Ο φυσιολογικός τοκετός είναι μια συνταρακτική εμπειρία, την οποία η γυναίκα μπορεί να μοιραστεί με το σύντροφό της. Συχνά, όσο πλησιάζουμε προς την πιθανή ημερομηνία τοκετού, το άγχος της γυναίκας, αλλά και του συντρόφου της μεγαλώνει, ειδικά, αν πρόκειται για την πρώτη εγκυμοσύνη.
Αμφότεροι διακατέχονται τόσο από την αγωνία του «όλα να πάνε καλά», όσο και από το άγνωστο της διαδικασίας του φυσιολογικού τοκετού, που πρόκειται να αντιμετωπίσουν. Αυτό το άγχος κατευνάζεται τρόπον τινά, αν τουλάχιστον άρουμε το φόβο για το άγνωστο της διαδικασίας του φυσιολογικού τοκετού εξηγώντας τους τι μέλλει γενέσθαι.
Του Μενέλαου Κ. Λυγνού Μαιευτήρα Χειρουργού Γυναικολόγου
Καταρχήν, αυτού καθεαυτού του τοκετού προηγείται μία προετοιμασία, η οποία λαμβάνει χώρα κατά τις τελευταίες 4 έως 8 εμβδομάδες πριν από την πιθανή ημερομηνία τοκετού. Κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής η μήτρα συσπάται ηπίως.
Οι συσπάσεις αυτές, γνωστές και ως συσπάσεις Braxton Hicks, είναι ασύντακες και ανώδυνες.
Οι συσπάσεις αυτές είναι πολύ χρήσιμες, διότι βοηθάνε στην κάθοδο του νεογνού προς την πύελο, αυτό μπορεί η γυναίκα να το αντιληφθεί μετά συνήθως την 36η εβδομάδα (αφού μπει στο μήνα της δηλαδή), ως μείωση της πίεσης στο στομάχι και στο θώρακα, οπότε βελτιώνεται κάπως η δυσπεψία και η δυσχέρεια στην αναπνοή, ενώ επιτείνεται η πίεση στην ουροδόχο κύστη και αυξάνεται η συχνουρία.
Επισης χάρη σε αυτές τις συσπάσεις γίνονται μαλάξεις στον τράχηλο, οποίος μειώνεται σε μήκος (εξαλείφεται, όπως λέμε στην μαιευτική ορολογία) και μπορεί να ξεκινήσει να ανοίγει (διαστέλλεται, όπως λέμε στην μαιευτική ορολογία).
Έτσι σε πολλές περιπτώσεις, όταν αρχίσει αυτός καθεαυτός ο τοκετός, ο τράχηλος έχει ήδη διαστολή 1 έως 3 εκατοστά και έχει μαλακώσει, οπότε ο τοκετός διευκολύνεται σημαντικά.
Εδώ καλόν είναι να σημειώσουμε πως εντός του αυλού του τραχήλου εντοπίζεται βλέννη. Κατά την προοδευτική εξάλειψή του είναι δυνατόν αυτή η βλέννη να απελευθερωθεί, οπότε μπορεί να τη δούμε να εκρέει εκ του κόλπου αναμεμιγμένη με λίγο αίμα.
Αυτό δεν είναι ανησυχητικό σημάδι και από μόνο του δεν σημαίνει πως έχει απαραίτητα ξεκινήσει αυτός καθεαυτός ο τοκετός.
Ο αληθής φυσιολογικος τοκετός ξεκινάει όταν η γυναίκα αρχίζει να αντιλαμβάνεται τις συσπάσεις, οι οποίες γίνονται πιο ρυθμικές και επώδυνες, οπότε εισερχόμεθα στο πρώτο στάδιο του τοκετού. Λίγες γυναίκες δεν αισθάνονται δυσφορία κατά την έναρξη του πρώτου σταδίου. Έτσι ξεκινάει ο φυσιολογικός τοκετός.
Ο φυσιολογικός τοκετός όμως μπορεί να μην ξεκινήσει μόνος του και, υπό τις κατάλληλες προϋποθέσεις, μπορεί να χρειαστεί πρόκληση τοκετού. Ακόμα όμως και αν ο τοκετός ξεκινήσει αυτόματα, μπορεί να χρειαστεί επίρρωση του τοκετού.
Γενικά τα σημάδια, που θα κάνουν μία γυναίκα να έρθει σε επαφή με το θεράποντα ιατρό της είναι η έναρξη αυτών των επώδυνων συσπάσεων, η αυτόματη ρήξη των υμένων (αυτό που λέμε «σπάσανε τα νερά»), και η απώλεια αίματος αυτό τον κόλπο.
Όσον αφορά την αυτόματη ρήξη των υμένων, η επίτοκος την αντιλαμβάνεται σαν απώλεια ενός ζεστού υδαρούς υγρού από τον κόλπο. Η απώλεια αυτή μπορεί να είναι απότομη, αλλά και σταδιακή, οπότε η επίτοκος αντιλαμβάνεται μία συνεχή μικρή ροή ζεστού υγρού ανάμεσα από τα πόδια της.
Η διαπίστωση της ρήξης των υμένων γίνεται από το μαιευτήρα με την είσοδο ενός μικρού ειδικού χαρτιού στον κόλπο, το οποίο ονομάζεται δείκτης του ηλιοτροπίου και αλλάζει χρώμα, όταν έρθει σε επαφή με αμνιακά υγρά.
Εδώ ας αναφέρουμε πως η ρήξη των υμένων δεν σημαίνει απαραίτητα πως ο τοκετός θα εξελιχθεί σύντομα, μπορεί μέχρι την περάτωσή του να μεσολαβήσουν ακόμα και 24ώρες.
Ο φυσιολογικός τοκετός είναι μία διαδικασία συνεχής, όμως για να γίνει η περιγραφή της πιο κατανοητή, την χωρίζουμε σε τρία στάδια.
Το πρώτο στάδιο εκτείνεται από την έναρξη του τοκετού έως ότου φθάσουμε στην τελεία διαστολή του τραχήλου, το δεύτερο από την τελεία διαστολή μέχρι και την έξοδο του νεογνού και το τρίτο από την έξοδο του νεογνού μέχρι και την έξοδο του πλακούντα.
Τέλος η λεχωίς παραμένει σε ειδικό δωμάτιο της αίθουσας τοκετών για ένα χρονικό διάστημα από μία μέχρι και δύο ώρες. Στο διάστημα αυτό παρακολουθείται η αρτηριακή της πίεση, ενώ ελέγχονται και τυχόν σημάδια αιμορραγίας. Κατόπιν εξέρχεται της αιθούσης και μεταφέρεται στο δωμάτιο νοσηλείας.
Δρ. ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
E-mail: [email protected]
