνή σας αποτελούν μεγάλο κίνητρο για τα βρέφη. Κάντε ρολό μία κουβερτούλα και τοποθετήστε την κάτω από το στήθος του και τα χέρια του ως στήριγμα.
- ΚΡΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΜΩΡΟ ΜΠΡΟΥΜΥΤΑ (θέση του αεροπλάνου)
Κρατήστε το μωρό με το ένα χέρι ανάμεσα από τα πόδια του και κάτω από την κοιλιά του και το άλλο χέρι στηρίζοντας το κεφάλι και τους ώμους του. Σε αυτή τη θέση κρατήστε το μωρό κοντά στο σώμα σας για περισσότερη ασφάλεια και στήριξη.
Από 3 μηνών
Στην ηλικία αυτή το βρέφος θα μπορεί πλέον να περνάει 1 ώρα συνολικά την ημέρα μπρούμυτα ανά μικρά διαστήματα.
- ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΤΕ ΜΕ ΕΝΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙ
Το μωρό σας ίσως αρχίζει να απλώνει το χέρι για να φτάσει ένα παιχνίδι που του προτάσσουμε .Μετακινήστε το παιχνίδι λίγο μακρύτερα ή σηκώστε το ελαφρά έτσι ώστε να μπορέσει να ανασηκώσει το κεφάλι του και να το δει. Επίσης χρησιμοποιείστε ένα παιχνίδι για να ενθαρρύνετε το κεφάλι να γυρίσει προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση. Να θυμάστε να αλλάζεται συχνά πλευρά ώστε το μωρό να συνηθίσει και τις δύο πλευρές εξίσου.
Από 6 μηνών
‘Οσο το μωρό σας μεγαλώνει και αναπτύσσει δύναμη στους μύες του αυχένα και του κορμού, κρατήστε το ενδιαφέρον του με καινούργιες κινητικές προκλήσεις.
- ΒΟΗΘΗΣΤΕ ΤΟ ΝΑ ΣΠΡΩΞΕΙ ΜΕ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΤΟΥ
Τραβήξτε του την προσοχή με ένα παιχνίδι και χρησιμοποιήστε τα χέρια σας κάτω από τις μασχάλες του ώστε να του υποδείξετε το ανασήκωμα του κορμού. Παρακολουθήστε πως το μωρό σας σπρώχνει, εάν τα δάχτυλα είναι ανοιχτά ή κλειστά και προσπαθήστε να το κάνετε να διατηρήσει αυτή τη θέση, πριν ξαπλώσει πάλι επάνω στην επιφάνεια που βρίσκεται.
- ΑΠΛΩΝΩ ΤΟ ΧΕΡΙ,ΦΤΑΝΩ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΚΑΙ ΡΟΛΛΑΡΩ
Ενθαρρύνετε το μωρό σας να ρολλάρει από την πλάτη του στην μπρούμυτα θέση προσπαθώντας να πιάσει το παιχνίδι που του προτάσσετε. Το βρέφος είναι πλέον έτοιμο να μετακινηθεί. Τοποθετήστε παιχνίδια γύρω του σε σχήμα κύκλου και ενθαρρύνετέ το να γυρίσει 360 μοίρες, προσπαθώντας να φτάσει τα παιχνίδια του, ενώ βρίσκεται ξαπλωμένο μπρούμυτα.
Μικρές Συμβουλές:
- Τραγουδήστε ενώ παίζεται με το μωρό σας ξαπλωμένο μπρούμυτα. Το τραγούδι και ο ρυθμός ηρεμούν το μωρό και παρατείνουν τον χρόνο του παιχνιδιού κάνοντάς το να ξεχαστεί!
- Παίξτε βάζοντας ένα ύφασμα μπροστά στο πρόσωπό σας. Δημιουργήστε την έκπληξη όταν το εμφανίσετε.
- Διασκεδάστε μαζί του χρησιμοποιώντας καθρέφτες και άλλα παιχνίδια που του αποσπούν την προσοχή.
- Επιλέξτε μία σχετικά σκληρή επιφάνεια για όλες τις δραστηριότητες.
- Μην αποθαρρύνεστε εάν το βρέφος σας μοιάζει να δυσανασχετεί στη μπρούμυτα θέση.
- Ξεκινήστε με μικρά διαστήματα και σταδιακά αυξήστε τον χρόνο σε μία ώρα συνολικά την ημέρα τουλάχιστον , μέχρι το μωρό σας να γίνει 3 μηνών.
- Μοιραστείτε τα παραπάνω με όσους έρχονται καθημερινά σε επαφή με το βρέφος, τον παππού, τη γιαγιά ή τη νταντά.
- Με την εξάσκηση το βρέφος θα αποκτήσει έναν δυνατό κορμό και θα γίνει βιρτουόζος στη «θέση της κόμπρας»!
Διασκεδάστε το!! Με λίγη υπομονή τα βρέφη μaθαίνουν να παίζουν ευχάριστα μπρούμυτα.