Ανδρέας Πατσαλίδης, Γυναικολόγος
Κάθε ζωντανός οργανισμός αναπαράγεται. Δημιουργεί δηλαδή νέους οργανισμούς που μοιάζουν με τους προηγούμενους. Η αναπαραγωγή αποτελεί έκφραση ζωής και ένας από τους βασικούς σκοπούς της ζωής κάθε ζωντανού οργανισμού. Κάθε κοινωνία για να συνεχίσει να υπάρχει οφείλει να αναπαράγεται. Η αδυναμία αναπαραγωγής στον άνθρωπο συνδέθηκε τα παλιότερα χρόνια με ηθικά και κοινωνικά αδιέξοδα. Αντίθετα, η μητρότητα και η πατρότητα τιμήθηκαν με κοινωνική καταξίωση και αναγνώριση.
Ωάριο και σπερματοζωάριο
Ορισμένοι ζωντανοί οργανισμοί αναπαράγονται με πολύ απλό τρόπο: διαιρούνται στα δυο και έτσι δημιουργούνται δυο νέοι, παρόμοιοι οργανισμοί. Όμως, τα περισσότερα είδη των ζωντανών οργανισμών αναπαράγονται με σεξουαλικό τρόπο. Έτσι, ο νέος οργανισμός γεννιέται από τη συνάντηση των δυο γαμετών. Το σπερματοζωάριο αποτελεί τον ανδρικό γαμέτη και το ωάριο το γυναικείο γαμέτη. Αυτά τα δυο κύτταρα είναι τα μόνα του ανθρώπινου οργανισμού που περιέχουν 23 χρωματοσώματα, σε αντίθεση με όλα τα υπόλοιπα κύτταρα του ανθρώπου που περιέχουν συνολικά 46 χρωματοσώματα.
Κάθε ωάριο περιέχει 22 σωματικά χρωματοσώματα και ένα φυλετικό χρωμόσωμα που είναι πάντα το Χ. Το κάθε σπερματοζωάριο περιέχει 22 σωματικά χρωματοσώματα και ένα φυλετικό χρωμόσωμα που μπορεί να είναι Χ ή Υ. Από τα σπερματοζωάρια με φυλετικό χρωμόσωμα Χ θα προκύψουν κορίτσια, ενώ από τα σπερματοζωάρια με φυλετικό χρωμόσωμα Υ θα προκύψουν αγόρια. Άρα το φύλο του εμβρύου ρυθμίζεται αποκλειστικά και μόνο από το φυλετικό χρωμόσωμα του σπερματοζωαρίου.
Παραγωγή σπερματοζωαρίων
Το γεννητικό σύστημα του άντρα επιτελεί τρεις βασικές λειτουργίες:
- Δίνει στον άντρα τα δευτερεύοντα χαρακτηριστικά του φύλου (σωματική διάπλαση, μυϊκή ανάπτυξη, φωνή, τρίχωμα) καθώς επίσης δημιουργεί την ερωτική επιθυμία (libido). Αυτά επιτυγχάνονται μέσα από την παραγωγή των ανδρικών ορμονών, με κύριο εκπρόσωπο τη τεστοστερόνη, που παράγεται στους όρχεις.
- Παράγει το σπέρμα, μέσα στο οποίο εμπεριέχονται τα σπερματοζωάρια.
- Δίνει τη δυνατότητα εναπόθεσης του σπέρματος στο στον γυναικείο κόλπο μέσω της σεξουαλική επαφής. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η στύση του πέους, που το καθιστά ικανό για είσοδο στον κόλπο και η εκσπερμάτωση, που πρακτικά ταυτίζεται με τον ανδρικό οργασμό.
Για τις λειτουργίες αυτές βασικό όργανο είναι ο όρχις, ο οποίος παράγει την κυρίως ανδρική ορμόνη, την τεστοστερόνη. Η τεστοστερόνη είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη των δευτερευόντων χαρακτηριστικών του φύλου στον άντρα και την ανάπτυξη της ερωτικής επιθυμίας. Είναι επίσης απαραίτητη για την παραγωγή σπερματοζωαρίων. Είναι τέλος απαραίτητη για την ευόδωση του μηχανισμού της στύσης και της εκσπερμάτισης.
Για να πραγματοποιηθούν αυτές οι λειτουργίες, ο όρχις βρίσκεται σε συνεχή συνεργασία και αλληλορύθμιση με άλλους αδένες και με το νευρικό σύστημα. Η παραγωγή των σπερματοζωαρίων γίνεται στους όρχεις, μέσα στα σπερματικά σωληνάρια. Η εξέλιξη από το αρχικό κύτταρο μέχρι το τέλειο σπερματοζωάριο διαρκεί 74 ημέρες περίπου.
Από τους όρχεις, τα σπερματοζωάρια μεταφέρονται αρχικά στις επιδιδυμίδες. Οι επιδιδυμίδα είναι ένα επίμηκες όργανο που διακρίνεται σε κεφαλή, σώμα και ουρά. Έχει μήκος λίγα εκατοστά και καταλήγει στην αρχή του σπερματικού πόρου. Εκεί παραμένουν τα σπερματοζωάρια για χρονικό διάστημα 48 ωρών περίπου. Στο πέρασμά τους από την επιδιδυμίδα αποκτούν κινητικότητα, που θα τους επιτρέψει αργότερα να κινηθούν στο γεννητικό σύστημα της γυναίκας, ώστε το ισχυρότερο να διαπεράσει το τοίχωμα του ωαρίου, με σκοπό τη γονιμοποίησή του. Από την επιδιδυμίδα τα σπερματοζωάρια περνούν στη συνέχεια από τον σπερματικό πόρο, λεπτό ινώδη και μυώδη σωλήνα, ο οποίος καταλήγει στην ουρήθρα. Σ’ αυτή την περιοχή το σπέρμα εμπλουτίζεται με κυρίως τροφικές ουσίες ( φρουκτόζη, προσταγλανδίνες κ.λ.π.) που προέρχονται από τις σπερματοδόχους κύστεις και ουσίες που ρευστοποιούν το σπέρμα και προέρχονται από τον προστάτη ( ψευδάργυρος, φωσφολιπίδια, σπερμίνη, ένζυμα κ.λ.π.). Το σπέρμα βγαίνει από την ουρήθρα με το μηχανισμό της εκσπερμάτισης. Σε κάθε εκσπερμάτιση εκτοξεύονται προς τα έξω 2 εώς 5 κυβικά εκατοστά σπέρματος. Αλλεπάλληλες εκσπερματίσεις σε μικρό χρόνο είναι δυνατό να έχουν σαν αποτέλεσμα έξοδο μικρότερου όγκου σπέρματος, αλλά και μικρότερου αριθμού σπερματοζωαρίων. Περισσότερα και καλύτερης ποιότητας σπερματοζωάρια εμπεριέχονται στις πρώτες σταγόνες της εκσπερμάτισης.
Το σπέρμα αποτελείται από το σπερματικό υγρό ( 9/10 του όγκου του) και τα σπερματοζωάρια ( 1/10 του όγκου του). Σε κάθε κυβικό εκατοστό σπέρματος περιέχονται φυσιολογικά 20.000.000 εώς 120.000.000 σπερματοζωάρια. Έτσι συνολικά σε μια εκσπερμάτιση περιέχονται 50.000.000 εώς 500.000.000 σπερματοζωάρια. Για να είναι το σπέρμα γόνιμο, θα πρέπει τα περισσότερα σπερματοζωάρια να έχουν καλή κινητικότητα και φυσιολογική μορφολογία.
Παραγωγή ωαρίων
Η παραγωγή ωαρίων γίνεται από τις ωοθήκες. Οι ωοθήκες επιτελούν δυο ξεχωριστές λειτουργίες. Η μια είναι η παραγωγή γυναικείων ορμονών και η άλλη η παραγωγή ωοθυλακίων. Κάθε ωοθυλάκιο περιέχει ένα ωάριο.
Οι κύριες ορμόνες που παράγονται από τις ωοθήκες είναι τα οιστρογόνα, με κύριο εκπρόσωπο την οιστραδιόλη και τα προγεσταγόνα, με κύριο εκπρόσωπο την προγεστερόνη. Οι ορμόνες αυτές ρυθμίζουν τον γυναικείο γεννητικό κύκλο. Ο γεννητικός κύκλος, χαρακτηριστικός της αναπαραγωγικής ηλικίας, διαρκεί από την πρώτη μέρα εμφάνισης της περιόδου μέχρι την παραμονή της επόμενης περιόδου, δηλαδή περίπου 28 μέρες.
Οι δυο ωοθήκες περιέχουν 200.000 – 400.000 ωοθυλάκια από τα οποία τελικά λίγα θα καταφέρουν να ωριμάσουν και να απελευθερώσουν ένα ωάριο. Η διαδικασία της ωρίμανσης ενός ωοθυλακίου και της ρήξης του, που συνεπάγεται την απελευθέρωση ενός ωαρίου ονομάζεται ωοθυλακιορρηξία ή ωορρηξία ή καλύτερα ωοτοκία. Η μέρα της ωορρηξίας ταυτίζεται πρακτικά με τη γόνιμη μέρα της γυναίκας.
Σε κάθε γεννητικό κύκλο ωριμάζει συνήθως ένα μόνο ωοθυλάκιο. Για να υπολογίσουμε πόσα ωοθυλάκια θα ωριμάσουν στη ζωή μιας γυναίκας θα πρέπει να πολλαπλασιάσουμε τα χρόνια της αναπαραγωγικής της λειτουργίας (περίπου 25 ), με τον αριθμό των κύκλων που έχει σ’ ένα χρόνο (περίπου 12).
Εκσπερμάτιση και μεταφορά σπερματοζωαρίων
Η εκσπερμάτιση γίνεται στο βάθος του κόλπου κοντά στον τράχηλο της μήτρας.
Η μετακίνηση των σπερματοζωαρίων γίνεται με τη δική τους κίνηση και διευκολύνεται από τις συσπάσεις της μήτρας, που παράγονται την ώρα του οργασμού. Βασική προϋπόθεση για την μετακίνησή τους μέσα στη μήτρα είναι η παρουσία άφθονης και λεπτόρρευστης τραχηλικής βλέννας, η οποία χρησιμεύει ως μεταφορέας των σπερματοζωαρίων. Άφθονη τραχηλική βλέννα υπάρχει στον τράχηλο της μήτρας μόνο γύρω από το χρόνο της ωορρηξίας. Τις υπόλοιπες μέρες του κύκλου ο τράχηλος παραμένει κλειστός και η τραχηλική βλέννα πυκνόρρευστοι, στοιχεία που δεν διευκολύνουν την άνοδο των σπερματοζωαρίων.
Σπερματοζωάρια κακής ποιότητας ή φτωχής κινητικότητας δεν καταφέρνουν να εισέλθουν στον τράχηλο της μήτρας.
Δυο ώρες μετά την εκσπερμάτιση περισσότερα από εκατό σπερματοζωάρια, συνήθως τα υγιέστερα και καλύτερα, έχουν φτάσει σε κάθε σάλπιγγα, σε μια μαραθώνια πορεία προς τη συνάντηση του ωαρίου.
Στον άντρα, η εκσπερμάτιση ταυτίζεται χρονικά με τον οργασμό.
Γονιμοποίηση και εμφύτευση
Η συνάντηση των δυο γαμετών, του ωαρίου και του σπερματοζωαρίου και η συνένωσή τους λέγεται γονιμοποίηση και πραγματοποιείται στη σάλπιγγα. Όταν το σπερματοζωάριο εισχωρήσει στο ωάριο, η επιφάνεια του ωαρίου γίνεται αδιαπέραστη από άλλο σπερματοζωάριο και αρχίζει η διαδικασία δημιουργίας του ανθρώπινου εμβρύου.
Τα σπερματοζωάρια παραμένουν ζωντανά μέσα στο γεννητικό σύστημα της γυναίκας μερικές μέρες, κατάλληλα όμως για να γονιμοποιήσουν είναι τα δυο και κυρίως το πρώτο 24ωρο της παραμονής τους στο γεννητικό σύστημα της γυναίκας.
Το ωάριο έχει μικρότερο χρόνο ζωής και είναι κατάλληλο για γονιμοποίηση μόνο μερικές ώρες από τη στιγμή που θα βρεθεί στη σάλπιγγα.
Το γονιμοποιημένο πλέον ωάριο, που λέγεται ωό και προήλθε από τη συνένωση των δυο γαμετών θα μετακινηθεί αργά προς την κοιλότητα της μήτρας, με τη βοήθεια των περισταλτικών κινήσεων της σάλπιγγας.
Αν η μετακίνηση δεν πραγματοποιηθεί, είτε γιατί η σάλπιγγα δεν έχει υγιή περισταλτισμό, είτε γιατί το έμβρυο είναι παθολογικό, είναι δυνατό το έμβρυο να παραμείνει στη σάλπιγγα και να δημιουργηθεί εξωμήτρια σαλπιγγική κύηση.
Αν όλα πάνε καλά δυο περίπου 24ωρα μετά τη γονιμοποίηση το έμβρυο θα βρεθεί μέσα στη μητρική κοιλότητα.
Τις τρεις επόμενες μέρες το έμβρυο θα φωλιάσει σε κάποιο σημείο της κοιλότητας της μήτρας. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται εμφύτευση και διευκολύνεται από τις ορμονικές αλλαγές που έχει υποστεί το ενδομήτριο τις προηγούμενες μέρες με αποτέλεσμα να έχει γίνει παχύτερο και φιλόξενο.
Το έμβρυο, αφού φωλιάσει μέσα στην κοιλότητα της μήτρας, θα συνεχίσει να αναπτύσσεται, πολλαπλασιάζοντας τον κυτταρικό του πληθυσμό.
Εγκυμοσύνη
Μετά την ωοθυλακιορρηξία το ωάριο συλλαμβάνεται από τους κροσσούς της σάλπιγγας. Με τις περισταλτικές κινήσεις των σαλπίγγων το ωάριο προωθείται προς το εσωτερικό τους. Σε κάθε εκσπερμάτωση υπάρχουν 50-100 εκατομμύρια σπερματοζωάρια και από αυτά μόνο λίγα καταφέρνουν να φτάσουν στη σάλπιγγα. Η συνάντηση γίνεται στη λήκυθο της σάλπιγγας. Τα σπερματοζωάρια περικυκλώνουν το ωάριο και μόνο ένα καταφέρνει με την κεφαλή του να τρυπήσει το τοίχωμα του ωαρίου και να μπει μέσα. Τότε έχουμε γονιμοποίηση. Αμέσως η ουρά του κόβεται και εκφυλίζεται. Το γονιμοποιημένο ωάριο, που λέγεται και ζυγώτης, προχωρά και φτάνει στην κοιλότητα της μήτρας μέσα σε 4-6 ημέρες, όπου και εμφυτεύεται. Η ανάπτυξη γίνεται με διχοτόμηση του πυρήνα.
Εμβρυολογία
Μια ολοκληρωμένη εγκυμοσύνη συνήθως κρατάει περίπου 266 ημέρες από τη σύλληψη ή περίπου 280 ημέρες μετά από την έναρξη της τελευταίας περιόδου. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης το αναπτυσσόμενο παιδί ονομάζεται έμβρυο.
Το γονιμοποιημένο ωάριο, το οποίο ονομάζεται ζυγωτό, πολύ γρήγορα αρχίζει να διαιρείται σε δύο, μετά σε τέσσερα, οκτώ, δεκαέξι κ.ο.κ. κύτταρα και, μέχρι να φτάσει στη μήτρα, σχηματίζεται από μια κούφια σφαίρα από κύτταρα που μοιάζουν με μούρο (μορίδιο). Μέσα σε 10 ημέρες το γονιμοποιημένο ωάριο εμφυτεύεται μέσα στα τοιχώματα της μήτρας τρώγοντας την εξωτερική στοιβάδα του ενδομητρίου. Κατά την διάρκεια των πρώτων οκτώ εβδομάδων της εγκυμοσύνης, το έμβρυο λαμβάνει τα θρεπτικά συστατικά από το ενδομήτριο και τον τροφοβλάστη (τα κύτταρα της εξωτερικής επιφάνειας του μοριδίου σχηματίζουν συνεχή στιβάδα, τον τροφοβλάστη, ενώ τα εσωτερικά κύτταρα αποτελούν τον εμβρυοβλάστη).
Κατά την διάρκεια των πρώτων εβδομάδων της εγκυμοσύνης, το έμβρυο περιβάλλεται από μερικές μεμβράνες. Η πλέον σημαντική είναι το άμνιο ή «σακος με νερό», όπου είναι το μαξιλάρι του εμβρύου, και το χόριο, το οποίο συνδέεται με το ενδομήτριο και σχηματίζει τον πλακούντα. Ο πλακούντας είναι το όργανο διαμέσου του οποίου τρέφεται το έμβρυο από την 8η εβδομάδα της κύηση μέχρι το τέλος της.
Το έμβρυο συνδέεται με τον πλακούντα μέσω του ομφάλιου λώρου, ο οποίος περιέχει φλέβες και αρτηρίες, μεταφέροντας αίμα προς και από τον πλακούντα. Θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι δε γίνεται καμία ανταλλαγή ή μείξη του αίματος μεταξύ της μητέρας και του παιδιού στον πλακούντα. Η ανταλλαγή της τροφής και των άχρηστων προϊόντων μεταξύ της μητέρας και του εμβρύου γίνεται με διάχυση διαμέσου των μεμβρανών στον πλακούντα.
Ο ώριμος πλακούντας είναι ένας επίπεδος δίσκος, έχει διάμετρο 18-20 εκ. και το πάχος του ποικίλλει, από 10 εκ. στην περιφέρεια μέχρι 4 εκ. στο κέντρο. Μετά τη γέννηση του εμβρύου ο πλακούντας αποβάλλεται και λέγεται ύστερο.
Ανάπτυξη του εμβρύου – Η μακρά πορεία
Η εγκυμοσύνη διαρκεί μεταξύ 266 και 294 ημέρες, δηλαδή 40 ± 2 εβδομάδες. Είναι επίσης κοινό να μιλάμε για εννέα μήνες εγκυμοσύνης διηρημένη σε τρία τρίμηνα, ή δέκα σεληνιακούς μήνες καθένας από τους οποίους διαιρείται σε τέσσερις εβδομάδες. Μήνα με το μήνα η ανάπτυξη προχωρεί ως ακολούθως:
Η εξέλιξη της εμβρυϊκής ανάπτυξης κατά τους εννέα σεληνιακούς μήνες που διαρκεί η διαδικασία της κύησης παρουσιάζεται συνοπτικά στο παρακάτω πίνακα:
|
Εβδομάδες Εγκυμοσύνης
|
Χαρακτηριστικά της εγκυμοσύνης και του εμβρύου |
| 4
Τέλος 1ουσεληνιακού μήνα |
Το έμβρυο έχει μήκος 5 mm και αποτελείται από ουρά (όλα τα νεαρά έμβρυα των σπονδυλωτών έχουν ουρά), κεφάλι, πολύ μεγάλο αναλογικά προς το σώμα, και στόμα, όχι όμως ακόμα μάτια, αυτιά ή μύτη. Το ραχοκόκαλο σχηματίζεται, το κεφάλι καμπυλώνει ώσπου να ακουμπήσει στην ουρά και εμφανίζονται μικρά τμήματα από τα οποία θα σχηματιστούν τα άκρα (χέρια και πόδια). |
| 6 | Τρείς ή τέσσερις εβδομάδες μετά την ένωση του σπερματοζωαρίου με το ωάριο, το έμβρυο έχει μήκος 1 cm και αρχίζει να έχει καρδιακούς παλμούς. Με το υπερηχογράφημα μπορεί να παρατηρηθεί η καρδιακή λειτουργία του εμβρύου. |
| 8
Τέλος 2ουσεληνιακού μήνα |
Το έμβρυο έχει ήδη πάρει την πρώτη ανθρώπινη μορφή, που χαρακτηρίζεται από μεγάλο κεφάλι, ανθρώπινο πρόσωπο, μάτια αυτιά και ορατή μύτη. Τα χέρια και τα πόδια είναι περισσότερο ανεπτυγμένα. Η ουρά αρχίζει να απορροφάται όταν το μήκος του πλησιάζει τα 3 cm. |
| 12
Τέλος 3ουσεληνιακού μήνα
|
Το έμβρυο έχει μήκος κάπου 6–7 cm και βάρος 15g. Έχει αρχίσει να παίρνει πιο ανθρώπινη μορφή, καθώς αρχίζουν και αναπτύσσονται τα άκρα του. Τα όργανά του έχουν πλήρως σχηματιστεί. Διακρίνεται επίσης το φύλο, καθώς επίσης τα νύχια και τα δάκτυλα των ποδιών. Το έμβρυο για πρώτη φορά κινείται, αλλά η κίνηση δεν γίνεται ακόμη αισθητή από τη μητέρα. |
| 16
Τέλος 4ουσεληνιακού μήνα
|
Το μήκος του εμβρύου φτάνει τα 15 cm ζυγίζει 105g. και το σώμα του αποκτά τα πρώτα αραιά μαλλιά. Ο σκελετός μπορεί να γίνει ορατός με εξετάσεις ακτίνων Χ. Ολόκληρο το σώμα του εμβρύου καλύπτεται από λεπτό χνούδι. Έχει αυξηθεί το μέγεθος της μήτρας και αυτό γίνεται αισθητό στην κοιλιακή χώρα. Μερικές γυναίκες αρχίζουν να νιώθουν τις κινήσεις του εμβρύου. |
|
Εβδομάδες Εγκυμοσύνης
|
Χαρακτηριστικά της εγκυμοσύνης και του εμβρύου |
| 20
Τέλος 5ουσεληνιακού μήνα
|
Το έμβρυο έχει μήκος κάπου 20 cm και βάρος περίπου 300g. Ο σχηματισμός των οργάνων του ξεχωρίζει στο υπερηχογράφημα, γι’ αυτό και είναι η κατάλληλη στιγμή για τον εντοπισμό πιθανών δυσπλασιών. Τώρα, όλες οι γυναίκες νιώθουν τις κινήσεις του εμβρύου. Οι μητέρες αισθάνονται την κίνηση του μωρού και με στηθοσκόπιο γίνονται αντιληπτοί και οι παλμοί της καρδιάς του εμβρύου. |
| 24
Τέλος 6ουσεληνιακού μήνα
|
Το μήκος του είναι 30 cm και το βάρος του 640g. Το δέρμα είναι ζαρωμένο και κόκκινο, το κεφάλι μεγάλο σε σύγκριση με το σώμα του, τα φρύδια και οι βλεφαρίδες σχηματίζονται και τα βλέφαρα ανοίγουν για πρώτη φορά. Η μήτρα έχει μεγαλώσει τόσο, που ξεπερνά το ύψος του αφαλού. Το έμβρυο καλύπτεται από ένα λιπαρό έκκριμα, το σμίγμα, για να μην μουλιάζει το δέρμα του από το αμνιακό υγρό. Κάποιες φορές μπορεί να παρατηρηθεί η αντίδραση του εμβρύου σε δυνατούς θορύβους. |
| 28
Τέλος 7ουσεληνιακού μήνα
|
Το μήκος έχει φτάσει τα 35 cm ενώ το βάρος του είναι 1080g. Αν γεννηθεί αυτή τη στιγμή, η τύχη για να ζήσει είναι 1 στις 10 (10%). Από αυτή τη στιγμή, αν γεννηθεί το έμβρυο, έχει πιθανότητες να ζήσει. Πολλές φορές, παίρνει την τελική του θέση μέσα στη μήτρα αυτή την εποχή. Οι κινήσεις του ξεχωρίζουν και γίνονται σαφέστατα αισθητές. |
| 32
Τέλος 8ουσεληνιακού μήνα
|
Το μήκος είναι 40 cm και το βάρος 1650g. Τα μαλλιά στο κεφάλι είναι άφθονα και, εάν γεννηθεί το μωρό τώρα, έχει πολλές ελπίδες να ζήσει. Οι κινήσεις του εμβρύου είναι δυναμικές: οι «κλοτσιές» του μπορεί να είναι ισχυρότατες. Κάποιες φορές υπάρχουν σπασμωδικές κινήσεις που οφείλονται σε λόξιγγα. Η μητέρα μπορεί να αρχίσει να νιώθει μικρές συστολές της μήτρας. |
| 36
Τέλος 9ουσεληνιακού μήνα
|
Το μήκος του είναι 45 cm και το βάρος 2400g. Τώρα το μωρό είναι ώριμο, και αν γεννηθεί τώρα, οι πιθανότητες να επιζήσει είναι οι ίδιες με αυτές που έχει όταν φτάσει στο τέλος της κύησης.
Είναι πιθανό να έχει ακουμπήσει το κεφάλι του στη λεκάνη της μητέρας, οπότε και οι κινήσεις του γίνονται λιγότερο αισθητές. |
| 40
Τέλος 10ουσεληνιακού μήνα |
Το κύημα είναι τώρα ένα ολοκληρωμένο όν με μέση τιμή μήκους 50 cm και μέση τιμή βάρους 3300g. Το βάρος κυμαίνεται από 2500g μέχρι 4000g. Τα αγόρια ωστόσο έχουν μια τάση να είναι βαρύτερα από τα κορίτσια. |
Πρέπει να υπογραμμίσουμε πως οι τιμές μήκους και βάρους που αναφέρονται στα διάφορα στάδια της εμβρυϊκής ανάπτυξης είναι σχετικές και είναι πιθανό να διαφέρουν από μωρό σε μωρό.
Στο τέλος αυτής της πορείας (ενδομητρική ανάπτυξη) είναι η στιγμή του τοκετού. Είναι πια έτοιμο να διασχίσει το δρόμο της εξόδου του από τη μήτρα κατά τον τοκετό.
Τοκετός
Τοκετός είναι η διαδικασία και ο χρόνος που χρειάζεται για την έξοδο του εμβρύου και του πλακούντα από τα γεννητικά όργανα της γυναίκας. Χαρακτηριστικό σημείο του τοκετού είναι οι ωδίνες της μήτρας που γίνονται ρυθμικές με αυξανόμενη ένταση και διάρκεια, που εμφανίζονται σε σταθερά χρονικά μεσοδιαστήματα τα οποία γίνονται όλο και μικρότερα ενώ η ένταση που έχουν οι ωδίνες όλο και αυξάνονται.
Πότε αρχίζει ο τοκετός
Με το πέρασμα των ημερών και ενώ η ημερομηνία για τη γέννηση του παιδιού θα πλησιάζει θα υπάρξουν κάποια σημάδια προειδοποίησης για το ξεκίνημα του τοκετού. Τα σημάδια αυτά είναι τα εξής:
(α) Οι ωδίνες της μήτρας
(β) Η αιματηρή βλένη
(γ) Η ρήξη του θυλακίου
Διάρκεια του τοκετού
Η διάρκεια του τοκετού εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Στις πρωτότοκες γυναίκες διαρκεί περισσότερες ώρες, κατά μέσο όρο 6–8 ώρες ενώ στις πολύτοκες λιγότερο. Συνήθως οι γυμνασμένες γυναίκες γεννούν πιο σύντομα. Επίσης παράγοντες που αφορούν το έμβρυο και τις σχέσεις του με τη λεκάνη της μητέρας αυξάνουν ή ελαττώνουν τη διάρκεια του τοκετού. Τέτοιοι παράγοντες είναι το μέγεθος του εμβρύου σε σύγκριση με τις διαστάσεις της λεκάνης. Ένα μεγάλο κεφάλι θέλει περισσότερο χρόνο για να γεννηθεί φυσιολογικά. Επίσης σημαντικός παράγοντας στην εξέλιξη του τοκετού είναι η ποιότητα του τραχήλου εάν δηλαδή ο τράχηλος είναι σκληρός ή μαλακός και το πόσο συχνά έρχονται και το πόσο διαρκούν οι ωδίνες της μήτρας.
Ο τοκετός γίνεται σε τρία στάδια.
Το πρώτο στάδιο του τοκετού είναι συνήθως το μεγαλύτερο σε διάρκεια (περίπου 8 με 10 ώρες). Οι συσπάσεις της μήτρας σταδιακά γίνονται πιο δυνατές και τακτικές.Οι συσπάσεις αυτές κάνουν τον τράχηλο να μαλακώσει και να διασταλεί (διευρυνθεί).
Το δεύτερο στάδιο του τοκετού ξεκινά όταν αρχίζει η ώθηση του μωρού έξω από τη μήτρα και προς τον κόλπο και τελειώνει με τη γέννηση του μωρού. Βοηθούμενο από τις ωθήσεις της μητέρας και τις συσπάσεις της μήτρας, το κεφάλι του μωρού ωθείται προς τα κάτω, μέσω της πυέλου, περνάει μέσα από τον κόλπο και γεννιέται. Το στάδιο αυτό συνήθως διαρκεί 40 με 60 λεπτά για ένα πρώτο μωρό και 15 με 30 λεπτά για τα επόμενα.
Στο τρίτο στάδιο, αποβάλλεται ο πλακούντας από τη μήτρα.
Το στάδιο αυτό διαρκεί συνήθως 5 με 15 λεπτά, από τη γέννηση του μωρού μέχρι την αποβολή του πλακούντα (που λέγεται και ύστερο). Αφού γεννηθεί το μωρό, η μήτρα συνεχίζει να συσπάται, αν και οι συσπάσεις είναι λιγότερο έντονες. Ο πλακούντας αποχωρίζεται από τα τοιχώματα της μήτρας και εξέρχεται απο τον κόλπο.
Μετά την έξοδο του πλακούντα, ο γιατρός ή η μαία εξετάζει προσεχτικά τον πλακούντα και τις μεμβράνες που περιέβαλλαν το μωρό, για να βεβαιωθεί ότι έχουν αποβληθεί όλοι οι ιστοί.
Όπως η εγκυμοσύνη κάθε γυναίκας είναι μοναδική, έτσι είναι και ο τοκετός της.
