Τερηδόνα: Η η πιο συχνή ασθένεια στα παιδιά παγκοσμίως!
Η τερηδόνα είναι η πιο συχνή ασθένεια στα παιδιά παγκοσμίως! Προσβάλει παιδιά κάθε ηλικίας και μπορεί να εμφανιστεί σύντομα μετά την εμφάνιση των πρώτων δοντιών στο στόμα του παιδιού. Τα παιδιά που έχουν τερηδόνα από πολύ μικρή ηλικία είναι πιο ευπαθή στην εμφάνιση τερηδόνας και αργότερα στην ζωή, ενώ υπάρχουν και άλλα σοβαρά προβλήματα όπως πόνος, υποσιτισμός λόγω αδυναμίας μάσησης και σαν αποτέλεσμα όλων αυτών ελλιπής ανάπτυξη του παιδιού. Ωστόσο, οι γνώσεις που έχουμε σήμερα είναι αρκετές για να προλάβουμε την εκδήλωση του προβλήματος ή να το αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά αν έχει ήδη εκδηλωθεί, αρκεί να ξεκινήσουμε νωρίς με σωστή ενημέρωση.
[babyPostAd]Η τερηδόνα οφείλεται σε μικρόβια τα οποία χρησιμοποιούν τους υδατάνθρακες (ζάχαρη) από τις τροφές και παράγουν οξέα που χαλάνε το δόντι. Επομένως, η πρόληψη και η αντιμετώπιση της κινείται γύρω από 3 άξονες:- την απομάκρυνση των μικροβίων από το στόμα με καλή στοματική υγιεινή και αποκατάσταση των τερηδονισμένων δοντιών,
- τον περιορισμό των υδατανθράκων με υγιεινή διατροφή και
- την ενίσχυση του δοντιού ενάντια στην τερηδόνα με εφαρμογή φθορίου.
Απομάκρυνση μικροβίων
Η καθημερινή σωστή στοματική υγιεινή είναι απαραίτητη για την πρόληψη οδοντιατρικών προβλημάτων. Το παιδί πρέπει από μικρό να μαθαίνει τη σωστή εφαρμογή στοματικής υγιεινής σαν μέρος της καθημερινής υγιεινής του σώματος (πλύσιμο χεριών και σώματος, λούσιμο κλπ). Ο καλύτερος τρόπος για να γίνει αυτό είναι να «μιμηθεί» τους γονείς που κάνουν το ίδιο. Εξάλλου, η καλή στοματική υγιεινή και φροντίδα του στόματος της μητέρας βοηθάει στο να περιοριστή η μόλυνση από τερηδονογόνα μικρόβια στο παιδί. Ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι οι μητέρες που δεν προσέχουν το στόμα τους, μεταφέρουν μεγάλο αριθμό μικροβίων στο παιδί (π.χ. με το κουτάλι του φαγητού ή με φιλί στο στόμα του μωρού) και έτσι αυξάνεται σημαντικά η πιθανότητα να έχει το παιδί χαλασμένα δόντια.
Από την στιγμή που εμφανίζεται το πρώτο δόντι στο στόμα, πρέπει η στοματική κοιλότητα να καθαρίζεται και να διατηρείται καθαρή. Αυτό στην αρχή μπορεί να γίνει με μία καθαρή γάζα ελαφρά βρεγμένη τυλιγμένη γύρω στον δείκτη του χεριού του γονιού. Μετά το πρώτο έτος της ηλικίας μπορεί να χρησιμοποιηθεί μια μαλακή οδοντόβουρτσα κατά προτίμηση ειδικά σχεδιασμένη για μικρά παιδιά. Μετά την ηλικία των δύο-τριών ετών το παιδί θα θέλει να συμμετέχει ενεργά στο βούρτσισμα των δοντιών. Αυτό θα πρέπει ο γονιός να το ενθαρρύνει, αλλά οπωσδήποτε να επιβλέπει και να επεμβαίνει μιας και το παιδί δεν έχει ακόμα την ικανότητα να βουρτσίσει όπως πρέπει. Η επίβλεψη και παρέμβαση του γονιού πρέπει να συνεχίζεται μέχρι την ηλικία των 8-10 ετών. Από εκεί και μετά το παιδί μπορεί να βουρτσίσει ικανοποιητικά. Εκτός από την οδοντόβουρτσα είναι απαραίτητη και η χρήση οδοντικού νήματος για τον καθαρισμό των περιοχών ανάμεσα στα δόντια. Ο οδοντίατρος είναι εκείνος που πρέπει να δείξει το σωστό τρόπο βουρτσίσματος καθώς επίσης και τη χρήση του οδοντικού νήματος.
Εάν κάποιο νεογιλό (παιδικό) δόντι χαλάσει θα πρέπει να θεραπευτεί (πχ με σφράγισμα) παρόλο που το δόντι θα πέσει και θα αλλαχτεί. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για να αποφευχθεί η πιθανότητα να πονέσει το παιδί ή το πρόβλημα να γίνει σοβαρό με δημιουργία αποστήματος, οπότε και το δόντι θα πρέπει τελικά να αφαιρεθεί . Επιπρόσθετα χαλασμένα παιδικά δόντια αποτελούν εστίες τερηδονογόνων μικροβίων στο στόμα και έτσι αυξάνεται σημαντικά ο κίνδυνος να χαλάσουν και άλλα δόντια και ιδιαίτερα τα μόνιμα, όταν αρχίσουν να φυτρώνουν. Ωστόσο, αν η θεραπεία των χαλασμένων δοντιών δεν συνοδεύεται και από ένα εξατομικευμένο προληπτικό πρόγραμμα, τότε το πρόβλημα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί ριζικά.
Υγιεινή διατροφή
Οι διατροφικές συνήθειες επηρεάζουν σημαντικά την στοματική και γενική υγεία του παιδιού. Η συχνή κατανάλωση ζάχαρης και άλλων υδατανθράκων καταστρέφει όχι μόνο τα δόντια αλλά δημιουργεί και άλλα σοβαρά προβλήματα (αυξημένος κίνδυνος για διαβήτη, παχυσαρκία κλπ). Ο περιορισμός της συχνότητας λήψης ζαχαρωδών τροφών και ιδιαίτερα ανάμεσα στα βασικά γεύματα της ημέρας, είναι ο πιο σημαντικός κανόνας για την μείωση του κινδύνου εμφάνισης τερηδόνας. Η συχνή κατανάλωση snacks και αναψυκτικών μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για την υγεία και όχι μόνο για τα δόντια, αφού αντικαθιστούν τα θρεπτικά φαγητά. Καταναλώνοντας ποικιλία τροφών, τρώγοντας πολλά φρούτα και λαχανικά, αποφεύγοντας τα πολλά λίπη και χρησιμοποιώντας με μέτρο την ζάχαρη και το αλάτι, το παιδί όχι μόνο τρέφεται σωστά αλλά και εθίζεται σε μια σωστή δίαιτα.
Η πιο σημαντική πηγή πρόσληψης φθορίου είναι η οδοντόκρεμα. Τα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι το βούρτσισμα 2 φορές την ημέρα (η μία το βράδυ πριν τον ύπνο) με φθοριούχο οδοντόκρεμα οδηγεί σε σημαντικό περιορισμό εμφάνισης προβλημάτων στα δόντια και στα ούλα. Στα μικρά παιδιά , μέχρι 6 ετών, χρησιμοποιείται παιδική οδοντόκρεμα σε πολύ μικρή ποσότητα (όσο ένας μικρός κόκκος μπιζελιού). Σε παιδιά μεγαλύτερα των 6 ετών, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται οι οδοντόκρεμες που αντιστοιχούν σε αυτήν την ηλικία (ή ακόμα και οδοντόκρεμες ενηλίκων), σε λίγο μεγαλύτερη ποσότητα. Στοματικά διαλύματα με φθόριο δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται από παιδιά μικρότερα των 6 ετών γιατί υπάρχει κίνδυνος να καταποθούν.
Στο οδοντιατρείο το φθόριο εφαρμόζεται με ειδικό βερνίκι ή ζελέ το οποίο τοποθετεί ο οδοντίατρος συνήθως κάθε 6 μήνες. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να υπάρχει ανάγκη για πιο συχνή εφαρμογή φθορίου, όπως σε παιδιά που έχουν πολλά χαλασμένα δόντια, σε παιδιά με ειδικές ανάγκες, με ορθοδοντικούς μηχανισμούς κ.α..
Η αποτελεσματική προστασία από την τερηδόνα επιτυγχάνεται με το συνδυασμό όλων των παραπάνω. Τις λεπτομέρειες για την αποτελεσματική πρόληψη και αντιμετώπιση του προβλήματος πρέπει να την δίνει ο οδοντίατρος. Η έγκαιρη ενημέρωση των γονέων και η εφαρμογή του σωστού προληπτικού προγράμματος, η καθοδήγηση από τον οδοντίατρο και η υιοθέτηση σωστών συνηθειών από νωρίς, θα εξασφαλίσουν την στοματική υγεία του παιδιού για το παρόν αλλά για ολόκληρη την ζωή του.
