Βλαστοκύτταρα: Ναι μεν, αλλά…
Ουσιαστικά, το έμβρυο αρχίζει σαν ένωση δύο κυττάρων, και στην πορεία αυτά πολλαπλασιάζονται και διαφοροποιούνται για να δημιουργήσουν τα διάφορα όργανα του οργανισμού. Τα διαφοροποιημένα κύτταρα χάνουν την ικανότητα να μετατραπούν σε άλλα κύτταρα, π.χ. τα κύτταρα που απαρτίζουν τους μυς δεν μπορούν να μετατραπούν σε κύτταρα του αιμοποιητικού και να διορθώσουν ένα αιματολογικό πρόβλημα. Γι’ αυτό και τα βλαστικά κύτταρα είναι τόσο σημαντικά, γιατί έχουν τη δυνατότητα να μετατραπούν σε διαφοροποιημένα κύτταρα οπουδήποτε οργάνου. Δυστυχώς, τα βλαστικά κύτταρα είναι πολύ λίγα στον ενήλικα, αλλά υπάρχουν σε ικανούς αριθμούς στο αίμα του πλακούντα και στον ομφάλιο λώρο. Γι’ αυτό τον λόγο τα τελευταία χρόνια έχουν εμφανιστεί διεθνώς τράπεζες συλλογής βλαστοκυττάρων από τον ομφάλιο λώρο κατά τον τοκετό. Επίσης, τώρα τελευταία γίνεται συλλογή και τμήματος του λώρου που θεωρείται ότι περιέχει ικανό αριθμό αυτών των κυττάρων.
Διαδικασία συλλογής βλαστοκυττάρων
Η διαδικασία συλλογής είναι απλή και γίνεται μετά τη γέννηση του εμβρύου και πριν αποκολληθεί ο πλακούντας. Γίνεται συλλογή 60-80 κ.ε. αίματος από τον ομφάλιο λώρο και τμήματος αυτού. Η διαδικασία είναι η ίδια στον φυσιολογικό τοκετό και στην καισαρική, και κρατάει ελάχιστα χωρίς να επιβαρύνει τη γυναίκα. Ακολουθεί η μεταφορά του ασκού στην τράπεζα φύλαξης, όπου αναλύεται το αίμα για να αποδειχθεί ότι το δείγμα έχει ικανό αριθμό βλαστοκυττάρων, και μετά την επεξεργασία παγώνει σε υγρό άζωτο και φυλάσσεται συνήθως για είκοσι χρόνια. Μετά, αν οι γονείς επιθυμούν παράταση της φύλαξης, πρέπει να πληρώσουν επιπλέον ποσό.
Εφαρμογές
Μέχρι σήμερα, τα βλαστικά κύτταρα έχουν χρησιμοποιηθεί κυρίως σε νόσους του αιμοποιητικού στο παιδί, απ’ όπου ελήφθησαν, ή και σε στενούς συγγενείς του, κυρίως αδέρφια, αλλά υπάρχει εκτεταμένη έρευνα για μελλοντικές χρήσεις τους και σε άλλα όργανα που έχουν υποστεί βλάβη, όπως η καρδία ή το νευρικό σύστημα.
Σήμερα γίνονται προσπάθειες ώστε να μπορεί να βρεθεί τρόπος τα ήδη διαφοροποιημένα κύτταρα από ενήλικες να επαναπρογραμματιστούν, ώστε να μετατραπούν εκ νέου σε διαφορετικά κύτταρα και να μπορούν να θεραπεύσουν βλάβες σε διαφορετικά όργανα από εκείνο από το οποίο προέρχονται. Μέχρι σήμερα έχει γίνει δυνατό κύτταρα δέρματος να επαναπρογραμματιστούν και να επιδιορθώσουν βλάβες σε καρδιακό μυ. Αν στο μέλλον αυτό γίνει δυνατό σε ευρεία κλίμακα, τότε ίσως δεν θα είναι απαραίτητη η φύλαξη των βλαστοκυττάρων, γιατί θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν κύτταρα του ατόμου που έχει το πρόβλημα.
Τελικά, τι κάνουμε;
Βέβαια, όλα αυτά είναι πολύ θεωρητικά, και οι μέλλοντες γονείς θέλουν να ξέρουν αν πρέπει να φυλάξουν τώρα τα βλαστικά κύτταρα του δικού τους παιδιού σαν μια επένδυση για το μέλλον του. Η απάντηση είναι ναι, αν μπορούν να διαθέσουν τα χρήματα, αλλά με προσοχή στην επιλογή της τράπεζας φύλαξης.
Το πρόβλημα είναι ότι οι τράπεζες που βγαίνουν και διαφημίζουν τα βλαστοκύτταρα σαν πανάκεια για όλα τα μελλοντικά προβλήματα του εμβρύου, δεν παύουν να είναι εμπορικές επιχειρήσεις. Στην Ελλάδα, επίσης, δεν υπάρχει νομοθετικό πλαίσιο για τις τράπεζες βλαστοκυττάρων, με αποτέλεσμα να ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια και να τάζουν πολλά. Καλό είναι γι’ αυτό τον λόγο οι μέλλοντες γονείς να ψάχνουν προσεκτικά τι προσφέρει η κάθε τράπεζα και τι ζητάει σε αντάλλαγμα. Επίσης, να ρωτούν να μάθουν πού φυλάσσονται τα βλαστοκύτταρα, γιατί άλλες τράπεζες φυλάσσουν τα κύτταρα στην Ελλάδα και άλλες στο εξωτερικό. Ίσως είναι προτιμότερο για τους κατοίκους των μεγάλων πόλεων να επιλέγουν μια τράπεζα που βρίσκεται και φυλάει τα κύτταρα στην πόλη τους, γιατί και ο χρόνος μεταφοράς του ασκού είναι μικρότερος, και πιθανόν να είναι ευκολότερο αν ποτέ χρειαστούν τα βλαστικά κύτταρα να τα εντοπίσουν, παρά να τα ψάχνουν ανά την Ευρώπη.
Στην Αθήνα, επίσης, υπάρχει και μια δημόσια τράπεζα φύλαξης βλαστοκυττάρων, όπου το δείγμα ανήκει σε κάθε ιστοσυμβατό δέκτη και όχι μόνο στο παιδί από όπου πάρθηκαν και στην οικογένειά του. Η φύλαξη αναφέρεται ότι είναι δωρεάν, αλλά φαίνεται ότι υπάρχει μια χρέωση αν κρατηθεί και ομφάλιος λώρος. Το σκεπτικό της δωρεάς είναι αλτρουιστικό, αλλά περιέχει έναν μικρό κίνδυνο, γιατί τα βλαστοκύτταρα στη δημόσια τράπεζα χρησιμοποιούνται από όποιον ιστοσυμβατό δέκτη τα χρειαστεί πρώτος, και η ποσότητα που συλλέγεται, αρκεί για μια χρήση. Αν λοιπόν στο μέλλον το παιδί απ’ όπου συλλέχτηκαν έχει κάποιο πρόβλημα και χρειαστεί να χρησιμοποιήσει βλαστοκύτταρα, αυτά μπορεί να έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί από κάποιον άλλο.
Η συμβουλή μας: Συμπερασματικά, επειδή η όλη ιστορία με τις τράπεζες φύλαξης βλαστοκυττάρων είναι πολλά υποσχόμενη, αλλά αβέβαιη, καλό είναι οι υποψήφιοι γονείς να προχωρούν σε φύλαξη μόνο αν το ποσό που πρόκειται να διαθέσουν δεν το κόβουν από αλλά πιο σημαντικά έξοδα και αφού ψάξουν προσεκτικά πού θα εμπιστευτούν τα βλαστικά κύτταρα του παιδιού τους.
Πηγή: familylife.gr
