Η κετογονική δίαιτα είναι ένα σχήμα διατροφής πολύ χαμηλών υδατανθράκων και εξαιρετικά υψηλού ποσοστού λίπους.
Οι κετόνες που παράγονται μέσω των μηχανισμών της κετογένεσης παίρνουν τη θέση της γλυκόζης στην παραγωγή ενέργειας “αναγκάζοντας” τον οργανισμό να κινητοποιήσει μεταβολικές οδούς διαφορετικές από το συνηθισμένο.
Στις κυοφορούσες γυναίκες συμβαίνουν εκ των πραγμάτων αρκετές μεταβολικές “τροποποιήσεις” κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης κι ένας από τους λόγους είναι και η χρήση των ενεργειακών πηγών από τον οργανισμό.
Οι αλλαγές στο σωματικό λίπος της μητέρας έχουν ιδιαίτερη σημασία σε αυτές τις διαδικασίες. Στην αρχή της εγκυμοσύνης το σώμα συσσωρεύει λίπος και ως αποτέλεσμα της αυξημένης παραγωγής ορμονών (προγεστερόνης, προλακτίνης κ.α) η όρεξη μιας εγκύου διεγείρεται έντονα. Επιπλέον παρατηρείται επιτάχυνση της παραγωγής ινσουλίνης γεγονός που σηματοδοτεί την αύξηση της λιπογένεσης και τη μείωση της λιπόλυσης με άμεσο αποτέλεσμα τη συσσώρευση λίπους στον οργανισμό.
Στο δεύτερο μισό της εγκυμοσύνης παρατηρούνται καταβολικές διεργασίες και η λιπόλυση αυξάνει τη διαθεσιμότητα και τη χρήση των ελεύθερων λιπαρών οξέων ως ενεργειακό υλικό για το σώμα της μητέρας καθώς η γλυκόζη καταναλώνεται κυρίως από το έμβρυο. Έτσι λοιπόν μιλάμε για μια αύξηση της κετογένεσης στην εγκυμοσύνης η οποία είναι τρεις φορές υψηλότερη το βράδυ σε σχέση με τις μη έγκυες γυναίκες.
Οι κετόνες διαπερνούν τον πλακούντα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως υπόστρωμα ενέργειας κι από το έμβρυο. Επηρεάζουν όμως την ανάπτυξη του κι αν ναι σε τι επίπεδο;
Τα δεδομένα γύρω από την επίδραση των κετονικών σωμάτων είναι λίγα, παρόλα αυτά γνωρίζουμε πως συμμετέχουν στην ανάπτυξη του κεντρικού νευρικού συστήματος του εμβρύου και μάλιστα με αρνητικό τρόπο.
Όταν η έγκυος σιτίζεται με μια διατροφή πολύ υψηλών λιπαρών και εξαιρετικά χαμηλών υδατανθράκων, παρατηρείται μια υπερκετοναιμία (αφού η κετογένεση χρησιμοποιείται ήδη ως τρόπος παροχής ενέργειας).
Έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε ποντίκια το 2003 καταδεικνύει την κετογονική δίαιτα ως επιβλαβή για το αναπτυσσόμενο έμβρυο. Στους γόνους των οποίων οι μητέρες τρεφόντουσαν με κετογονική διατροφή διαπιστώθηκε ότι κατά το πρώτο ήμισυ της εγκυμοσύνης, τα έμβρυα είχαν υψηλότερη ανάπτυξη, η οποία αναστάλθηκε σημαντικά αργότερα. Τέλος, παρατηρήθηκαν ανωμαλίες στην ολική ανάπτυξη του εμβρύου και μειωμένος όγκος και παραμόρφωση των εσωτερικών οργάνων. Μελέτες έχουν δείξει επίσης μείωση του όγκου του εγκεφαλικού φλοιού, των πλευρικών εγκεφαλικών κοιλοτήτων, του λάρυγγα, του θύμου αδένα κ.α. Ταυτόχρονα υπήρχε μεγαλύτερος όγκος της παρεγκεφαλίδας, του νωτιαίου μυελού, της καρδιάς της αριστερής κοιλίας και του σκελετικού μυός.
Γίνεται επομένως αντιληπτό πως η κετογονική δίαιτα δημιουργεί μια επιπλέον παραγωγή κετονικών σωμάτων στη μητέρα και αυτό έχει πιθανώς δυσμενείς επιπτώσεις στο έμβρυο.
Οι μεταβολικές αλλαγές που ήδη συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης διαταράσσονται με την εφαρμογή τέτοιου είδους σχημάτων διατροφής με αποτέλεσμα να διακυβεύεται η ομαλή ανάπτυξη του εμβρύου.
Πηγές
- Dafna Sussman et all. , Effects of a ketogenic diet during pregnancy on embryonic growth in the mouse., BMC Pregnancy Childbirth, 2013
- Agata Bronisz et all., Pregnancy Ketonemia and Development of the Fetal Central Nervous System., Int J Endocrinol, 2018
