Μύθος ή πραγματικότητα είναι η μαγεία του οικογενειακού γεύματος;
Eίναι μεσημέρι Κυριακής, το σπίτι μυρίζει ωραίες μυρωδιές που διαπερνούν τις αισθήσεις μας με μια ζεστή και γλυκειά νότα που μας κάνει να νιώθουμε όμορφα. Το τραπέζι είναι στρωμένο με τα κατάλληλα πιάτα, πιρούνια, ποτήρια, και ξαφνικά ο χώρος αυτός γεμίζει από τα μέλη της οικογένειας, συγγενείς ή φίλους και όλα αλλάζουν…
Το τραπέζι μετατρέπεται σε έναν χώρο Επαφής και η ιεροτελεστία του φαγητού ξεκινάει! Άραγε τα οικογενειακά γεύματα είναι ευεργετικά για την σωματική και ψυχικής μας υγεία; Υπάρχουν συγκεκριμένοι λόγοι που τα οικογενειακά γεύματα από την μια πλευρά μειώνουν τις ψυχικές εντάσεις και από την άλλη οδηγούν σε απίστευτους καυγάδες και εντάσεις;
Στην σημερινή εποχή τα οικογενειακά γεύματα δεν έχουν την μορφή που είχαν παλιά όπως το να τρώει όλη μαζί η οικογένεια καθημερινά. Οι διαφορετικοί ρυθμοί εργασίας καταστούν δύσκολο για την οικογένεια να απολαμβάνει όλη μαζί το φαγητό σε καθημερινή βάση. Σήμερα επίσης υπάρχει η ευκολία του έτοιμου φαγητού, όπως η πίτσα, πράγμα που μπορεί να μεταφέρει τον κλασικό χώρο του φαγητού, όπως το τραπέζι, στον καναπέ, και συνήθως παρέα με την τηλεόραση με αποτέλεσμα η επικοινωνία μεταξύ των μελών να μειώνεται σημαντικά. Παρόλα αυτά, σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες τα οικογενειακά γεύματα έχουν ευεργετικά οφέλη στην σωματική και ψυχική υγεία των μελών μιας οικογένειας.
Τα οικογενειακά γεύματα είναι ευεργετικά γιατί μπορούν να προωθήσουν τις ισορροπημένες και ποικίλες διατροφικές συνήθειες των παιδιών και γιατί έχουν θετικές επιρροές σε όλα τα μέλη της οικογένειας. Συγκεκριμένα, τα παιδιά που τρώνε περισσότερες φορές με τους γονείς τους είναι πιο χαρούμενα, πιο υγιή, πιθανόν γιατί τρώνε πιο υγιεινά, παίρνουν καλύτερους βαθμούς στο σχολείο, έχουν λιγότερες πιθανότητες να καπνίσουν, να πιουν ή να χρησιμοποιήσουν ακόμη και ναρκωτικά, εμφανίζουν λιγότερα ποσοστά παχυσαρκίας, έχουν λιγότερο άγχος και κατάθλιψη και έχουν καλύτερες σχέσεις με τους γονείς και τα αδέρφια τους.
Επίσης οι γονείς παρουσιάζουν λιγότερη ένταση και κακή διάθεση, αφού τα γεύματα φαίνεται ότι προσφέρουν χρόνο και επαφή ανάμεσα στα μέλη της οικόγενειας, και βοηθούν στο να νιώθουν τα μέλη ότι ανήκουν σε μια ομάδα όπως είναι η οικογένεια, ότι έχουν ένα σημείο αναφοράς. Τα οικογενειακά γεύματα μας διδάσκουν και ότι το να είναι κανείς μέλος μιας οικογένειας εμπεριέχει ορισμένες συλλογικές αξίες εκτός από τις ατομικές ιδιοτροπίες. Μέσα από αυτήν την ‘εκπαίδευση’ η οικογένεια αναπτύσσει την ταυτότητά της και την κουλτούρα της. Για παράδειγμα, η κάθε οικογένεια αναπτύσσει τους δικούς τους τρόπους επικοινωνίας, συζήτησης, έχει τα δικά της ‘αστεία’, και αξίες. Επίσης μέσα από τις συζητήσεις τα μικρότερα παιδιά μαθαίνουν το λεξιλόγιο τους και αναπτύσσουν την γλωσσική τους ικανότητα. Τα παιδιά ακούνε πως λύνονται τα προβλήματα, μαθαίνουν για το πως σκέφτονται οι άλλοι, σέβονται τους άλλους και μαθαίνουν να μοιράζονται το φαγητό τους. Τα προβλήματα όμως φαίνεται να δημιουργούνται όταν οι γονείς ετοιμάζουν διαφορετικό γεύμα για κάθε παιδί ή για τον έναν γονιό. Τότε τα παιδιά δεν μαθαίνουν να ‘μοιράζονται’ και αρχίζει έτσι ο συμβιβασμός και η διαφωνίες.
Η έλλειψη των οικογενειακών γευμάτων επιφέρει ένταση και αρνητικά συναισθήματα. Μια μεγάλη μελέτη από το Πανεπιστήμιο Columbia μας δείχνει ότι όσο λιγότερο τρώει η οικογένεια μαζί, τόσο λιγότερο υγιεινό είναι το φαγητό και τόσο λιγότερη είναι η συζήτηση μεταξύ των μελών της. Επίσης τα παιδιά αυτών των οικογενειών που έτρωγαν λιγότερο με την οικογένειά τους ανέφεραν περισσότερες εντάσεις ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας, και σκεφτόταν λιγότερο ότι οι γονείς τους ήταν περήφανοι για εκείνα, σε σύγκριση με εκείνα τα παιδιά που έτρωγαν περισσότερες φορές με την οικογένειά τους.
Όλοι γνωρίζουμε ότι πολλές φορές τα οικογενειακά γεύματα γύρω από το τραπέζι έχουν οδηγήσει σε καυγάδες και διαμάχες, ειδικά τις γιορτές. Πως εξηγείται αυτό το παράδοξο σχήμα αφού οι περισσότερες μελέτες δείχνουν ότι όσο συχνότερα είναι τα οικογενειακά γεύματα τόσο λιγότερο άγχος και κακή διάθεση έχουν τα μέλη της οικογένειας; Σκεφτείτε για λίγο τα θέματα που συζητάει μια οικογένεια (μπορεί ένα γεύμα να περιλαμβάνει και άλλα μέλη της ευρύτερης οικογένειας όπως τους συγγενείς) όταν τρώνε όλοι μαζί. Συνήθως τα θέματα αφορούν το εάν κάποιος είναι καλά, ποιος έχασε ή έβαλε βάρος, ποιος έχει εργασία και ποιος όχι, κτλ. Όλα αυτά τα θέματα μπορεί να αφορούν κάποιον ή κάποιους που έχουν μαζευτεί στο τραπέζι και ακόμη και ένα μικρό σχόλιο να προκαλέσει αρνητική αντίδραση και να οδηγήσει σε ένταση και καυγά.
Επιπλέον, ο συνδυασμός του φαγητού και της οικογένειας μπορεί να φέρει στην επιφάνεια μακροχρόνιες εντάσεις ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας, κριτική και θέματα ελέγχου. Απλά θέματα όπως το να ζητήσει κάποιος και άλλο φαγητό ή να πει τη γνώμη του για το πόσο καλά είναι μαγειρεμένο το φαγητό αποτελούν στοιχεία που μπορεί να οδηγήσουν σε ομηρικούς καυγάδες.
Φαίνεται ότι υπάρχουν ιδιαίτερα και πολύπλοκα οικογενειακά θέματα που προβάλλονται γύρω από την διατροφή (π.χ. μια ιδιαίτερα ελεγκτική μητέρα η οποία μαγειρεύει πολύ τις γιορτές και απαιτεί από τους άλλους να τρώνε πολύ ή ένας επικριτικός πατέρας που επιζητεί ‘αφορμές’ όπως κάτι που δεν κάνει καλά το παιδί του ή η σύζυγος του και αρχίζει την κριτική και την γκρίνια). Επίσης οι γιορτές έχουν πολλές φορές μια ένταση και μελαγχολία διότι την περίοδο αυτή γίνεται μια εσωτερική αναθεώρηση των θεμάτων που απασχολούν τα άτομα όπως το τι έχουν ή δεν έχουν στη ζωή τους, το νόημα των σχέσεων τους, τα άτομα που υπάρχουν ή δεν υπάρχουν στην ζωή τους κτλ. Συνεπώς, αυτές οι σκέψεις οδηγούν σε αρνητικά συναισθήματα και ένταση με αποτέλεσμα να προβάλλονται πολλές φορές στο οικογενειακό τραπέζι κατά την περίοδο των γιορτών.
Σε κάθε περίπτωση, τα οικογενειακά γεύματα είναι ευεργετικά για την οικογένεια τόσο ψυχολογικά όσο και διατροφικά. Παρακάτω παραθέτω μερικούς τρόπους που θα σας βοηθήσουν να αποφύγετε τις εντάσεις και να απολαύσετε ένα οικογενειακό γεύμα και τα οφέλη του αυτή την χρονιά! Σας εύχομαι καλή απόλαυση!
* Αποδεχτείτε ότι κάποια από τα μέλη της οικογένειας (π.χ. γονείς, συγγενείς) δεν θα αλλάξουν όσο και να προσπαθείτε ή θέλετε. Ακόμη και να αναφέρετε τα λάθη τους δεν θα βοηθήσει αλλά μπορεί να γίνουν χειρότεροι. Εάν δεν μπορείτε να τους αποφύγετε ή να τους καλέσετε στο γεύμα τότε προσπαθείστε να κρατήσετε τις εντάσεις στο μικρότερο βαθμό που μπορείτε. Για παράδειγμα, είναι βοηθητικό να χρησιμοποιείτε το χιούμορ ως αντίδοτο σε εκείνους που σας ενοχλούν όπως ότι αποτελούν αστεία παραδείγματα για το πως να μη ζήσει κανείς την ζωή του. Έτσι η διάθεσή σας θα βελτιωθεί και θα γίνει καλύτερη.
* Θέστε στον εαυτό σας συγκεκριμένα όρια για το τι θα συζητήσετε και τι όχι. Συγκεκριμένα, εάν περνάτε ένα δύσκολο διαζύγιο και ξέρετε ότι κάποιος θα επιδιώξει μια έντονη συζήτηση για αυτό, τότε αλλάξτε θέμα έτσι ώστε να μη μπείτε σε διαδικασίες που δεν θέλετε και να αποφύγετε την ένταση.
*Μειώστε την επαφή, όσο είναι δυνατόν, με αρνητικούς συγγενείς με το να ασχολείστε περισσότερο με την κουζίνα, εάν είστε η οικοδέσποινα, ή να βοηθήσετε στην κουζίνα ή στην ετοιμασία έτσι ώστε να έχετε όσο γίνεται λιγότερη επαφή με εκείνους που μπορεί να σας προκαλέσουν.
*Δώστε στα παιδιά την ευκαιρία να σας βοηθήσουν κατά την διάρκεια της προετοιμασίας ενός γεύματος. Τα παιδιά που βοηθούν στην προετοιμασία έχουν περισσότερες πιθανότητες να φάνε το συγκεκριμένο φαγητό και αυξάνει την αυτο-πεποίθηση τους. Έτσι θα μοιραστείτε το ίδιο γεύμα όλοι πράγμα που βοηθάει στην μείωση των καυγάδων για το τι θα φάει ο καθένας.
*Αυξήστε τον αριθμό των οικογενειακών γευμάτων και συμφωνείστε σε μια συγκεκριμένη ώρα για αυτά πράγμα που θα αυξήσει την επαφή και την επικοινωνία ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας.
*Κλείστε την τηλεόραση και το κινητό και αρχίστε να τρώτε σιγά σιγά. Τα άτομα που τρώνε ενώ βλέπουν τηλεόραση τρώνε περισσότερο διότι δεν έχουν καλή επαφή με την πραγματική αίσθηση της πείνας τους με αποτέλεσμα να τρώνε περισσότερο από ότι χρειάζονται.
*Εντάξτε στην διατροφή σας μια ποικιλία από φαγητά που περιλαμβάνει ‘κάτι’ για όλους. Με αυτόν τον τρόπο θα αποφύγετε τους καυγάδες για το φαγητό.
Πηγή: iatro.gr
