Παιχνίδι: Δικαίωμα για όλους!
Η λογοπεδικός Χαρά Καραμήτσου γράφει για το παιχνίδι το οποίο όχι μόνο βελτιώνει την αυτοεκτίμηση των παιδιών, αλλά τα βοηθά να αποφορτίζονται ψυχολογικά από τις ανησυχίες τους
[babyPostAd]Το παιχνίδι είναι κάτι περισσότερο από αντικείμενο ή τρόπος διασκέδασης. Για τα μικρά παιδιά είναι η αποφόρτιση των συναισθημάτων τους, η παροχή βοήθειας να αναπτυχθούν γνωστικά, κινητικά και αισθητηριακά. Είναι η δίοδος που έχει το παιδί να μεταφερθεί από την καθημερινότητά του σε άλλους κόσμους έρευνας, μάθησης, φαντασίας και ανάπτυξης της προσωπικότητάς του. Μέσα από το παιχνίδι είναι πιθανό να αποκτήσει ενδιαφέροντα που μπορεί να το οδηγήσουν ακόμα και σε σημαντικές αποφάσεις όταν μεγαλώσει, όπως στην επαγγελματική του κατεύθυνση. Ακόμα περισσότερο, για ένα ειδικό παιδί, η επιλογή του κατάλληλου παιχνιδιού θα πρέπει να γίνεται από τους γονείς του κυρίως με γνώμονα τα ενδιαφέροντά του, τις ικανότητες και την ηλικία του, χωρίς να υπερτονίζει, φυσικά, τις ιδιαιτερότητές του. Γιατί το ειδικό παιδί έχει τις ίδιες ακριβώς ανάγκες με ένα τυπικό παιδί. Εχει περιέργεια για τον κόσμο γύρω του και έχει ανάγκη τα παιχνίδια που θα επιλέξουμε να του εμπνέουν το ενδιαφέρον, τη δημιουργικότητα και την έρευνα. Το κυριότερο, όμως, είναι παίζοντας να βιώσει τη χαρά, την επιτυχία αλλά και να μάθει να διαχειρίζεται την αποτυχία. Επιλέξτε καλής ποιότητας, απλού σχεδιασμού και ασφαλούς κατασκευής παιχνίδια, ανθεκτικά για έντονη μεταχείριση, που να πληρούν τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές ασφαλείας -να υπάρχει δηλαδή στη συσκευασία το σήμα της Ευρωπαϊκής Ενωσης CE-, αφού διασφαλίσετε ότι όλες οι οδηγίες είναι σαφείς σε εσάς και, εάν είναι δυνατόν, και στο παιδί. Πλαστικές συσκευασίες θα πρέπει να απομακρύνονται γιατί μπορεί να αποβούν επικίνδυνες για την ασφάλειά του. Τέλος, αναζητήστε τις επισημάνσεις που υπάρχουν στα παιχνίδια, όπως «Ακατάλληλο για παιδιά κάτω των 3 ετών», «Ανθεκτικό στη φωτιά» ή «Υλικά που πλένονται» για πάνινες κούκλες, ζωάκια κ.λπ. Ειδικότερα:Για παιδιά με κινητικές διαταραχές: Είναι σημαντικό να παίζουν συχνά αλλά και με καθοδήγηση, γιατί αυτές οι επιβαρύνσεις επιδρούν σημαντικά στις ικανότητες του μικρού παιδιού να πιάσει, καθίσει, σταθεί ή και κινηθεί. Βεβαιωθείτε ότι το παιχνίδι είναι απλό στη χρήση, οδηγεί σε ένα ουσιαστικό αποτέλεσμα και ενθαρρύνει το παιδί να αποκτήσει αυτοπεποίθηση. Πρέπει τα παιχνίδια να το βοηθήσουν να βελτιώσει τις δεξιότητες του σώματος και των χεριών του αλλά και τον συντονισμό των κινήσεών του.
Για παιδιά με προβλήματα όρασης: Είναι σημαντικό να αγοράζετε παιχνίδια απλά στη χρήση, που παράγουν γνωστούς ήχους και έχουν μεγάλα, ανάγλυφα κομμάτια ή είναι πιο αισθητά στην αφή. Ακόμα, παιχνίδια με χαρακτηριστικές οσμές που περιέχουν ηχητικές φράσεις, δονήσεις και θορύβους, π.χ. τους ήχους των ζώων, τους θορύβους της πόλης κ.λπ. Επίσης, εκείνα που έχουν έντονα και λαμπερά χρώματα. Τέλος, μην ξεχνάτε τα παιχνίδια με κάρτες που έχουν μεγάλα ανάγλυφα νούμερα και γράμματα.
Υπάρχουν επικίνδυνα παιχνίδια για παιδιά; Σημαντικό ποσοστό μικρών παιδιών τραυματίζονται στο πρόσωπο και στο κεφάλι
Για παιδιά με προβλήματα ακοής: Οσα έχουν ακουστικές απώλειες, είτε είναι βαρήκοα είτε κωφά, θα πρέπει να επικεντρώνουν την προσοχή τους, να επεξεργάζονται και να κατανοούν τους ήχους-θορύβους του περιβάλλοντος, για να απολαμβάνουν τα παιχνίδια τους αλλά και να εκπαιδεύουν ταυτόχρονα και τις ικανότητες ακρόασής τους. Είναι επίσης σημαντικό να διασφαλίζετε ότι η ένταση του ήχου που παράγει το παιχνίδι μπορεί να ενισχύεται. Τέλος, τα λαμπερά χρώματα και φώτα καθώς και όσα έχουν ιδιαίτερη υφή είναι θαυμάσια γι’ αυτά τα παιδιά γιατί τα διεγείρουν πολυαισθητηριακά.
Για παιδιά με νοητική υστέρηση: Πρέπει να διαλέξετε παιχνίδια που προκαλούν την ενεργή συμμετοχή τους και τη σκέψη τους. Ιδανικός συνδυασμός είναι όσα τους μαθαίνουν να αναπτύσσουν τις πρωτοβουλίες και τη φαντασία τους. Ακόμη αυτά που απαιτούν ομαδοποίηση, ταξινόμηση, αναγνώριση, μέτρηση, αλλά παράλληλα τα διασκεδάζουν με δημιουργικό τρόπο, όπως τα απλά παζλ, το ντόμινο, το λόττο, οι απλές κατασκευές, οι δαχτυλομπογιές, παιχνίδια με μπάλες, πηλό κ.λπ. Σημαντικά είναι και όσα προάγουν τις αναπτυξιακές τους δραστηριότητες, όπως τα κινητικά παιχνίδια, που τους δίνουν την ευκαιρία να προάγουν τις χειριστικές τους δεξιότητες. Βόλεϊ, σκυταλοδρομίες, κυνηγητό, τούμπες, σκαρφαλώματα, ισορροπίες, παιχνίδια με το νερό, στην παραλία και στην άμμο – πάντα, βέβαια, με την κατάλληλη εποπτεία και επίβλεψη λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις ιδιαιτερότητες και τα χαρακτηριστικά του παιδιού. Τέλος, παιχνίδια που προάγουν την ένταξη σε ομάδες και καλλιεργούν τη φιλία και την αλληλεγγύη.
Για παιδιά με καθυστέρηση λόγου και ομιλίας: Η μεγαλόφωνη ανάγνωση βιβλίων αναλόγως της ηλικίας και των ενδιαφερόντων τους, τα τραγούδια με συνοδεία κίνησης, οι περιγραφές εικόνων, η αναδιήγηση μιας ιστορίας βοηθούν τις ικανότητες ανάπτυξης του αφηγηματικού τους λόγου συντακτικά και μορφολογικά, βελτιώνουν την ανάπτυξη καινούριου λεξιλογίου, την κατανόηση νέων εννοιών, τη μνήμη, την ακρόαση και την έκφρασή τους. Παιχνίδια όπως τα φυσήματα-ρουφήγματα με καλαμάκια, με κεράκια, φούσκωμα μπαλονιών, όσα γίνονται μπροστά σε καθρέφτη όπου το παιδί μαθαίνει με διασκεδαστικό τρόπο να αλλάζει τη θέση και τη στάση των χειλιών και της γλώσσας του έχουν ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της κίνησης των στοματοπροσωπικών του μυών, επομένως βοηθούν την άρθρωσή του, αλλά και μειώνουν -αν υπάρχει- το πρόβλημα της σιελόρροιας. Ακόμα, παιχνίδια ανταλλαγής ρόλων, συμβολικό-φανταστικά παιχνίδια που του επιτρέπουν να μιμηθεί τους ενήλικες σε διαφορετικούς ρόλους, επιτραπέζια που υποβοηθούν στην εκμάθηση των κανόνων, χωρίς να παραβλέπουμε παράλληλα ότι υποβοηθούν και τις κοινωνικές του δεξιότητες. Μην ξεχνάτε όταν παίζετε μαζί να επεξηγείτε τους κανόνες και τις οδηγίες.
Συμπερασματικά, το παιχνίδι αντανακλά την προσωπική έκφραση των παιδιών, τους παρέχει τη δυνατότητα πρόσβασης στη μάθηση με ευχάριστο και δημιουργικό τρόπο, βελτιώνει την αυτοεκτίμησή τους, αλλά, κυρίως, τα βοηθά να αποφορτίζουν ψυχολογικά τις ανησυχίες και τις προκλήσεις που βιώνουν στην καθημερινότητά τους.
Της Χαράς Καραμήτσου
(λογοπεδικός, M.R.C.S.L.T.)
[email protected]
Πηγή: protothema.gr
