Το παιδί μου έχει άγχος ! Αγχώδεις διαταραχές στην παιδική ηλικία.
Τι είναι το άγχος;
Το άγχος είναι μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού μας σε ένα ερέθισμα, που του προκαλεί αρνητικά συναισθήματα. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να είναι ένας φυσικός ή ψυχολογικός παράγοντας.
[babyPostAd]Αυτή η αντίδραση ενεργοποιεί το συμπαθητικό νευρικό σύστημα, αυξάνει την έκκριση των ορμονών, η λειτουργία των οποίων οδηγεί στην αύξηση των λιπαρών οξέων και στην απελευθέρωση γλυκόζης στο αίμα, ώστε να υπάρχει η απαιτούμενη ενέργεια για τη δράση του οργανισμού.Αυτές οι διεργασίες στο εσωτερικό του οργανισμού προκαλούν και τη γνωστή σε όλους μας αύξηση των καρδιακών παλμών, την εφίδρωση, την αλλαγή του ρυθμού αναπνοής, τις ενοχλήσεις στο στομάχι ή στο κεφάλι και το τρέμουλο που νιώθουμε εκείνη τη στιγμή. Σε φυσιολογικές συνθήκες αυτή η ενεργοποίηση του οργανισμού μπορεί να αυξήσει την απόδοση και να τη φτάσει στο μέγιστο δυνατό σημείο. Σε αυτή την περίπτωση το άγχος είναι κινητήριος δύναμη.
Σε περιπτώσεις παρατεταμένου άγχους, που συνήθως επαναλαμβάνονται για κάποιο χρονικό διάστημα, η επιρροή, εκτός από το σωματικό κομμάτι, αφορά και τη διαταραχή της ψυχικής ισορροπίας του ατόμου. Το άγχος αυτό βιώνεται ως αδυναμία, η οποία οδηγεί σε σκέψεις ανικανότητας ή ανημπόριας, σε απαισιοδοξία για το μέλλον και για τις δυνατότητες αλλαγής και σταδιακά δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος που οδηγεί σε μείωσης της αυτοπεποίθησης, ίσως και σε μια αρνητική αυτοεικόνα του ατόμου. Το άτομο μπορεί να φτάσει σε σημείο να αποσυρθεί από δραστηριότητες του, λόγω του ότι πλέον δεν μπορεί να τις διαχειριστεί ή και να κλειστεί στον εαυτό του, αν αισθανθεί ότι δεν μπορεί να λάβει υποστήριξη από το στενό του περιβάλλον στο πρόβλημα που τον απασχολεί. Αυτή η απόσυρση επιτείνει ακόμη περισσότερο τη λειτουργία του φαύλου κύκλου.
Το άγχος αποτελεί ένα μηχανισμό ασφαλείας του οργανισμού μας απέναντι σε καταστάσεις κινδύνου. Σε πολλές περιπτώσεις, όμως, εκφράζεται πολύ έντονα, παρουσιάζεται σε καταστάσεις που φαινομενικά είναι ακίνδυνες ή παραμένει ακόμα και μετά την έκθεση στο στρεσσογόνο ερέθισμα. Μπορεί να προκαλέσει δυσλειτουργίες, όχι μόνο σωματικές αλλά και ψυχικές. Κάποιες από αυτές μπορεί να είναι η έντονη εφίδρωση, η αύξηση των καρδιακών παλμών, ο πόνος στο στομάχι ή η δυσκολία στην αναπνοή. Παράλληλα, με τις σωματικές αντιδράσεις επηρεάζεται και η σκέψη μας, και ως εκ τούτου η συμπεριφορά μας. Όλη αυτή η διεργασία δημιουργεί ένα φαύλο κύκλο, ο οποίος σταδιακά ενισχύεται μέσω της μάθησης.
Χαρακτηριστικές διαταραχές που ξεκινούν από το άγχος είναι η προσβολή πανικού, η αγοραφοβία ή και ο συνδυασμός τους. Κατά το DSM-IV η πρώτη αποτελεί μια περίοδο έντονης δυσφορίας, που χαρακτηρίζεται από έντονη εφίδρωση, αύξηση καρδιακών παλμών, αίσθημα πνιγμού, σωματικούς πόνους, ζάλη, φόβο για απώλεια ελέγχου και ρίγη. Η δεύτερη αποτελεί μια εκδήλωση συμπτωμάτων άγχους σε μέρη από τα οποία η διαφυγή είναι δύσκολη ή δεν μπορεί να παρασχεθεί βοήθεια. Κατά συνέπεια, τα μέρη αυτά αποφεύγονται, ειδικά αν το άτομο είναι μόνο του.
Ποια η θεραπεία του άγχους και των αγχώδων διαταραχών
Η θεραπεία των αγχώδων διαταραχών έχει δυο στόχους:
1. Εντοπισμός των αιτίων που τις προκαλούν έτσι ώστε να αποφεύγονται.
2. Χρήση τεχνικών για την τροποποίηση των δυσλειτουργικών σκέψεων που οδηγούν σε αυτές τις συμπεριφορές.
Ταυτόχρονα εξετάζονται στοιχεία της προσωπικότητας του θεραπευόμενου που μπορεί να ενισχύουν αυτήν την κατάσταση καθώς και δευτερογενή οφέλη. Παράλληλα, γίνονται ασκήσεις για χειρισμό της αναπνοής και δίνονται οδηγίες για νευρομυϊκή χαλάρωση. Επίσης, αντιμετωπίζονται τα αρνητικά συναισθήματα, που ακολουθούν το άγχος, όπως ο φόβος και ο θυμός. Διδάσκονται, ακόμη, δεξιότητες διεκδικητικότητας και διαχείρισης του χρόνου και ενισχύεται η αυτοεκτίμηση και η αυτοεικόνα.
Χρήσιμες συμβουλές για την αντιμετώπιση του άγχους
• Διαφραγματική αναπνοή, που σχετίζεται με την εισπνοή και την εκπνοή από τη μύτη, αλλά και με το ρυθμό της αναπνοής.
• Ασκήσεις και τεχνικές χαλάρωσης, που αφορούν τη σταδιακή χαλάρωση των μυών του σώματος.
• Προγραμματισμός δραστηριοτήτων, που βασίζεται στον καθορισμό προτεραιοτήτων και τη διαχείριση του χρόνου, ώστε το άτομο να μη νιώθει ότι κατακλύζεται από μια πληθώρα ερεθισμάτων – πληροφοριών.
• Απόσπαση της προσοχής από το αρνητικό σε κάποιο ουδέτερο ή ευχάριστο ερέθισμα.
• Εξάσκηση στη διεκδικητικότητα, που αφορά την ικανότητά μας να ζητάμε αυτό που πραγματικά θέλουμε με δημιουργικό τρόπο και χωρίς ενοχές, σεβόμενοι τις επιθυμίες και τις ανάγκες τις δικές μας, αλλά και των άλλων.
• Διαχείριση του θυμού με αναγνώριση και εύρεση τρόπων εκφρασής του. Ένα από τα πιο έντονα συναισθήματα που μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τη λειτουγικότητα ενός ατόμου είναι ο καταπιεσμένος θυμός, που έχει μείνει ανέκφραστος και ζητά να απελευθερωθεί.
• Καθορισμός στόχων αλλά και ενισχυτών για την επίτευξή τους. Είναι πολύ σημαντικό να ανταμείβουμε τον εαυτό μας, ακόμα και για τα επιτεύγματά μας, που θεωρούμε άνευ ή μικρής σημασίας.
Πολύ σημαντικό ρόλο σε όλο αυτό παίζει και η συμπεριφορά του στενού μας περιβάλλοντος, κατά πόσο θα είναι ενισχυτική ή αποτρεπτική, αλλά και στην περίπτωση επίσκεψης σε ειδικό η θεραπευτική σχέση.
Τέλος, είναι πολύ σημαντικό να μην απογοητευόμαστε και να μη νιώθουμε ότι δεν υπάρχει λύση, αλλά να βρίσκουμε το κουράγιο να σηκώνουμε το κεφάλι και να αντιμετωπίζουμε την κατάσταση, είτε μόνοι μας, είτε (πιο συχνά) με τη βοήθεια κάποιου άλλου.
Πηγή: paidiatros.com
