Το βρογχικό άσθμα και οι αλλεργίες σε τρόφιμα, ζώα και σκόνη φαίνεται πως είναι τα συχνότερα προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζουν τα παιδιά σε απομονωμένες περιοχές τεσσάρων νομών της Βόρειας Ελλάδας.
Παρόλα αυτά όμως η εικόνα της υγείας του παιδικού πληθυσμού στις συγκεκριμένες περιοχές είναι καλή αλλά το ενδιαφέρον των γονέων για προληπτικές εξετάσεις στα παιδιά τους είναι μειωμένο. Ειδικά όσον αφορά σε θέματα της οφθαλμολογικής και στοματικής υγείας των παιδιών, οι γονείς απευθύνονται σε γιατρό συχνότερα μόνο εφόσον παρουσιαστεί κάποιο πρόβλημα ή διαμαρτυρηθεί το παιδί τους.
Αυτά προκύπτουν από στοιχεία έρευνας που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος Early Chlildhood Care-Παροχή Εναλλακτικών και Προσχολικών Υπηρεσιών (ECC) κατά το διάστημα από 17 Ιουνίου 2014 έως 10 Μαρτίου 2015. Η έρευνα βασίστηκε σε ερωτηματολόγια που συμπλήρωσαν γονείς 2022 παιδιών ηλικίας 0-14 ετών από 120 απομακρυσμένα χωριά και οικισμούς 14 δήμων των νομών Πέλλας, Φλώρινας, Κιλκίς και Σερρών.
Στο πλαίσιο του προγράμματος κινητή μονάδα του Κέντρου UNESCΟ για τις Γυναίκες και την Ειρήνη στις Βαλκανικές χώρες επισκέφτηκε τις περιοχές αυτές όπου εξετάστηκαν συνολικά 1300 παιδιά παρουσία των γονέων ή κηδεμόνων τους. Τα αποτελέσματα της έρευνας παρουσιάστηκαν σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
Τα συχνότερα προβλήματα υγείας
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας το 32,07% των παιδιών από τις συγκεκριμένες περιοχές εμφανίζει βρογχικό άσθμα, ακολουθούν οι διάφορες αλλεργίες και συγκεκριμένα η αλλεργία σε φάρμακα και τροφές σε ποσοστό 23,21% και η αλλεργία σε ζώα ή σκόνη σε ποσοστό 20,68%, ενώ οι αμέσως επόμενες ασθένειες με φθίνουσα συχνότητα είναι τα αναπνευστικά προβλήματα (8,02%), η αναιμία (4,22%), τα προβλήματα του θυρεοειδή (3,8%) και η νόσος των νεφρών με την καρδιαγγειακή νόσο (και οι δύο 2,11%).
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι συγκεκριμένες από αυτές τις ασθένειες τείνουν να εμφανίζουν ιδιαίτερα αυξημένη συχνότητα σε συγκεκριμένους νομούς. Αυξητική τάση στη συχνότητα με την οποία εμφανίζονται τα προβλήματα του θυρεοειδή παρατηρήθηκε στο νομό του Κιλκίς, στο νομό Πέλλας εξαιρετικά υψηλά είναι τα ποσοστά εμφάνισης βρογχικού άσθματος ενώ στους νομούς Σερρών και Φλώρινας καταγράφονται περισσότερα περιστατικά αλλεργιών σε φάρμακα ή τροφές.
Από το σύνολο των παιδιών που εξετάστηκαν στην κινητή μονάδα υγείας του ECC το 4,58% παίρνει φάρμακα σε αντίθεση με το 95,45% που δεν ακολουθεί καμία φαρμακευτική αγωγή. Ωστόσο, παρατηρείται ότι από τα παιδιά που χρειάζεται να λάβουν φαρμακευτική αγωγή το 90,94% έχουν τη δυνατότητα και προμηθεύονται τα απαραίτητα φάρμακα με συνταγή γιατρού ενώ ένα ποσοστό 9,06% προμηθεύεται τα φάρμακα χωρίς συνταγή γιατρού.
Το ποσοστό αυτό μάλιστα εμφανίζεται ιδιαίτερα υψηλό για το νομό Φλώρινας συγκριτικά με τους υπόλοιπους νομούς.
Η στοματική υγιεινή
Από τα στοιχεία της έρευνας προκύπτει ότι η πλειονότητα των παιδιών (46,95%) επισκέπτεται οδοντίατρο τουλάχιστον μία φορά το χρόνο. Το 22,50% επισκέπτεται τον οδοντίατρο ανά 6 μήνες, το 17,76% μόνο σε περίπτωση ανάγκης, δηλαδή εάν τυχόν πονάει το παιδί και το 12,79% των γονέων αναφέρει ότι το παιδί δεν πάει ποτέ σε οδοντίατρο. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι νομοί στους οποίους είναι πιο τακτικές οι επισκέψεις στον οδοντίατρο είναι αυτοί της Πέλλας και της Φλώρινας σε αντίθεση με τους νομούς Σερρών και Κιλκίς όπου η συχνότητα επισκέψεων είναι μικρότερη αλλά και τα ποσοστά όσων δηλώνουν ότι τα παιδιά δεν πάνε ποτέ σε οδοντίατρο πολύ μεγαλύτερα.
Το 49,44% των παιδιών δηλώνει ότι βουρτσίζει τα δόντια του μία φορά την ημέρα. Στο 32,46% ανέρχεται το ποσοστό των παιδιών που βουρτσίζουν τα δόντια τους μέχρι και δύο φορές την ημέρα, το 14,82% τα βουρτσίζει μόλις μία ή δύο φορές την εβδομάδα του ενώ ένα ποσοστό 3,28% δεν τα βουρτσίζει ποτέ. Οι περισσότερες περιπτώσεις παιδιών που δεν βουρτσίζουν καθόλου τα δόντια τους εντοπίζονται στους νομούς Σερρών και Κιλκίς.
Τα παιδιά είναι ενημερωμένα στη μεγάλη πλειονότητά τους (88,03%) γύρω από τους λόγους για τους οποίου χαλάνε τα δόντια τους σε αντίθεση με το 11,97% που έχει άγνοια πάνω στο θέμα αυτό. Συγκεκριμένα, παρατηρείται αυξημένο ποσοστό παιδιών που είναι ανενημέρωτα σε θέματα στοματικής υγιεινής κυρίως στους νομούς Σερρών και Κιλκίς.
Σε σχέση με τη στοματική τους υγιεινή τα παιδιά σε συντριπτικό ποσοστό δεν φαίνεται να ακολουθούν άλλες μεθόδους πέραν του βουρτσίσματος των δοντιών τους. Για παράδειγμα μόλις το 5,49% χρησιμοποιεί οδοντικό νήμα, το 1,03% χάπια φθορίου ενώ σε ένα πιο ικανοποιητικό ποσοστό της τάξης του 22,48% τα παιδιά χρησιμοποιούν στοματικό διάλυμα.
Η συνολική εικόνα στο θέμα της στοματικής υγιεινής των παιδιών δείχνει μια σαφή διαφορά ανάμεσα στις δύο ομάδες νομών, δηλαδή Φλώρινας – Πέλλας από τη μια πλευρά και Σερρών – Κιλκίς από την άλλη, όπου στην πρώτη ομάδα υπάρχει μια γενικά καλύτερη κατάσταση σε σχέση με τη δεύτερη ομάδα όπου η συνήθειες γονέων και παιδιών ως προς τη στοματική υγιεινή των δεύτερων δεν είναι ιδιαίτερα καλή.
Σύμφωνα με την προφορική γνωμοδότηση της οδοντιάτρου που εξέτασε τα παιδιά στις συγκεκριμένες περιοχές, ιδιαίτερα αυξημένο ποσοστό χαλασμένων δοντιών παρατηρείται στους νομούς Φλώρινας και Πέλλας δευτερευόντως. Η παραπάνω παρατήρηση μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι λόγω της χειρότερης εικόνας, όσον αφορά τη στοματική υγιεινή τον παιδιών, οι γονείς να είναι αναγκασμένοι να επισκέπτονται τακτικότερα οδοντίατρο για τα παιδιά τους στο πλαίσιο θεραπειών, σε αντίθεση με τους νομούς Σερρών και Κιλκίς όπου εφόσον τα παιδιά έχουν καλύτερη στοματική υγεία σε μεγάλο ποσοστό δεν είναι απαραίτητη η τακτική επίσκεψη στον οδοντίατρο, παρά μόνο για προληπτικούς λόγους.
Οφθαλμολογικά θέματα
Στο σύνολο των παιδιών που εξετάστηκαν κατά τις επισκέψεις της κινητής μονάδας υγείας του προγράμματος ECC, το 13,99% έχει διαμαρτυρηθεί κάποια στιγμή στη ζωή του ότι δεν διακρίνει πολύ καθαρά γράμματα και εικόνες από απόσταση. Ωστόσο μόλις το 8,62% των παιδιών καταγράφεται να φοράει γυαλιά οράσεως.
Σε σχέση με τη συχνότητα των επισκέψεων των παιδιών σε οφθαλμίατρο, η πλειονότητα (60,96%) εξετάζεται από οφθαλμίατρο μία φορά τον χρόνο, το 6,04% επισκέπτεται τον οφθαλμίατρο μία φορά το εξάμηνο, ενώ σχετικά μεγάλα είναι τα ποσοστά των παιδιών που δεν οδηγούνται από τους γονείς τους σε οφθαλμίατρο για εξέταση παρά μόνο εάν υπάρχει ανάγκη.
Συγκεκριμένα το 17,66% των παιδιών δεν έχει εξεταστεί ποτέ από οφθαλμίατρο κυρίως στην περιοχή του νομού Σερρών και 15,34% των παιδιών επισκέπτονται οφθαλμίατρο μόνο εάν υπάρχει κάποιον επείγον περιστατικό. Στον νομό Πέλλας στην πλειονότητα οι γονείς φαίνεται να πηγαίνουν τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο το παιδί τους για εξέταση σε οφθαλμίατρο, στους νομούς Φλώρινας και Σερρών τείνουν να επισκέπτονται σπανιότερα έως και ποτέ οφθαλμίατρο, ενώ στο νομό Κιλκίς η επίσκεψη στον οφθαλμίατρο γίνεται συνήθως όταν υπάρχει λόγος πχ αν διαμαρτυρηθεί το παιδί και όχι προληπτικά
Προτάσεις
Στη διάρκεια της παρουσίασης επισημάνθηκε ότι πρέπει οι γονείς να ενημερωθούν σχετικά με τις προληπτικές εξετάσεις των παιδιών και τη σημασία τους καθώς και για την τήρηση και προαγωγή υγιεινού τρόπου ζωής των παιδιών τους όσον αφορά τις συνήθειές τους, τη διατροφή τους καθώς επίσης τη σωματική και ψυχική τους υγεία.
Προτάθηκε, να διερευνηθεί περαιτέρω η συσχέτιση του νομού Κιλκίς με την αυξημένη συχνότητα προβλημάτων του θυρεοειδή στον παιδικό πληθυσμό, των αλλεργικών παθήσεων στους παιδικούς πληθυσμούς των νομών Φλώρινας και Σερρών και η αυξημένη συχνότητα εμφάνισης προβλημάτων του αναπνευστικού και συγκεκριμένα βρογχικού άσθματος στα παιδιά του νομού Πέλλας.
Ως προς το ζήτημα της στοματικής υγιεινής των παιδικών πληθυσμών των επιλεγμένων νομών προτάθηκε περαιτέρω διερεύνηση της κατάστασης της στοματικής υγείας των παιδιών στους νομούς Πέλλας και Φλώρινας καθώς επίσης ο προγραμματισμός παρεμβάσεων για τη θεραπεία στοματικών παθήσεων και την ενημέρωση των παιδιών και των γονέων για τους κανόνες στοματικής υγιεινής και στους τέσσερις νομούς.
