Καρκίνος τραχήλου μήτρας: Εμβολιασθείτε και Σωθείτε – Καμπάνια Ενημέρωσης από το ΑγκαλιάΖΩ

Οι εκστρατείες που οργανώνει σταθερά το ΑγκαλιάΖΩ από το 2007, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Πρόληψης για τον Καρκίνο του τραχήλου της μήτρας με τη συνεργασία επιστημονικών φορέων και της πολιτείας είχαν ως αποτελέσματα:

• την επίτευξη της δωρεάν εμβολιαστικής κάλυψης έναντι του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία, για όλα τα κορίτσια και τις γυναίκες ηλικίας από 11 έως 26 ετών
• την μετάδοση της πληροφορίας σε όλη την επικράτεια για την αξία του σταθερού προληπτικού ελέγχου των γυναικών όλων των ηλικιών.

O κ. Ανδρέας Κωνσταντόπουλος, Καθηγητής Παιδιατρικής, Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, Πρόεδρος της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας, Πρόεδρος της Παγκόσμιας Ευρωπαϊκής Παιδιατρικής Εταιρείας δήλωσε ότι:

«Τα εμβόλια σώζουν ζωές. Έχει αποδειχθεί ότι ο εμβολιασμός είναι η ασφαλέστερη και αποτελεσματικότερη ιατρική παρέμβαση που έχει ποτέ ανακαλυφθεί. Η λοίμωξη από τον ιό HPV είναι πολύ συχνή. Υπολογίζεται ότι 8 στις 10 γυναίκες, ξεκινώντας από την εφηβεία, έρχονται σε επαφή με τον ιό HPV στη διάρκεια της ζωής τους. Η λοίμωξη από τον ιό HPV στις περισσότερες περιπτώσεις υποχωρεί από μόνη της χωρίς να προκαλέσει βλάβη. Άλλες φορές όμως παραμένει στον οργανισμό, προκαλώντας σοβαρά νοσήματα.

Ο ιός HPV έχει την ιδιαιτερότητα να είναι ο μοναδικός αιτιολογικός παράγοντας για την πρόκληση μίας συχνής μορφής καρκίνου, του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Ο ιός HPV όμως, προκαλεί επίσης μεγάλο αριθμό και άλλων σοβαρών νοσημάτων και σε γυναίκες αλλά και σε άντρες, όπως καρκίνο του αιδοίου, κόλπου, πέους, πρωκτού και γεννητικά κονδυλώματα, ενώ επιπλέον ευθύνεται για ορισμένες μορφές καρκίνου στοματοφάρυγγα, στοματικής κοιλότητας και λάρυγγα.

Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος προστασίας είναι ο εμβολιασμός, καθώς η λοίμωξη από τον ιό δεν μπορεί να προληφθεί με κανέναν άλλο τρόπο. Τόσο οι μελέτες όσο και η εμπειρία από τη χορήγηση του σε εκατομμύρια κορίτσια και γυναίκες (έχουν χορηγηθεί πάνω από 200 εκατομμύρια δόσεις εμβολίου παγκοσμίως), μεταξύ των οποίων και εκατοντάδες χιλιάδες γυναίκες στην Ελλάδα, έδειξαν ότι τα εμβόλια έναντι του ιού HPV είναι ασφαλή. Άλλωστε η ασφάλεια του εμβολίου έναντι του ιού HPV έχει επανειλημμένως διακηρυχτεί από όλες τις Αρχές Υγείας παγκοσμίως.

Το εμβόλιο έναντι του ιού HPV αποτελεί εμβόλιο ρουτίνας για τα κορίτσια ηλικίας 11-15 ετών. Η ηλικία αυτή, και κατά προτίμηση η ηλικία των 11-12 ετών, είναι η περίοδος όπου ολοκληρώνεται όλη η σειρά των εμβολίων του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών, καθώς τόσο η ανταπόκριση του οργανισμού στους εμβολιασμούς όσο και η συμμόρφωση των εφήβων στις ιατρικές οδηγίες, είναι υψηλές. Σε περίπτωση που χαθεί η ευκαιρία να γίνει το εμβόλιο σε αυτή τη χρονική συγκυρία, τότε μεταβαίνουμε στην ηλικία των μεγαλύτερων εφήβων.

Στη χώρα μας, βάσει του νέου Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών, το εμβόλιο έναντι του HPV συστήνεται σε ακόμα μικρότερη ηλικία στους έφηβους, από τα 11 έτη. Μάλιστα, το εμβόλιο στην ηλικία 11-15 ετών γίνεται σε δύο δόσεις με μεσοδιάστημα 6 μηνών, ενώ για τις ηλικίες μετά τα 15 έτη παραμένει σε ισχύ το δοσολογικό σχήμα των 3 δόσεων. Το εμβόλιο θα συνεχίζει να χορηγείται δωρεάν στις γυναίκες 18-26 ετών μόνο μέχρι το τέλος του 2016. Μετά το 2016 το εμβόλιο θα χορηγείται δωρεάν μόνο στα κορίτσια ηλικίας 11-18 ετών.

Είναι λάθος να θεωρείται από τους γονείς ότι το εμβόλιο αποτελεί διαβατήριο για έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας. Το εμβόλιο έναντι του ιού HPV είναι ένα ακόμη εμβόλιο της εφηβικής ηλικίας που πρέπει να χορηγείται στην ίδια ηλικία με τα υπόλοιπα εμβόλια.

Είναι ιδιαιτέρως ενθαρρυντικό ότι στη χώρα μας παρατηρείται αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης το τελευταίο διάστημα. Στις δύσκολες οικονομικές συγκυρίες – όπως η σημερινή – η πρόληψη μέσω του εμβολιασμού αποτελεί τη σημαντικότερη επένδυση για την προστασία της υγείας των γυναικών. Γι’ αυτό πρέπει να κρατήσουμε το θετικό μήνυμα: o καρκίνος του τραχήλου της μήτρας μπορεί να αποτελέσει παρελθόν με το συνδυασμό εμβολιασμού όσο νωρίτερα γίνεται και τακτικού ελέγχου με τεστ Παπανικολάου στην ενήλικη ζωή.»

Παράλληλα ο κ. Θεόδωρος Αγοραστός, εκπρόσωπος της ECCA στην Ελλάδα, Καθηγητής Μαιευτικής – Γυναικολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Πρόεδρος της Ελληνικής HPV Εταιρείας δήλωσε σχετικά :

«Σήμερα είναι γνωστό ότι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας οφείλεται στην δράση του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (Human Papilloma Virus – HPV), o oποίος μεταδίδεται σε άνδρες και γυναίκες συνήθως με την σεξουαλική επαφή. Ο ιός HPV προσβάλλει παιδιά, εφήβους, άνδρες και γυναίκες και προκαλεί καρκίνο και καλοήθεις αλλοιώσεις όχι μόνο στον τράχηλο της μήτρας, αλλά και στον κόλπο, στο αιδοίο, στον πρωκτό, στο πέος, στην στοματική κοιλότητα, στις αμυγδαλές, στον φάρυγγα, στον λάρυγγα, και πιθανόν και σε άλλα πέριξ όργανα του σώματος και των δύο φύλων, σε ποσοστά που κυμαίνονται από 30% έως 90%.

Το γνωστό τεστ Παπανικολάου για τον προληπτικό έλεγχο των γυναικών τείνει να αντικατασταθεί μέσα στα επόμενα χρόνια από το λεγόμενο HPV test, δηλ. μια εξέταση για την ανίχνευση της παρουσίας καρκινογόνων τύπων του HPV στον τράχηλο της μήτρας των γυναικών, λόγω μεγαλύτερης αποτελεσματικότητας του δευτέρου σε σχέση με το πρώτο. Πολυκεντρική μελέτη και στην Ελλάδα επιβεβαιώνει την υπεροχή του HPV test έναντι του τεστ Παπανικολάου.

Η διεύρυνση των μεσοδιαστημάτων ελέγχου με το HPV test (κάθε 3-5 χρόνια) θα έχει ως αποτέλεσμα και χαμηλότερο κόστος, σε σχέση με την εφαρμογή του τεστ Παπανικολάου, αλλά και μικρότερη επιβάρυνση των γυναικών. Η αυτο-λήψη κολποτραχηλικού δείγματος για HPV test (self-sampling) είναι μια εναλλακτική προοπτική για χώρες με μικρό ποσοστό συμμετοχής του γυναικείου πληθυσμού στον τακτικό προληπτικό έλεγχο.

Ο εμβολιασμός εναντίον της HPV-μόλυνσης ενδείκνυται πλέον για χορήγηση και σε αγόρια και σε άνδρες για την προστασία από καρκίνο του πρωκτού και από την εμφάνιση κονδυλωμάτων.

Ιδιαίτερη σημασία έχει το γεγονός ότι οι τύποι του HPV που προκαλούν τη μεγάλη πλειοψηφία των καρκίνων στα διάφορα όργανα είναι ο τύπος 16 (κυρίως) και ο τύπος 18, όπως ακριβώς και στον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας! Είναι προφανές ότι ο προτεινόμενος για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας εμβολιασμός, ο οποίος προστατεύει ακριβώς από τους τύπους 16 και 18 – ως τους πλέον επικίνδυνους – θα προσφέρει προστασία στα εμβολιαζόμενα άτομα και από τους υπόλοιπους καρκίνους, τόσο σε γυναίκες όσο και σε άνδρες.

Σύμφωνα με το νέο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών στην Ελλάδα αυξάνεται η εμβολιαστική κάλυψη κατά του HPV. Με βάση το νέο εθνικό πρόγραμμα, ο εμβολιασμός συστήνεται σε ακόμα μικρότερη ηλικία στους έφηβους, από τα 11 έτη αντί για τα 12 έτη. Από τα 11 έως τα 15 έτη, το εμβόλιο θα γίνεται σε δύο δόσεις με μεσοδιάστημα 6 μηνών. Για τις ηλικίες μετά τα 15 έτη χορηγούνται 3 δόσεις του εμβολίου. Το εμβόλιο μέχρι και τον Δεκέμβριο του 2016 θα χορηγείται στις γυναίκες 18-26 ετών δωρεάν, επομένως θα πρέπει να εμβολιασθούν όλες οι γυναίκες που θέλουν να κάνουν χρήση της δωρεάν χορήγησής του. Μετά το 2016 το εμβόλιο θα χορηγείται δωρεάν μόνο στα κορίτσια ηλικίας 11-18 ετών. Τέλος, υπάρχει σύσταση εμβολιασμού και σε ομοφυλόφιλους άνδρες ηλικίας 18-26 ετών.

Η τελευταία εβδομάδα του Ιανουαρίου θεσπίστηκε εδώ και μια 10ετία από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τον Καρκίνο του Τραχήλου (European Cervical Cancer Association – ECCA) ως Εβδομάδα Πρόληψης του Καρκίνου του Τραχήλου της Μήτρας. Με την ευκαιρία λοιπόν της 10ης Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Πρόληψης του Καρκίνου του Τραχήλου της Μήτρας, οι εκπρόσωποι της ECCA στην Ελλάδα, η Ελληνική Μαιευτική και Γυναικολογική Εταιρεία, η Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία, η Ελληνική HPV Εταιρεία και ο Όμιλος Εθελοντών κατά του Καρκίνου «ΑγκαλιάΖΩ», διοργανώνουν στην Αθήνα και στην Θεσσαλονίκη σειρά εκδηλώσεων με στόχο την ενημέρωση του κοινού πάνω στα θέματα πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και άλλων καλοηθών (π.χ. κονδυλωμάτων) και κακοηθών νοσημάτων (π.χ. καρκίνος πρωκτού, αιδοίου κλπ.) που σχετίζονται με την μόλυνση από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV). Εγκατάσταση περιπτέρων στο κέντρο των πόλεων, διαφημιστικές αφίσες σε λεωφορεία που διασχίζουν τις πόλεις, διανομή ενημερωτικού έντυπου υλικού μέσω εφημερίδων, σε καταστήματα, στον δρόμο, ειδικές ενημερωτικές εκδηλώσεις για το κοινό σε ξενοδοχεία των πόλεων, ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές και μηνύματα (spots), κ.ά.

Μήνυμα 1: Καμία γυναίκα δεν επιτρέπεται πλέον να νοσήσει από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας!

Μήνυμα 2: Καλύτερα να ακολουθεί κανείς την ασφαλή οδό, παρά να το μετανιώσει αργότερα! (“Better safe than sorry!”».

Ο Καθηγητής κ. Γ. Κ. Κρεατσάς, Διευθυντής Β’ Μαιευτικής & Γυναικολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, “Αρεταίειο” Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο, και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Παιδικής και Νεανικής Γυναικολογίας δήλωσε ότι:

«Νέες προκλήσεις και ευκαιρίες στην πρόληψη νοσημάτων που σχετίζονται με τον ιό των ανθρωπίνων κονδυλωμάτων – HPV, καλείται να αντιμετωπίσει και να εκμεταλλευτεί σήμερα η σύγχρονη ιατρική! Ο ιός, η επίπτωση του οποίου τα τελευταία χρόνια σημειώνει κατακόρυφη άνοδο, έχει την ιδιαιτερότητα να αποτελεί το μοναδικό αιτιολογικό παράγοντα για την πρόκληση μιας συχνής μορφής καρκίνου, του τραχήλου της μήτρας. Η νόσος είναι στις μέρες μας δεύτερη σε συχνότητα εμφάνισης στην πλέον παραγωγική ηλικία της γυναίκας, μεταξύ 15 και 44 ετών, ενώ, παράλληλα, και οι προκαρκινικές αλλοιώσεις του τραχήλου, καθώς και τα γεννητικά κονδυλώματα, παρουσιάζουν μεγάλη αύξηση σε νεαρότερες γυναίκες 16 – 25 ετών.

Η τελευταία εβδομάδα του Ιανουαρίου θεσπίστηκε εδώ και μια 10ετία από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τον Καρκίνο του Τραχήλου (European Cervical Cancer Association – ECCA) ως Εβδομάδα Πρόληψης του Καρκίνου του Τραχήλου της Μήτρας. Με την ευκαιρία λοιπόν της 10ης Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Πρόληψης του Καρκίνου του Τραχήλου της Μήτρας, η Β’ Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών πραγματοποίησε την πρώτη εβδομάδα του Φεβρουαρίου, δωρεάν τεστ Παπανικολάου στις γυναίκες που προσήλθαν στο Αρεταίειο Νοσοκομείο στα εξωτερικά ιατρεία της κλινικής, με σκοπό την έγκαιρη πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Ιδιαίτερα σε ότι αφορά τον εμβολιασμό κατά του HPV, όπως υπογραμμίζουν οι ειδικοί, πρόσφατα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν ότι σε χώρες όπου έχει εμβολιαστεί μεγάλο μέρος του πληθυσμού, όπως η Αυστραλία, παρατηρείται ήδη σημαντική μείωση νοσημάτων που εμφανίζονται νωρίς στη ζωή των γυναικών, όπως τα γεννητικά κονδυλώματα. Επίσης, μελέτες από άλλες χώρες καταδεικνύουν ότι με την εφαρμογή του εμβολιασμού έχουν αρχίσει να μειώνονται τα παθολογικά ευρήματα από προκαρκινικές βλάβες στις εξετάσεις κατά Παπανικολάου. Όλα αυτά αποτελούν πρώιμες ενδείξεις ότι σε μερικά χρόνια αναμένεται σημαντική μείωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας στο γενικό πληθυσμό.

Στη χώρα μας, το εμβόλιο είναι ενταγμένο στα υποχρεωτικά εμβόλια που προτείνει το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών και μάλιστα, από τον Ιανουάριο του 2015 υπάρχουν νεότερες εξελίξεις που αφορούν τη σύσταση και αποζημίωση του εμβολίου έναντι του HPV. Καταρχήν, για την πιο έγκαιρη πρόληψη, η ηλικία έναρξης της σύστασης εμβολιασμού μετατέθηκε από τα 12 στα 11 έτη. Έτσι, το εμβόλιο συστήνεται για όλα τα κορίτσια 11-15 ετών και για τις γυναίκες 15-26 ετών, που δεν είχαν προλάβει να εμβολιαστούν στην αρχικά προτεινόμενη ηλικία. Επιπλέον, οι δόσεις του εμβολίου μειώθηκαν σε 2 από 3 για τις νεότερες έφηβες, γεγονός που ευνοεί την αύξηση της συμμόρφωσης και άρα, της εμβολιαστικής κάλυψης, η οποία είναι απαραίτητη ώστε να εξασφαλιστεί το μέγιστο αποτέλεσμα στη μείωση των HPV σχετιζόμενων νοσημάτων στη χώρα μας.

Μια άλλη διαφοροποίηση του νέου Προγράμματος Εμβολιασμών είναι ότι αναγγέλλεται το τέλος της δυνατότητας δωρεάν εμβολιασμού των μεγαλύτερων γυναικών, γεγονός που πρέπει να λειτουργήσει ως έναυσμα για τον εμβολιασμό τους, τον οποίο έχουν ήδη καθυστερήσει. Συγκεκριμένα, προβλέπεται η δωρεάν χορήγηση του εμβολίου για όλες τις γυναίκες 18 – 26 ετών (με το γνωστό σχήμα 0, 1-2, 6 μήνες) μόνο μέχρι τις 31/12/2016, ενώ από 01/01/2017 το εμβόλιο παύει να χορηγείται δωρεάν και θα πρέπει να πληρώνεται εξ’ ολοκλήρου από την ασφαλιζόμενη αυτής της ηλικιακής ομάδας.

Στους επόμενους μήνες, προτεραιότητα θα πρέπει να αποτελεί η μεγαλύτερη κινητοποίηση των Μαιευτήρων – Γυναικολόγων, αλλά και των λοιπών συνεργαζόμενων ιατρών άλλων ειδικοτήτων και επαγγελματιών υγείας στο εμβολιαστικό πρόγραμμα, προκειμένου να επιτευχθεί ικανοποιητική κάλυψη στις νεαρές γυναίκες στην Ελλάδα και να επωφεληθούν όσο το δυνατόν περισσότερες γυναίκες από τη δωρεάν χορήγηση του εμβολίου».

Τέλος η Πρόεδρος του ΑγκαλιάΖΩ- Ομίλου Εθελοντών Κατά του Καρκίνου κυρία Ολυμπία Χαλδαίου-Μπήτρου δήλωσε τα ακόλουθα:

«Κάθε χρόνο 500.000 γυναίκες διαγιγνώσκονται με Καρκίνο του Τραχήλου της Μήτρας. Με σύνθημά μας «Ενημερώσου – Προφυλάξου -Εμβολιάσου » θέλουμε να κινητοποιήσουμε τις γυναίκες όλων των ηλικιών για την αξία του προσυμπτωματικού ελέγχου με test Pap και HPV DNA test, αλλά και για την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια του εμβολίου έναντι του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων HPV, ενός ιού που αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την υγεία ανδρών και γυναικών. Στόχος μας είναι: Καμία γυναίκα με Καρκίνο του Τραχήλου της Μήτρας».