Μαθησιακές Δυσκολίες (ΜΔ): Μια έννοια που απασχολεί ένα σημαντικό ποσοστό μαθητών, γονέων και εκπαιδευτικών στις μέρες μας, τόσο της πρωτοβάθμιας όσο και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και συνιστά σημαντική πρόκληση για την εκπαιδευτική κοινότητα ως προς τη διαχείριση και αντιμετώπιση της. Η ψυχοκοινωνική προσαρμογή των μαθητών με ΜΔ είναι ένα ζήτημα που απασχολεί τους ερευνητές (Πολυχρόνη, Χατζηχρήστου, Μπίμπου, 2006. Δόικου-Αυλίδου, 2002. Riddick, 1996), τονίζοντας πως πολλά παιδιά με ΜΔ έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, γεγονός που επιδρά τόσο στην ανάπτυξη τους όσο και στη σχολική τους επίδοση. Ο Mruk (1999) όρισε την αυτοεκτίμηση ως το ολοκληρωμένο σύνολο της αυτό-αξίας και της αυτό-επάρκειας του ατόμου. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι για να έχει το άτομο υψηλή αυτοεκτίμηση, πρέπει να αισθάνεται σίγουρος τόσο για το αίσθημα της αυτό-αξίας του («είμαι καλός άνθρωπος, δικαιούμαι φροντίδα και σεβασμό από τους άλλους») και υψηλή αυτό-επάρκεια («Μπορώ να αντιμετωπίσω τις προκλήσεις που εμφανίζονται στη ζωή μου») (Jindal-Snape & Miller, 2008). Οι έρευνες που έχουν ασχοληθεί με τη μέτρηση της αυτοεκτίμησης των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες, έχουν παράγει αντιφατικά αποτελέσματα, γεγονός που οριοθετεί αναγκαία την περαιτέρω διερεύνηση της μέτρησης της.
Με σημείο αναφοράς την παραπάνω αναγκαιότητα, σχετική έρευνα σε 93 μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες από Δημοτικά σχολεία της Κέρκυρας συνέκρινε τα επίπεδα της αυτοαναφερόμενης αυτοεκτίμησης μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες που φοιτούν στις μικρότερες τάξεις του δημοτικού με αυτή εκείνων που φοιτούν στις μεγαλύτερες. Η έρευνα έδειξε πως τα παιδιά του δείγματος είχαν συνολικά χαμηλότερο επίπεδο αυτοεκτίμησης από το αναμενόμενο για την ηλικία τους. Επίσης, ότι το επίπεδο αυτοεκτίμησης των παιδιών στις τέσσερεις πρώτες τάξεις του Δημοτικού ήταν υψηλότερο από εκείνο των μαθητών στις δύο τελευταίες τάξεις. Μόνο η ηλικία είχε σημαντική συσχέτιση με την αυτοεκτίμηση του παιδιού, ανεξάρτητα από το φύλο του ή από το αν λάμβανε, και για πόσο διάστημα, παρέμβαση εξωσχολικά. Με βάση τα παραπάνω πορίσματα, και δεδομένης της σημασίας που έχει η αυτοεκτίμηση τόσο για τη σχολική επίδοση όσο και για τη ψυχοσυναισθηματική ισορροπία του παιδιού γενικότερα, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή στοχευμένων παρεμβάσεων με σκοπό τη βελτίωση της αυτοεκτίμησης των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες θα πρέπει να αποτελέσει μέλημα προτεραιότητας για το σχολικό προγραμματισμό. Το σχολικό περιβάλλον, τα ιδιωτικά και δημόσια εξωσχολικά κέντρα βοήθειας παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες μπορούν να προσφέρουν παρεμβάσεις που θα αυξήσουν την αντίληψη της ικανότητας των παιδιών ή ακόμη και θα δώσουν έμφαση στους τομείς εκείνους στους οποίους το παιδί τα καταφέρνει καλά, έτσι ώστε να μπορέσει να αποκτήσει μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση. Σίγουρα χρειάζονται αλλαγές στον τρόπο και τα εργαλεία της διδασκαλίας στο σχολικό περιβάλλον, με σκοπό να στηριχθεί αποτελεσματικά το παιδί με μαθησιακές δυσκολίες. Εύλογα ερωτάται λοιπόν κανείς: αν δεν είναι φτιαγμένη η τάξη ως πλαίσιο για να το διδάξει, είναι δυνατόν να φταίει το παιδί αν δε τα καταφέρνει; Και η απάντηση είναι εμφανής.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
Δοϊκου-Αυλίδου, Μ. (2002). Η δυσλεξία. Συναισθηματικοί παράγοντες και ψυχοκοινωνικά προβλήματα. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Jindal-Snape, D., & Miller, D. J. (2008). A challenge of living? Understanding the psycho-social processes of the child during primary-secondary transition through resilience and self-esteem theories. Educational Psychology Review, 20(3), 217- 236.
Lindsay, G., Dockrell, J., & Palikara, O. (2010). Self-esteem of adolescents with specific language impairment as they move from compulsory education. International journal of language & communication disorders, 45(5), 561-571.
Mruk, C. (1999). Self-esteem: Research, theory and practice. London: Free Association Books.
Πολυχρόνη, Φ., Χατζηχρήστου, Χ., & Μπίμπου, Α. (2006). Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες-Δυσλεξία: Ταξινόμηση, αξιολόγηση και παρέμβαση. Ελληνικά Γράμματα Αθήνα.
Riddick, B. (1996). Living with dyslexia, the social and emotional consequences of specific learning disabilities. Londen: Routledge.
