Πόσο αποτελεσματική είναι όμως στα αλήθεια; Πόσο επεμβατική; Και πόσο κοστίζει;
Καθώς η γυναίκα μεγαλώνει, αυξάνονται οι πιθανότητες χρωμοσωμιακής ανωμαλίας στο έμβρυο και, μαζί με αυτές, ο κίνδυνος αποβολής ή γενετικών δυσμορφιών στο παιδί.
Η κατάψυξη των ωαρίων θεωρείται από πολλούς ως η μέθοδος που «σταματά» το βιολογικό ρολόι, διευρύνει τις αναπαραγωγικές επιλογές της γυναίκας και διατηρεί υγιή τα ωάρια, τα οποία είθισται να λαμβάνονται σε νεότερη ηλικία.
Πόσο αποτελεσματική είναι όμως στ’ αλήθεια; Πόσο επεμβατική; Και πόσο κοστίζει; Ο μαιευτήρας – γυναικολόγος δρ Μηνάς Μαστρομηνάς, ειδικός στην εξωσωματική γονιμοποίηση, έχει τις απαντήσεις.
Τι είναι η κατάψυξη ωαρίων;
Είναι η διαδικασία με την οποία διεγείρονται οι ωοθήκες με ορμόνες για να παραχθούν πολλαπλά ωάρια, τα οποία λαμβάνονται και μεταφέρονται στο εργαστήριο για να καταψυχθούν στους -196 βαθμούς Κελσίου.
Η διέγερση των ωοθηκών γίνεται όπως και στην κλασική εξωσωματική γονιμοποίηση, δηλαδή με τη λήψη ορμονών με υποδόριες (σ.σ. κάτω από το δέρμα) ενέσεις, επί 12 ημέρες.
Τα ωάρια που θα δημιουργηθούν λαμβάνονται με ήπια μέθη και καταψύχονται αυθημερόν με τη μέθοδο της υαλοποίησης, η οποία εξασφαλίζει ότι δεν θα σπάσουν εξαιτίας του ψύχους, δεδομένου ότι αποτελούνται ως επί το πλείστον από νερό. Με την μέθοδο αυτή το ποσοστό επιβίωσης των ωαρίων είναι πάνω από 90%, ενώ όταν αποψυχθούν είναι ποιοτικώς όπως πριν καταψυχθούν.
Σε ποιες περιπτώσεις επιλέγεται από τις γυναίκες;
Οι λόγοι για κατάψυξη των ωαρίων μπορεί να είναι ιατρικοί (λ.χ. η γυναίκα πάσχει από κάποιο νόσημα όπως ο καρκίνος, η θεραπεία για τον οποίο μπορεί να πλήξει τις ωοθήκες), θρησκευτικοί (λ.χ. η γυναίκα κάνει μεν εξωσωματική, αλλά για θρησκευτικούς λόγους δεν επιθυμεί να καταψυχθούν τα πλεονάζοντα έμβρυα που τυχόν θα δημιουργηθούν, οπότε γονιμοποιούνται λιγότερα ωάρια σε κάθε κύκλο εξωσωματικής και καταψύχονται τα υπόλοιπα) και κοινωνικούς (λ.χ. μετάθεση της τεκνοποίησης αργότερα στη ζωή λόγω καριέρας, αδυναμίας εξεύρεσης συντρόφου κ.λπ.).
Οι επικρατέστεροι (σχεδόν το 80% των περιπτώσεων καταψύξεως) είναι οι κοινωνικοί λόγοι και κυρίως η έλλειψη μόνιμου συντρόφου – συχνά επειδή υπήρχε μεν μια μακροχρόνια σχέση στην οποία η προοπτική ήταν να αποκτηθεί παιδί, αλλά τελευταία στιγμή ο άντρας υπαναχώρησε.
Σε ποιες ηλικίες πρέπει να γίνεται;
Μελέτες έχουν δείξει ότι όσο νωρίτερα γίνει η κατάψυξη των ωαρίων τόσο το καλύτερο, αλλά οπωσδήποτε δεν ενδείκνυται η λήψη από 20χρονες κοπέλες δίχως ιατρική ένδειξη.
Το ιδανικό είναι να λαμβάνονται από γυναίκες ηλικίας 30 έως 35 ετών και οπωσδήποτε πριν από τα 40, διότι από την ηλικία αυτή και μετά φθίνει σημαντικά η ποιότητα των ωαρίων και έτσι η γονιμότητα της γυναίκας, ακόμα και αν δεν υπάρχει διαταραχή του εμμήνου κύκλου.
Ωστόσο στην καθ’ ημέρα πράξη γίνεται ωοληψία και σε μεγαλύτερης ηλικίας γυναίκες (συνήθως έως 44 ετών), με αποτέλεσμα ο μέσος όρος ηλικίας κατάψυξης ωαρίων να είναι γύρω στα 40 έτη.
Πόση διάρκεια ζωής έχουν τα κατεψυγμένα ωάρια;
Δεν υπάρχει ημερομηνία λήξης για τα κατεψυγμένα ωάρια, θεωρητικώς μπορεί να αποψυχθούν, να γονιμοποιηθούν και να εμφυτευθούν οποτεδήποτε στη ζωή της γυναίκας.
Ωστόσο οι προσπάθειες για απόκτηση παιδιού πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως τα 50 έτη, διότι αυτή είναι η μέγιστη ηλικία για εμβρυομεταφορά που ορίζει η ελληνική νομοθεσία.
Πόσες είναι οι πιθανότητες απόκτησης παιδιού μετά την απόψυξη των ωαρίων;
Σύμφωνα με μελέτες της Αμερικανικής Εταιρείας Αναπαραγωγικής Ιατρικής (ASRM), ένα και μόνο κατεψυγμένο ωάριο έχει 2% έως 12% πιθανότητες να οδηγήσει στη γέννηση ενός ζωντανού βρέφους, αναλόγως με διάφορους παράγοντες (την μέθοδο κατάψυξης που εφαρμόζεται, την ηλικία της γυναίκας, την ποιότητα του σπέρματος κ.λπ.).
Ο γενικός κανόνας είναι πως η γονιμότητα φθίνει με το πέρασμα του χρόνου και έτσι, ενώ είναι μέγιστη στις ηλικίες 20 έως 29 ετών, από τα 35 χρόνια και μετά μειώνεται πολύ γρήγορα, επειδή γερνάνε τα ωάρια.
Μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Μάιο του 2013 στην επιθεώρηση «Fertility and Sterility» έδειξε ότι μια 30χρονη γυναίκα που θα καταψύξει 2 έως 6 ωάρια έχει 24% πιθανότητες να αποκτήσει μωρό, όταν η κατάψυξη έχει γίνει με την προηγμένη μέθοδο της υαλοποίησης.
Με την ίδια μέθοδο, όμως, μία 40χρονη γυναίκα έχει 5-13% πιθανότητες να αποκτήσει μωρό με την κατάψυξη του ιδίου αριθμού ωαρίων.
Η διαφορά μεταξύ των δύο ηλικιών υποδηλώνει και πόσο γρήγορα φθίνει η γονιμότητα της γυναίκας. Αυτός είναι και ο λόγος που καταψύχουμε κατά μέσον όρο 10 ωάρια, ενώ σε κάθε κύκλο γονιμοποιούνται τρία ή το πολύ τέσσερα από αυτά, από τα οποία συνήθως προκύπτουν το πολύ δύο έμβρυα που εμφυτεύονται στη γυναίκα.
Με τη διαδικασία αυτή υπολογίζεται ότι οι πιθανότητες επιτυχούς εγκυμοσύνης φθάνουν ή υπερβαίνουν το 50%.
Πόσο κοστίζει η όλη διαδικασία;
Το κόστος της διαδικασίας διέγερσης των ωοθηκών, ωοληψίας και αρχικής καταψύξεως (συμπεριλαμβανομένων των φαρμάκων) υπολογίζεται ότι φθάνει έως τα 3.000 ευρώ. Από και πέρα, καταβάλλονται 100 ευρώ ετησίως για το κόστος της καταψύξεως (η κατάψυξη γίνεται με υγρό άζωτο, το οποίο ανανεώνεται συχνά). Τα περισσότερα ταμεία (όπως ο ΕΟΠΥΥ) δεν καλύπτουν την διαδικασία (ούτε τα φάρμακα).
tanea.gr
